Májilis otyrysynda "Qazaqstan Respýblıkasynyń keıbir zańnamalyq aktilerine oıyn bıznesi, lotereıalar jáne lotereıa qyzmeti máseleleri boıynsha ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly" Qazaqstan Respýblıkasy Zańynyń jobasy birinshi oqylymda qaraldy, dep habarlaıdy Dalanews.kz.

“Munyń qarastyrylyp kele jatqanynyń ózine 2 jylǵa jýyq ýaqyt boldy. Keıbir normalarǵa retteýshilik talaptar boıynsha taldaýdy júrgizý maqsatynda úkimettiń qorytyndysyn alýdyń ózine 1,5 jyl ketti. Bir atap óterligi, zań jobasyna májilistegi barlyq fraksıa ókilderi bastamashy bolyp otyr”, – dep atap ótti baıandamashy májilis depýtaty Elnur Beısenbaev. 

Bul taqyryp elimiz úshin ózekti ekenin birneshe jaıttan baıqaýǵa bolady: 

• Birinshiden, qumar oıynyna shyrmalǵandar sanynyń artýy. Derekterge júginsek, keıingi eki jarym jylda elimizdiń shamamen árbir besinshi adamy oıyn oınaıdy eken nemese qumar oıyndaryna qandaı-da bir qatysy bar.
• Ekinshiden, otbasy ınstıtýtyn álsiretýi. Elimizdegi ajyrasýlardyń 40%-yna osy lýdomanıa tikeleı sebep bolyp otyr. Turmystyq zorlyq-zombylyqqa baratyndardyń deni – osy qumar oıynǵa shaldyqqandar.
• Úshinshiden, sýısıdti órshitýi. Máselen, 2022 jyly elimizde 3 myń 676 adam ózine qol jumsap qaıtys bolsa, olardyń árbir besinshisiniń sebebi – lýdomanıa.
• Tórtinshiden, qylmystyń etek alýy. Elimizde qylmys jasaıtyndardyń 20%-y lýdoman ekeni belgili boldy. Olar báske tigetin aqsha tabý úshin aldymen qaryz alady, sodan soń urlyq, tonaý sekildi qylmystarǵa barady.
• Besinshiden, kóleńkeli ekonomıkany kúsheıtýi. Oıyn naryǵy aınalasynda úlken qarajat aınalyp jatyr. Máselen, byltyr býkmekerlik keńselerdiń jyldyq aınalymy beıresmı aqparat boıynsha 1 trıllıon teńgege jetken. 

Sondyqtan zań aıasynda myna sharalar iske asyrylady. 

1. Zańda maksımaldy túrde býkmekerlik keńseler men kazınolardyń jarnamasyn shekteý qarastyrylǵan. Onda úılerdiń qasbetterinde, fasadtarynda, ǵımarattarda, qurylystardyń qorshaýlarynda, kólik quraldarynda syrtqy jarnamaǵa tyıym salynady. Internet resýrstarynda, resmı saıttarda, telearnalar men radıoda, merzimdi baspa basylymdarynda, kıno betterinde, mobıldi operatorlardyń sms hattamalaryna da jarnamaǵa tolyq tyıym salynady. Endi belgili blogerler men áleýmettik jelidegi tanymal tulǵalarǵa mundaı oıyn túrlerin jarnamalaýǵa tyıym salynady. Jarnama tek sporttyq obektiler, sporttyq baǵyttaǵy saıttar, telearnalar men sporttyq is-sharalarda ǵana ruqsat etiledi.
2. Oıynda bás tigý jasy 21 jastan 25 jasqa deıin kóteriledi.
3. Ótelmegen alımenttik jáne nesıelik qaryzy bar azamattardyń qumar oıynǵa bás tigý múmkindigi shekteledi. Iaǵnı boryshkerlerdiń biryńǵaı reestrinde málimetteri bar jeke tulǵalardy qumar oıyndarǵa jáne bás tigýge jiberýge tyıym salý belgilenedi.
4. Oınaý jasyna jetpegen azamattardyń qumar oıyndaryna jáne bás tigýge qatysýy shekteledi. Olarǵa zańsyz oıyn oınaýǵa múmkindik bergen zańdy tulǵalarǵa qomaqty kólemde aıyppul salynady jáne qaıtalanatyn jaǵdaıda lısenzıalary toqtatyla turady.
5. Zańsyz onlaın kazıno uıymdastyrýshylarǵa qylmystyq kodekstiń 307-baby boıynsha jaza qoldanylady. Atap aıtqanda, múlki tárkilenip, 2000 AEK deıingi mólsherde aıyppul salýǵa ne sol mólsherde túzeý jumystaryna ne 600 saǵatqa deıingi merzimge qoǵamdyq jumystarǵa tartýǵa ne 2 jylǵa deıingi merzimge bas bostandyǵyn shekteýge ne sol merzimge bas bostandyǵynan aıyrýǵa jazalanady.
6. Zańsyz lotomatıkter múldem joıylady. Sondaı-aq balalar, bilim berý, medısınalyq, dinı jáne dinı uıymdar ornalasqan turǵyn úıler men ǵımarattarda lotereıa bıletterin taratýǵa jáne lotereıa termınaldaryn ornatýǵa tyıym salynady.
7. Sheteldik oıyn bıznesin uıymdastyrýshylardyń tizimin júrgizý, sondaı-aq bankter men tólem júıelerine olardyń paıdasyna qarjylyq operasıalar júrgizýge tyıym salý kózdeledi.
8. Býkmekerlik keńseniń nemese totalızatordyń qyzmetin júzege asyratyn oıyn bıznesin uıymdastyrýshylardyń óz aparattyq-baǵdarlamalyq keshenderiniń memlekettik kirister organynyń aqparattyq júıelerimen ıntegrasıalanýyn qamtamasyz etý mindeti belgilenedi.

Sonymen qatar zań jobasynda býkmekerlik keńselerde bás tigý, aqsha alý jáne tóleý kezinde

• qatysýshylardyń beıne-bıometrıkalyq ıdentıfıkasıadan ótkizý mindeti; 
• oıyn bıznesi uıymdastyrýshylarynyń úshinshi tulǵalardyń banktik kartochkalaryna tólem qabyldaýyna shekteý qoıý máselesi; 
• memlekettik qyzmetshilerdiń, quqyq qorǵaý jáne áskerı qyzmetkerlerdiń bás tigýine tyıym salý kózdelgen. Shamamen 220 myńǵa jýyq qyzmetkerdiń qumar oıyn oınaýy shekteledi;
• óz-ózin qumar oıynnan shekteýdi 1 jyldan 10 jylǵa deıin sozý qarastyrylǵan. Iaǵnı egov mobaıl qosymshasy arqyly shekteı alady. Bul shekteýdi qaıtyp qalpyna keltire almaısyz.