قارجى نارىعىن رەتتەۋ جانە دامىتۋ اگەنتتىگى زاڭناماعا سايكەس قارىز الۋشىلاردىڭ بانكتەرمەن، ميكروقارجى ۇيىمدارىمەن (مقۇ) جانە كوللەكتورلىق اگەنتتىكتەرمەن ءبىرىڭعاي ءوزارا ءىس-قيمىل تەتىگىنىڭ بەلگىلەنگەنىن ەسكە سالادى، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.

قارىز تالاپتارىن قالاي وزگەرتۋگە بولادى؟

قارجىلىق قيىندىقتار تۋىنداعان جاعدايدا قارىز الۋشىنىڭ مىندەتتەمەلەردى ورىنداۋ تالاپتارىن وزگەرتۋ تۋرالى جازباشا وتىنىشپەن ءوز كرەديتورىنا (بانك، مقۇ نەمەسە كوللەكتورلىق اگەنتتىك) جۇگىنۋگە قۇقىعى بار.

قارجىلىق جاعدايدىڭ ناشارلاعانىن نەمەسە مەرزىمدى كەشىكتىرۋدىڭ سەبەپتەرىن راستايتىن قۇجاتتاردى وتىنىشكە قوسا بەرۋ قاجەت. بۇل جۇمىسسىز رەتىندە تىركەلگەنى تۋرالى انىقتاما، جۇمىس بەرۋشىنىڭ ەڭبەك شارتىن توقتاتۋ تۋرالى، جالاقى ساقتالمايتىن دەمالىس بەرۋ تۋرالى اكتىسى نەمەسە جاقىن تۋىستارىنىڭ، قارىز الۋشىنىڭ جۇبايىنىڭ (زايىبىنىڭ) اۋرۋىن راستايتىن ەڭبەككە ۋاقىتشا جارامسىزدىق تۋرالى انىقتاما، قارىز الۋشىنىڭ جاقىن تۋىستارىنىڭ، جۇبايىنىڭ (زايىبىنىڭ) قايتىس بولعانى تۋرالى كۋالىك/انىقتاما، قارىز الۋشىعا جازاتايىم وقيعا، ءۇشىنشى تۇلعالاردىڭ زاڭسىز ارەكەتتەرى ناتيجەسىندە ماتەريالدىق زالال كەلتىرىلگەنىن راستايتىن قۇجاتتار، مۇگەدەكتىك تۋرالى انىقتاما، سوت اكتىلەرى جانە قارىز الۋشىنىڭ قارجىلىق جاعدايىنىڭ ناشارلاۋ فاكتىسىن راستايتىن قۇجاتتار بولۋى مۇمكىن. قاجەتتى قۇجاتتاردىڭ تولىق تىزبەسى اگەنتتىكتىڭ سايتىندا قولجەتىمدى.

ءوتىنىش كرەديتوردىڭ مەكەنجايى بويىنشا جەكە، سونداي-اق ەگەر بۇل شارتتا كوزدەلگەن بولسا، ءموبيلدى قوسىمشا نەمەسە ەلەكتروندىق پوشتا ارقىلى بەرىلۋى مۇمكىن. كرەديتور كۇنتىزبەلىك 15 كۇن ىشىندە جولدانىمدى قارايدى جانە شەشىم قابىلدايدى.    

كرەديتوردىڭ شەشىمى ويىڭىزدان شىقپاسا، قايدا جۇگىنۋ كەرەك؟

ەگەر كرەديتور قابىلداعان شەشىم قارىز الۋشىنىڭ ويىنان شىقپاسا، وندا بانك نە ميكروقارجى ومبۋدسمانىنا جۇگىنۋگە بولادى.

بانكتەردەگى قارىزدار بويىنشا –  bank-ombudsman.kz سايتى ارقىلى.

جولدانىمعا:
• شارت پەن تولەمدەر كەستەسىن؛
• بانككە نەمەسە كوللەكتورلىق اگەنتتىككە جۇگىنۋدىڭ دالەلى مەن ولاردىڭ جاۋابىن؛
• قارجىلىق قيىندىقتاردى راستايتىن قۇجاتتاردى قوسا بەرۋ قاجەت.

مقۇ قارىزدارى بويىنشا – mfombudsman.kz سايتى ارقىلى.  

جولدانىمعا:
• ءوتىنىشتى جانە ساۋالنامانى؛
• ميكروقارىز شارتىن جانە وتەۋ كەستەسىن؛
• مقۇ-عا جۇگىنۋ دالەلىن جانە ولاردىڭ جاۋابىن؛
• قارجىلىق جاعدايىنىڭ ناشارلاعانىن راستاۋ قۇجاتتارىن قوسا بەرۋ قاجەت.

ومبۋدسمانداردىڭ قىزمەتى تەگىن. ولاردىڭ شەشىمدەرى ورىندالۋعا مىندەتتى. ومبۋدسماندار قارىز الۋشى مەن كرەديتور ءۇشىن ءوزارا قولايلى شەشىمدى تابۋعا كومەكتەسەدى. بۇل رەتتە: ومبۋدسمانعا ءوتىنىشتى تەك كرەديتورعا رەسمي جۇگىنۋدەن كەيىن جانە جاۋاپتى العاننان كەيىن بەرۋگە بولاتىنىن ەستە ۇستاعان ماڭىزدى.

جەكە تۇلعالاردىڭ بانكروتتىعى ءراسىمى قالاي جۇرگىزىلەدى؟

ەگەر قارىز الۋشىنىڭ بورىشتى وتەۋگە مۇمكىندىگى بولماسا، "قازاقستان رەسپۋبليكاسى ازاماتتارىنىڭ تولەم قابىلەتتىلىگىن قالپىنا كەلتىرۋ جانە بانكروتتىق تۋرالى" زاڭدا جەكە تۇلعالاردىڭ سوتتان تىس بانكروتتىق ءراسىمى كوزدەلگەن، ول مىناداي شارتتار كەزىندە بەرەشەكتى ەسەپتەن شىعارۋعا مۇمكىندىك بەرەدى:

• بورىش سوماسى 1600 اەك-تان اسپاسا؛
• ساتۋعا بولاتىن مۇلىك جوق (بىرلەسكەن مەنشىكتەگى ۇلەستى قوسا العاندا)؛
• 12 اي قاتارىنان قارىز بويىنشا تولەمدەر جوق؛
• سوڭعى 7 جىلدا بانكروتتىق راسىمىنەن وتپەگەن؛
• قارىزدى قايتا قۇرىلىمداۋ جۇرگىزىلگەن بولسا.

مۇلكى، سونداي-اق اەك مولشەرىنىڭ 1600 ەسەلەنگەن مولشەرىنەن اساتىن مىندەتتەمەلەرى بولعان جاعدايدا، ازامات تولەم قابىلەتتىلىگىن قالپىنا كەلتىرۋ نەمەسە سوت بانكروتتىعىن قولدانۋ جونىندەگى سوتقا ءوتىنىش بەرۋگە قۇقىلى.

ءراسىم تەگىن جانە eGov.kz پورتالى نەمەسە حقكو ارقىلى بەرىلەدى. بانكروتتىقتىڭ سالدارى بار ەكەنىن ەستە ۇستاعان ءجون:

• پروسەدۋرا اياقتالعاننان كەيىن 5 جىل ىشىندە قارىز الۋشى جاڭا كرەديتتەر مەن ميكروكرەديتتەر الا المايدى؛
• ءراسىم اياقتالعاننان كەيىن 3 جىل ىشىندە بانكروتتىڭ قارجىلىق جاعدايىنا مونيتورينگ جۇرگىزىلەتىن بولادى؛
• قايتا بانكروتتىق تەك 7 جىلدان كەيىن مۇمكىن بولادى.

بانكروتتىق ءراسىمى قارىز الۋشىلارعا زاڭ تارتىبىمەن بەرەشەكپەن تۋىنداعان ماسەلەلەردى شەشۋگە جانە ءوز بورىش مىندەتتەمەلەرىن تولىعىمەن توقتاتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى، الايدا ول باستالماس بۇرىن مىناداي بارلىق سالداردى باعالاۋ كەرەك: