2024 jyldyń toǵyz aıynyń qorytyndysy boıynsha Qazaqstan Úkimeti búdjet tapshylyǵy aıasynda alynǵan qomaqty qaryzdardyń qurylymy men júktemesiniń sıpattamasy týraly esep jarıalandy. Ol jaıly Dalanews.kz saıtynan oqyp-bile otyryńyzdar.
Memlekettik baǵaly qaǵazdar shyǵarý arqyly ishki qaryzdardan túsken túsimniń jalpy kólemi 4 996,6 mlrd teńgeni qurady. Al syrttan alynǵan qaryzdar kólemi áldeqaıda az – bar bolǵany 90,7 mlrd teńge, dep jazady Economy.kz.
2024 jylǵy 1 qazanǵa deıin jalpy memlekettik qaryz 30 trln 504,8 mlrd teńgege jetip, 134 trln 952,9 mlrd teńge kólemindegi JİÓ-niń 22,6%-yn qurady. Úkimettik qaryz jalpy memlekettik qaryzdyń 94,4%-yn qurap, 28 784,7 mlrd teńge bolady. Onyń negizgi bóligi ishki qaryzdarǵa tıesili – 21 567,6 mlrd teńge (75%), al syrtqy mindettemeler 7 217,0 mlrd teńgeni (25%) quraıdy.
Qaryz júktemesi kelesideı tarqatylady:
- qysqa merzimdi mindettemeler 848,0 mlrd teńgeni,
- orta merzimdisi 3 trln 209,7 mlrd teńgeni,
- al uzaq merzimdi qaryzdar 24 trln 726,9 mlrd teńgeni quraıdy.
Paıyzdyq tólemderdiń basym bóligi barlyq mindettemelerdiń 85% deńgeıinde bekitilgen. Qubylmaly dálizi bekitilgen stavkalar 12%-dy, al ınflásıa ındeksine ındekstelgen qaryzdar 3%-dy quraıdy.
Úkimettik qaryzdy óteýge 2024 jyldyń basynan bastap qyrkúıek aıyna deıin 1 959,3 mlrd teńge jumsaldy, budan búdjetke aıtarlyqtaı qarjylyq júkteme túsirip otyrǵanyn baıqaýǵa bolady. Ulttyq banktiń dıskonttalǵan qundaǵy ishki mindettemeleri 500,0 mlrd teńgeni nemese jalpy memlekettik qaryzdyń 1,6%-yn qurady. Jergilikti atqarýshy organdardyń qaryzdyq mindettemeleri 1 220,1 mlrd teńgege jetip, jalpy qaryz kóleminiń 4,0%-yn qurady.
"Qazaqstannyń qaryz qurylymy ishki qarjylandyrýǵa táýeldiliktiń joǵary ekenin kórsetedi, bul belgili bir turaqtylyqty qamtamasyz etedi, biraq táýekelderdi azaıtý úshin turaqty baqylaý men qadaǵalaýdy qajet etedi" dep basa kórsetedi Lına Egelqyzy óz maqalasynda.
Aıta ketsek, kúni keshe QR Qarjy mınıstrliginiń 2024 jyldyń 10 aıynda Ulttyq qorǵa túsken jáne alynǵan qarajattar boıynsha esebi jarıalandy. 2024 jyly 10 aı ishinde Ulttyq qordan 4,6 trln teńge jumsaldy: 2 trln teńge kepildendirilgen transfert retinde alynsa,2,6 trln teńge nysanaly transfert retinde aýdaryldy. Sondaı-aq qordy basqarýǵa jáne aýdıtke 11,9 mlrd teńge baǵyttaldy. Iaǵnı, onyń basym bóligi búdjet tapshylyǵyn jabýǵa baǵyttalǵan.
