Qarjy naryǵyn retteý jáne damytý agenttigi zańnamaǵa sáıkes qaryz alýshylardyń banktermen, mıkroqarjy uıymdarymen (MQU) jáne kolektorlyq agenttiktermen biryńǵaı ózara is-qımyl tetiginiń belgilengenin eske salady, dep habarlaıdy Dalanews.kz.
Qaryz talaptaryn qalaı ózgertýge bolady?
Qarjylyq qıyndyqtar týyndaǵan jaǵdaıda qaryz alýshynyń mindettemelerdi oryndaý talaptaryn ózgertý týraly jazbasha ótinishpen óz kredıtoryna (bank, MQU nemese kolektorlyq agenttik) júginýge quqyǵy bar.
Qarjylyq jaǵdaıdyń nasharlaǵanyn nemese merzimdi keshiktirýdiń sebepterin rastaıtyn qujattardy ótinishke qosa berý qajet. Bul jumyssyz retinde tirkelgeni týraly anyqtama, jumys berýshiniń eńbek shartyn toqtatý týraly, jalaqy saqtalmaıtyn demalys berý týraly aktisi nemese jaqyn týystarynyń, qaryz alýshynyń jubaıynyń (zaıybynyń) aýrýyn rastaıtyn eńbekke ýaqytsha jaramsyzdyq týraly anyqtama, qaryz alýshynyń jaqyn týystarynyń, jubaıynyń (zaıybynyń) qaıtys bolǵany týraly kýálik/anyqtama, qaryz alýshyǵa jazataıym oqıǵa, úshinshi tulǵalardyń zańsyz áreketteri nátıjesinde materıaldyq zalal keltirilgenin rastaıtyn qujattar, múgedektik týraly anyqtama, sot aktileri jáne qaryz alýshynyń qarjylyq jaǵdaıynyń nasharlaý faktisin rastaıtyn qujattar bolýy múmkin. Qajetti qujattardyń tolyq tizbesi Agenttiktiń saıtynda qoljetimdi.
Ótinish kredıtordyń mekenjaıy boıynsha jeke, sondaı-aq eger bul shartta kózdelgen bolsa, mobıldi qosymsha nemese elektrondyq poshta arqyly berilýi múmkin. Kredıtor kúntizbelik 15 kún ishinde joldanymdy qaraıdy jáne sheshim qabyldaıdy.
Kredıtordyń sheshimi oıyńyzdan shyqpasa, qaıda júginý kerek?
Eger kredıtor qabyldaǵan sheshim qaryz alýshynyń oıynan shyqpasa, onda bank ne mıkroqarjy ombýdsmanyna júginýge bolady.
Bankterdegi qaryzdar boıynsha – bank-ombudsman.kz saıty arqyly.
Joldanymǵa:
• shart pen tólemder kestesin;
• bankke nemese kolektorlyq agenttikke júginýdiń dáleli men olardyń jaýabyn;
• qarjylyq qıyndyqtardy rastaıtyn qujattardy qosa berý qajet.
MQU qaryzdary boıynsha – mfombudsman.kz saıty arqyly.
Joldanymǵa:
• ótinishti jáne saýalnamany;
• mıkroqaryz shartyn jáne óteý kestesin;
• MQU-ǵa júginý dálelin jáne olardyń jaýabyn;
• qarjylyq jaǵdaıynyń nasharlaǵanyn rastaý qujattaryn qosa berý qajet.
Ombýdsmandardyń qyzmeti tegin. Olardyń sheshimderi oryndalýǵa mindetti. Ombýdsmandar qaryz alýshy men kredıtor úshin ózara qolaıly sheshimdi tabýǵa kómektesedi. Bul rette: ombýdsmanǵa ótinishti tek kredıtorǵa resmı júginýden keıin jáne jaýapty alǵannan keıin berýge bolatynyn este ustaǵan mańyzdy.
Jeke tulǵalardyń bankrottyǵy rásimi qalaı júrgiziledi?
Eger qaryz alýshynyń boryshty óteýge múmkindigi bolmasa, "Qazaqstan Respýblıkasy azamattarynyń tólem qabilettiligin qalpyna keltirý jáne bankrottyq týraly" zańda jeke tulǵalardyń sottan tys bankrottyq rásimi kózdelgen, ol mynadaı sharttar kezinde bereshekti esepten shyǵarýǵa múmkindik beredi:
- borysh somasy 1600 AEK-tan aspasa;
- satýǵa bolatyn múlik joq (birlesken menshiktegi úlesti qosa alǵanda);
- 12 aı qatarynan qaryz boıynsha tólemder joq;
- sońǵy 7 jylda bankrottyq rásiminen ótpegen;
- qaryzdy qaıta qurylymdaý júrgizilgen bolsa.
Múlki, sondaı-aq AEK mólsheriniń 1600 eselengen mólsherinen asatyn mindettemeleri bolǵan jaǵdaıda, azamat tólem qabilettiligin qalpyna keltirý nemese sot bankrottyǵyn qoldaný jónindegi sotqa ótinish berýge quqyly.
Rásim tegin jáne eGov.kz portaly nemese HQKO arqyly beriledi. Bankrottyqtyń saldary bar ekenin este ustaǵan jón:
- prosedýra aıaqtalǵannan keıin 5 jyl ishinde qaryz alýshy jańa kredıtter men mıkrokredıtter ala almaıdy;
- rásim aıaqtalǵannan keıin 3 jyl ishinde bankrottyń qarjylyq jaǵdaıyna monıtorıń júrgiziletin bolady;
- qaıta bankrottyq tek 7 jyldan keıin múmkin bolady.
Bankrottyq rásimi qaryz alýshylarǵa zań tártibimen bereshekpen týyndaǵan máselelerdi sheshýge jáne óz borysh mindettemelerin tolyǵymen toqtatýǵa múmkindik beredi, alaıda ol bastalmas buryn mynadaı barlyq saldardy baǵalaý kerek:
