Búginde elimizdegi turmystyq qaldyqtardy retteý isimen QR Indýstrıa jáne ınfraqurylymdyq damytý mınıstrligi aınalysady. Áldekimder turmystyq qaldyqtarmen QR Ekologıa, geologıa jáne tabıǵı resýrstar mınıstrligi aınalysady dep oılap qalýy múmkin. Óz kezeginde ekolog mamandar plasık bótelkelerdi syrt elderge eksporttaýǵa ýaqytsha mortorıı jarıalǵan QR Indýstrıa jáne ınfraqurylymdyq damytý mınıstrliginen turmystyq qaldyqtardy retteý isin quziretin alyp, basqa vedmostvaǵa berý kerek ekenin aıtýda.
Endi negizgi máselege kóshsek. Qazir elimizdegi plasık bótelkelerdi jınaý, suryptaý jáne óńdeý salasynyń maıynda jyl saıyn 180-250 mlrd teńge aınalady eken. Shashylyp jatatyn plasık bótelkelerdiń aınalasynda eshkim munshama qomaqty qarjy aınalady dep oılamaýy múmkin. Aıtpaqshy, 1 keli plasık bótelkeniń naryqtaǵy baǵasy 200-400 teńge quraıdy eken. Al elimizdegi plasık buıymdardyń óńdeýmen aınalystany kásiporyndary jyl saıyn 60 myń tonna turmystyq qaldyqty óńdeıtin múmkindikke ıe.
Jaqynda osy plasık bótelkelerdi óńdeý isimen aınalysatyn kásiporyndar QR Indýstrıa jáne ınfraqurylymdyq damytý mınıstrligine ózderiniń shıkizat tapshylyǵyn sezingenderin aıtyp, shaǵymdanypty. Óıtkeni elimizdegi plasık bótelkelerdi jınap, suryptaý isimen aınalysatyn shaǵyn kásipkerler turmystyq qaldyqtardy otandyq kásiporyndarǵa ótkizgenshe, qymbat baǵaǵa syrt elderge jibergendi jón kóretin bolsa kerek.
Óz kezeginde QR Indýstrıa jáne ınfraqurylymdyq damytý mınıstrligi naryqtaǵa jaǵdaıǵa taldaý jasap, 2 lıter jáne odan da kólemdik plasık bótelkelerdi syrt elderge eksporttaýǵa 6 aıǵa martorıı jarıalaǵan.
Mınıstrliktiń bul qadamy turmystyq qaldyqtardy jınap, suryptap kelgen shaǵyn kásipkerlerge unaı qoımaǵany belgili. Mınıstrlik ókilderi bolsa, ýaqytsha moratorıı turmystyq qaldyqtardy óńdeıtin kásiporyndardyń jumysyna seripin berip, elimizde jańa jumys oryndaryn quryp, memleket qazynasyna birshama salyq túsetinin aıtýda.
Al ýaqytsha maratorııge narazy top mınıstrlik iri kásipoyrndardyń múddesin qoldap otyrǵanyn aıtyp, aıyptady. Olar ýaqytsha shekteýdi dereý toqtatpasa turmystyq qaldyqtardy jınaý, suryptaý isimen aınalysatyn shaǵyn kásipkerler bankrotqa ushyrap, myńdaǵan adam jumyssyz qalatynyn jetkizdi.
Sondaı-aq olar elimizdegi turmystyq qaldyqtardy óńdeý isimen aınalysatyn kásiporyndar elimiz boıynsha jınalatyn plasık bótelkelerdi tolyqtaı óńdeýge óndiristik qýaty jetpeıtinin de tilge tıek etti. Baǵamdap qarasańyz, narazy toptyń da ýájine qulaq asýǵa bolady.
Búginde turmystyq qaldyqtardy óńdeıtin kásiporyndar elimizdiń barlyq oblysynda joq. Shekara mańyndaǵy turmystyq qaldyqtardy jınaıtyn shaǵyn kásipkerler úshin jınaǵan turmystyq qaldyqtaryn myńdaǵan shaqyrym qashyqta jatqan óńdeýshi kásiporynǵan tasymaldaǵansha irgedegi kórshi eldergi saýdalaǵan tıimdi. Óıtkeni, myńdaǵan shaqyrym jol júrgende túsken tabys kólik shyǵynyn aqtamaıtyny anyq. Osy rette morotrııǵa qarsy shyǵýshylardy da túsinýge bolatyndaı...
Soynmen qatar turmystyq qaldyqtardy suryptap, jınaýmen aınalysatyn kásipkerler bul salada jumys kúshin tabý óte qıyn ekenin de alǵa tartýda. Rasymen de dál qazir Qazaqstanda eshkimniń turmystyq qaldyqtardy suryptaý isimen aınalysqysy kelmeıdi. Eger mortorıı sozylatyn bolsa, shaǵyn kásipkerler bankrotqa ushyrap, jumysshylarynan aıyrylýy múmkin. Al budan keıin júıeli isti qaıta uıymdastyrý qıyn bolatyny aıtpasa da túsinikti. Sondyqtan bul máselede on ret oılanyp, toǵyz ret tolǵanyp baryp sheshim qabyldaýdyń mańyzy zor ekenin baıqaısyń.
Aıtpaqshy, 2019 jyly elimizde karton qaǵaz qaldyqtaryn syrt elderge eksporttaýǵa shekteý qoıylyp, onyń sońy da úlken daýǵa ulasqany esimizde. Plasık bótelkeler eksportyn shekteý isi qaǵaz-kartonnyń jolyn qýmasa eken deımiz. Ózimizdiń turmystyq qaldyqtardyń óz jerimizde óńdelgeni jaqsy. Biraq bul sharýada qos taraptyń da jappa shekpeýine basa mán bergen jón.
