Máselen:
1. 2016 jyly jalpyulttyq Jer mıtıńisindegi basty talap: "Jer halyqtyń menshigi! Jer – Anany satpaımyz, jatqa jalǵa bermeımiz!" dedik.
Bul sońy revolúsıaǵa anyq alyp keletin bastama edi.
Endi halyqtyń osy talaby:
"Jer jáne onyń qoınaýy, sý kózderi, ósimdikter men janýarlar dúnıesi, basqa da tabıǵı resýrstar halyqqa tıesili. Halyq atynan menshik quqyǵyn memleket júzege asyrady" dep, 6-shy baptyń, 3-shi tarmaǵy bolyp Jańa Konstıtýsıaǵa enetin boldy.
Ata Zańymyzǵa jazylatyn osy bir ǵana sózdiń qudiretinen eshkim, tipti Prezıdentterdiń ózi de, keleshekte qazaqtyń alaqandaı da jerin sata almaıdy. Túsinesiz be? Búkil halyqtyń ruqsaty kerek.
2. Endi kez kezgen halyq qoldaýyna shynaıy ıe adam (majorıtarlyq júıemen) Májiliske de, Máslıhatqa da depýtat bola alatyn jaǵdaı týady. Al aýdan, aýyldyq kólemde barlyq depýtat burynǵydaı partıalyq emes, tek qana majorıtarlyq (turǵyndar tańdaǵan!) júıemen saılanatyn bolady. Konstıtýsıa boıynsha.
Endeshe, burynǵydaı emes, óz ýádesin oryndamaǵan depýtatty halyq qaıta "keri shaqyryp" alyp, mandatynan aıyrýǵa da bolady: 50-bap, 3-tarmaq; 52-bap, 5-tarmaq, 3-pýnkt.
3. Bizdi 30 jyl boıy sorlatqan, bir-ekeý emes, búkil, jappaı ulttyń qanyn ishken Prezıdent týystary, tipti "jeti atasy bir" jandar da ne bılikke, ne kvazıbılikke jolamaıtyn bolady: "43-bap 3 jáne 4-tarmaqtary".
4. Konstıtýsıalyq Sottyń "qaıtqanynyń" ózi ne turady? (23-bap, 2-tarmaq.) Endigi jerde quqyǵy taptalǵan kez kelgen adam Konstıtýsıalyq Sotqa júgine alady.
....
Toqtaıyn. Bolmasa, osylaı uzaq kete berýge bolady. Konstıtýsıaǵa enetin barlyq ózgeristiń tereń máni, saıası baǵasy bar.
Endi qarańyzdarshy, burynǵy Sovetten shyqqan, tipti bir emes, birneshe ret tóńkeris jasaǵan memleketterdiń ózi mundaı ıgi ózgeristerge jete alǵan joq. Qane, kim aıta alady, myna memleket jete aldy dep? Bolsa, aıtsyn.
El bolamyz desek, ár nárseniń baǵasyna jete bileıik, aǵaıyn. Bul jerde eshteńeni asyra siltep otyrǵan joqpyn. Tek aqty – aq, qarany – qara dep otyrmyn.
Sebebi sońǵy ýaqytta jelide referendýmǵa baılanysty pármendi qarsylyqtar boı kórsete bastady.
Bul "kryshasynan" aıyrylǵan – "nurklan" men Kremldiń tabanyn jalap baıyǵan toptyń isi. Bul "armıa" ózderiniń birneshe generalynan aıyrylǵanymen, bas qolbasshysysy – Kreml men bizdiń bıliktegi orta-tómen býyn shendileri din aman, murty buzylǵan joq. "Qańtar qasireti" osylardyń isi!
Qazir sheteldegi barlyq opozısıasy ókilderi men Nazarbaevtyń týysqandary: Dýbaıda jatqany, elde júrgeni bar, bári derlik birigip ketken.
Maqsattary – bılikti qaıta basyp alyp, qazaqty – qul, ózderi – Kún bolǵan baıaǵy patshalyq dáýirlerin taǵy ornatý. Qoǵamdaǵy qazirgi kóptegen "qaıshylyqtardy" qoldan uıymdastyryp otyrǵan – osylar.
Sondyqtan qazaqqa qazir saq bolmasa, óte qıyn. Qazaq áýlet ókilderiniń arnaıy taratyp jatqan el kúıreter joıqyn feık aqparattaryna "toıyp" alyp, jarqyn bolashaqqa jasalynar ıgi qadamyn ózderi qyrqyp almaýy tıis.
Jarqyn bolashaq – ózgeriste. Halyqty 30 jyl boıy tyrp etkizbegen "temir qalyp" qoldanystaǵy Konstıtýsıany ózgertý – shyn mánindegi, jańa Qazaqstandy qurýdyń birden-bir múmkindigi.
Engeli turǵan barlyq, túgeldeı derlik (!) ózgeristerdiń bári halyqqa óte tıimdi. Muny burys degen adam bolsa, ádepten ozbaı, jaqsy pikir almasýǵa shaqyramyn.
Geroıhan QYSTAÝBAEV
Avtordyń ruqsatymen basyldy
