Búgingi aqparattyq keńistiktegi balalardyń qaýipsizdigi, kıberbýllıng, onlaın platformalardyń, ásirese, TikTok áleýmettik jelisiniń jastarǵa teris áseri jóninde QR Parlamenti Senaty minberinen depýtattyq saýal joldaǵanymyzǵa jeti aıdan asypty. Artynsha Parlament Májilisindegi «Amanat» partıasynyń depýtattyq fraksıasy da TikTok-tyń jastardyń rýhanıaty men psıhıkalyq densaýlyǵyna keri áseri baryn alǵa tartyp, Úkimet basshysynan platformany shekteýdi suraǵan bolatyn.
Depýtattardyń talaby boıynsha tıisti mınıstrlikter el aýmaǵynda jumys isteıtin áleýmettik jelilerdiń zańnamaǵa saı jumys jasaýyna taldaý júrgizip, qoldanýshylardyń qaýipsizdigine qatysty talaptardy qatańdatatynyn málimdegen bolatyn. Alaıda, búgingi tańda TikTok paraqshalaryndaǵy kontentterdi qaraı otyryp, platformadaǵy súzgi tetikterin áli de jetildirýimiz qajettigin paıymdaısyń.
TikTok-tyń 80 paıyzǵa deıingi qoldanýshylarynyń 13-24 jas arasyndaǵy jastar ekenin eskerip, elimizdiń bolashaǵyna kepil urpaqty jat qundylyqtar jeteginde ketýine jol qoıyp otyrǵanymyzdy erterek túsinip jetsek jón bolar edi.
Osy orynda TikTok algorıtmderi «aqparattyq kópirshikterdi» jasaı alatynyn umytpaǵanymyz jón. Óıtkeni, bul algorıtm paıdalanýshylarǵa aqparattyń ártúrliligin shekteıtin, olardyń kózqarastary men qalaýlaryn kúsheıtetin mazmun ǵana kórsetetin qudyretke ıe. Bul pikirlerdiń manıpýlásıasy men jalǵan aqparatqa ákelýi múmkin deıdi mamandar.
Olaı bolsa sońǵy ýaqytta elimizde oqýshylar arasynda óz-ózine qol salýlarǵa qatysty ókinishti jaǵdaılardyń kóbeıýi men TikTok algorıtmi arasynda bir baılanystyń bolýyn joqqa shyǵara almaımyz.
Eýropanyń kóp memleketterinde TikTok jelisiniń tutynýshylar qaýipsizdigin qamtamasyz etýdegi kepildikteriniń deńgeıin anyqtaý boıynsha tekserister júrgizilgeni beker emes. Tekserý nátıjesinde balalardy zıandy aqparattan qorǵaý tetikteriniń istemeıtini anyqtalyp, Eýroodaq tarapynan, AQSH, Ulybrıtanıa, Nıderlandy elderi tarapynan TikTok-qa qatysty mıllıondaǵan dollarlyq sommadaǵy aıyppuldar salyndy.
Túrkistandaǵy Quryltaı barysyndaǵy sózinde Memleket basshysy: «...qazir jas urpaq áleýmettik jeli arqyly tárbıe alyp jatyr. Balany durys baǵytqa buryp, jol kórsetip otyrmasaq, bul – óte qaýipti úrdis. ...Biz jastardy jahandanýdyń qaterli yqpalynan barynsha saqtaýǵa mindettimiz!» dep atap ótken bolatyn. Osyny eskerip, óskeleń urpaqtyń taǵdyryna, memleket múddesine teris áserin tıgizetindigin eskere otyryp, tez arada bul olqylyqtardy joıý joldaryn shuǵyl qarastyrýymyz qajet dep esepteımin.
Alısher Satvaldıev, QR Parlamenti Senatynyń depýtaty
