Qazaqstannyń agroónerkásip keshenindegi mańyzdy baǵyttarynyń biri - sý resýrstaryn tıimdi paıdalaný jáne sýarmaly jerlerdiń ónimdiligin arttyrý. Keıingi jyldary bul salada naqty qurylymdyq ózgerister oryn alyp, eldiń sý saıasaty jańa deńgeıge kóterildi. Memleketaralyq sý qarym-qatynastary boıynsha sarapshy Quralaı Qalmaǵanbetqyzynyń aıtýynsha, salanyń damý qarqynyna Sý resýrstary jáne ırrıgasıa mınıstrliginiń qurylýy úlken serpin bergen. Bul týraly ol Dalanews.kz redaksıasyna bergen suhbatynda málimdedi.
"Sý resýrstary jáne ırrıgasıa mınıstrligi 2023 jyldyń qyrkúıeginde quryldy. Buǵan deıin sý salasy túrli vedomstvolardyń quramynda bolyp kelgen edi. Derbes mınıstrliktiń qurylýy saladaǵy basqarý júıesin nyǵaıtyp, bir ortalyqtan úılestirý múmkindigin berdi", – deıdi sarapshy.
Jańa mınıstrlik qurylǵan soń Sý resýrstaryn basqarý konsepsıasy (2024) jáne jańa Sý kodeksi (2025) qabyldandy. Bul qujattar elimizdegi sý saıasatynyń strategıalyq baǵytyn aıqyndap, kóptegen normatıvtik-quqyqtyq aktilerdi jańartýǵa jol ashty.
Sarapshynyń sózinshe, osy reformalar aıasynda qarjylandyrý júıesi de jetildirilip, materıaldyq-tehnıkalyq baza jańartylyp jatyr. Munyń barlyǵy aýyl sharýashylyǵynda sýdy tıimdi paıdalaný men jańa tehnologıalardy engizýge múmkindik týǵyzǵan.
"Burynǵydaı vedomstvoaralyq úılesimsizdik azaıdy, sý salasynyń damý baǵyty aıqyndaldy. Endi mınıstrlik tek normatıvtik emes, naqty óndiristik jáne ınfraqurylymdyq jobalardy da iske asyrýmen aınalysa alady", – deıdi Qalmaǵanbetqyzy.
Jalpy, salanyń ınstıtýsıonaldyq turǵyda kúsheıýi agroónerkásip keshenindegi kóptegen túıtkilderdiń sheshilýine áser etip jatyr. Sý resýrstarynyń tıimdi basqarylýy egin men mal sharýashylyǵynyń, jalpy aýyl ekonomıkasynyń turaqtylyǵyn qamtamasyz etetin negizgi faktorlardyń biri bolyp otyr.
Sý únemdeıtin tehnologıalar sharýalarǵa qoldaý kórsetýde
Sý resýrstaryn basqarý salasyndaǵy reformalar aýyl sharýashylyǵynda da óz jemisin bere bastady. Keıingi jyldary sý únemdeıtin jáne sıfrlyq tehnologıalar keńinen qoldanysqa enip, eginshilik tıimdiligi artty.
Sarapshy Quralaı Qalmaǵanbetqyzynyń aıtýynsha, egindik jerlerde melıorasıalyq is-sharalardy durys júrgizý sýdy únemdeýde sheshýshi ról atqarady.
"Ońtústik óńirlerde jerdi lazerlik tegisteý tehnologıasy keńinen qoldanyla bastady.Eger 2015 jyly bul pılottyq joba retinde bar bolǵany 15 gektarda ǵana júzege assa, 2025 jyly 60 myń gektarǵa jetip otyr. Sondaı-aq tamshylatyp sýarý tásili de keń taraǵan. Mundaı tehnologıalardy engizgen sharýashylyqtarǵa memleket tarapynan sýbsıdıa qarastyrylǵan", – deıdi sarapshy.
Budan bólek, sýarmaly jerlerdiń kólemin ulǵaıtýdan góri, qoldanystan shyǵyp qalǵan jerlerdi qalpyna keltirý jáne qoldanystaǵy jerlerdi tıimdi paıdalaný baǵyty basymdyqqa ıe bolyp otyr.
"Aýyspaly eginshilikti saqtaý men melıorasıalyq júıelerdi jetildirý jerdiń qunarlylyǵyn arttyrýǵa jáne ónim sapasyn jaqsartýǵa múmkindik beredi", – deıdi Qalmaǵanbetqyzy.
Irrıgasıalyq jáne drenajdyq júıelerdi jańartý jumystary da júıeli túrde júrgizilýde. Bul – sýdyń ysyrap bolýyn azaıtyp, topyraqtyń tuzdaný qaýpin tómendetedi.
Sý tapshylyǵyna qarsy keshendi sharalar
Sý tapshylyǵyn boldyrmaý maqsatynda memleket kórshiles eldermen transshekaralyq ózender boıynsha kelisimderdi jetildirýde.
"Qazaqstandaǵy segiz ózen baseıniniń jeteýi transshekaralyq bolǵandyqtan, halyqaralyq yntymaqtastyq bul salada erekshe mańyzǵa ıe", – deıdi sarapshy.
Sonymen qatar sý resýrstaryn basqarýda smart-sýarý, dachıktik júıeler men sıfrlyq monıtorıń elementteri kezeń-kezeńmen engizilip jatyr. Bul júıeler sýdyń naqty kólemin esepteýge jáne shyǵyndy azaıtýǵa múmkindik beredi.
Qazirgi tańda agroónerkásip salasy sýdy tıimdi paıdalaný arqyly jańa damý kezeńine aıaq basty. Sıfrlandyrý, jańa tehnologıalar men melıorasıalyq jobalar aýyl sharýashylyǵy ónimdiligin arttyrýǵa jáne elimizdiń azyq-túlik qaýipsizdigin nyǵaıtýdyń naqty quralyna aınalǵan.
