Sarapshylar Qazaqstannyń sý resýrstary – basqa elderge qaraǵanda áldeqaıda kúrdeli degendi alǵa tartady.
"Sondyqtan da Qazaqstanda sý tapshylyǵyna ákelýi múmkin birneshe máseleler bar", – deıdi ekolog Bolat Esekın.
Sý resýrstaryn basqarý salasynda mol tájirıbesi sarapshynyń aıtýynsha jahandyq jylynýdyń saldary da elimizge áser etýi múmkin. Qazirdiń ózinde muzdyqtar erip, bul jaıt bolashaq sý kólemine teris yqpal eteri anyq.
"Eger 2000-shy jyldary ortasha kópjyldyq ózen aǵyny 120 km3 bolsa, qazir – shamamen 102 km3 al 2030-shy jylǵa qaraı mamandar ózen aǵynynyń odan ári 99,4 km3 deıin qysqarýyn boljap otyr.
Demek biz úshin transshekaralyq sýlarǵa táýeldi Qazaqstan úshin ońaı soqpas. Elimiz Qytaıdan, Reseıden, Ózbekstannan jáne Qyrǵyzstannan keletin sýǵa táýeldi.
Kórshi elderdiń ekonomıkalyq jáne áleýmettik damýynyń jedeldeýine baılanysty sol memlekettermen shektesetin ásirese ońtústik jáne batys aımaqtarda sý kózine tapshylyq baıqalýy múmkin.
Ekinshi másele elde kóbinese sýdy tıimsiz paıdalaný da keri áserin berýde. Oǵan sebep sýarmaly jerlerde ınfraqurylymnyń 40%-nyń tozyǵy jetip, sonyń saldarynan tirshilik kózi maqsatsyz jumsalýda jáne bizdegi ónerkásipte sý kózderine áli de bolsa táýeldilik bary aqıqat.
Salystyrmaly túrde alyp qarasaq Qazaqstannyń ishki jalpy ónimine bir dollarǵa shaqqanda Reseı men AQSH-qa qaraǵanda úsh ese, Avstralıaǵa qaraǵanda alty ese kóp sý qajet eken. Sondyqtan da «Bizdiń klımattyq prosesterge yqpalymyz jáne kórshilerge táýeldilikke áserimiz shekteýli, osy sebepti úshinshi faktormen ıaǵnı sýdy paıdalanýdyń tıimsizdigimen jumys isteý qajet",- deıdi sarapshy.
Al Ekologıa mınıstrligi óz kezeginde sýdy paıdalaný boıynsha memlekettik qadaǵalaýdy engizýdi usynyp otyr.
Bul turǵyda jergilikti atqarýshy organdardyń is-áreketteri de qadaǵalaýǵa alynbaq. Bul quraldyń maqsaty- sýdy ysyrap etkenderdi meıli kásipker, dıqanshy nemese qarapaıym adamdardy jazalaý emes, barynsha sýdy únemdeýge shaqyrý kózdelingen.
«Negizgi usynystyń maqsaty – memleket, qoǵam jáne bıznes elimizdiń sý qaýipsizdigi úshin bolashaq urpaq aldynda jaýapty bolýy kerek. Eger sý resýrstaryna nemquraıly qaraýdy jalǵastyra bersek, onda úlken problemalar týyndaýy múmkin»,- deıdi ekologtar.
