Tarıhı derekterde Baıan jońǵar shapqynshylyǵyna qarsy kúresken qazaq batyrlarynyń ishindegi shoqtyǵy bıik bolyp kórsetiledi. Batyr Baıan jóninde derekterdi Maǵjan Jumabaevnyń poemasynan bólek jyraýlar poezıasynan jáne Shoqan Ýálıhanovtyń eńbekterinen kezdestirýge bolady.
Shoqan Ýálıhanovtyń eńbekterinde batyr Baıannyń Abylaı hanmen birge Qytaıǵa qarsy soǵysqa qatysqany jaıly derekter bar. Qytaılarmen shaıqasta Abylaı qoly sheginýge májbúr bolǵanda qalyń áskerdiń sheginýine múmkindik jasap, Baıannyń qoly qytaılarmen aıqasqa túsedi. Bul shaıqasta Baıan óziniń tapqyrlyǵymen, erjúrektiligimen, naızagerligimen kózge túsip, han áskerin qutqarady. Jyraýlar poezıasynda qazaq batyrlary men olardyń eldik jolyndaǵy erlikteri keńinen tolǵanady. Úmbeteı jyraýdyń «Bógenbaı ólimin Abylaı hanǵa estirtý» atty tolǵaýynda:
Qarakereı Qabanbaı,
Qanjyǵaly Bógenbaı,
Sary, Baıan men Saǵynbaı,
Qyrmap pa edi jaýyńdy,
Qýantpap pa edi qaýymdy, – degen joldar bar.
Bul tolǵaýdan batyr Baıannyń Abylaı hannyń tireginiń biri bolǵanyn baıqaımyz. Ol batyrlyǵymen, tapqyrlyǵymen Abylaı hannyń erekshe qurmetine bólengen, týǵan eli men jerin qorǵap, halyqtyń batyr Baıany atanǵan.
Azız Batyrbekov,
Derekkóz: osken-onir.kz
