Jańarý, jasarý bar. Qolmen ustap, aýyzben aıtyp júretindeı is joq. Kúni keshe ǵana Bilim jáne ǵylym vıse-mınıstri Aslanbek Ámrınniń shetelde bilim alýǵa yqylasy "oıanyp", oılamaǵan jerden qyzmetinen ketti.
Neniń belgisi?
Shetelde oqyp, Ulttyq tehnologıalyq damý jónindegi agenttikte jumys istep, ǵylymdy damytý, naqtyraq aıtsaq ǵylymdy komersıalaýdy moınyna alǵan Aslanbek Ámrın nendeı is tyndyrdy degen suraqty tikesinen qoısaq, tas jaryp, taý qoparmaǵany oıǵa oralyp, abdyrap qalasyz.
Onyń tusynda qazaq ǵylymynyń damyp ketkenin kórmedik. Sol sekildi ǵalymdardyń ǵylymı-tehnıkalyq jobalary komersıalanyp, óndiriske engenin de estimedik.
Bizde laýazymdy tulǵa on jerden bilimdi bolsa da saıası tulǵa bolmasa túk te tyndyra almaıtyny aıdan anyq.
Bizde mınıstrler otstavkaǵa keterde vıse-mınıstrler qyzmetinen qosh aıtysatyn ádet qalyptasyp keledi.
Vıse-mınıstr Aslanbek Ámrınniń qyzmetinen ketýi Saǵadıevtyń otstavkasy taıap qalǵandaı áser qaldyrady eken...
Bul qandaı trend?
Sońǵy ýaqyttary Bilim jáne ǵylym mınıstrliginde vıse-mınıstrlerdiń shetelge oqýǵa attanýyna baılanysty qyzmetinen ketetin jańa trend paıda boldy.
Ótken jyly Bilim jáne ǵylym mınıstrliginde orta bilim berý salasyna basshylyq jasaǵan Elmıra Sýhanberdıeva esimdi vıse-mınıstr aıaq astynan shetelde oqýǵa ańsary aýyp, AQSH-qa attanǵan.
"Bolashaq" baǵdarlamasynyń túlegi atanýy úshin synaq tapsyrǵan.
Ásirese qazaq tiline kelgende shorqaqtaıtyn Elmıra hanym “Qaztest” júıesindegi qazaq tilinen synaq tapsyryp, joǵary 135 balǵa ıe bolǵanyn estigende tipti, ne derimizdi bilmedik.
Sýhanberdıevanyń izin ala Saǵadıevtiń taǵy bir orynbasary Aslanbek Ámrın shetelge attanyp, bilimi men biligin kótermek eken...
Ádet pe, álde...
Baıqaısyz ba, qazir tutas bir salany basqarǵan shendiler ózine tapsyrylǵan jumysty aqsatyp alsa, sheteldegi oqýyn jalǵastyrýǵa asyǵatyn boldy.
Talaı ákim men mınıstrlerdiń orynbasarlary shetelde oqýyn jalǵastyryp júrgenin jaqsy bilemiz.
Bir qyzyǵy sol qazaq tilinde eki sózdiń basyn qurap sóıleı almaıtyn vıse-mınıstrler men ákim orynbasarlary «Bolashaq» grantynyń mindetti talabynyń biri "Qaztestiń" qazaq tili boıynsha synaǵynan qalaısha súrinbeı ótip júr?
Aınaldyrǵan bir jyldyń ishinde Bilim jáne ǵylym mınıstriniń qos birdeı orynbasary bilimin jetildirý úshin syrt elge attanýyn qalaı túsinýge bolady?
Odan buryn Saǵadıev bilimi tolyq emes mamandardy nege jınap alǵan? Bul da zańdy suraq.
Saǵadıev orynbasarlarynyń qyzmetinen ketýiniń basqa sebebi bar ma álde? Sheteldegi oqýyn jalǵastyrý vıse-mınıstrlerdiń otstavkaǵa ketýiniń shynaıy sebebin búrkemeleý emes pe osy?
Áıteýir Ámrınniń otstavkasy kókeıdegi kúmán-kúdikti zoraıta tústi.
Saǵadıevke jańa orynbasaryn taǵaıyndarda onyń bilimine, qazaq tilin jetik bilerine tolyq kóz jetkizip alýǵa keńes beremiz. Áıtpese taıaqtyń bir ushy taǵy da ózine tıetini anyq.
Aıtpaqshy, bizder Aslanbek Ámrınniń qazaq tilinde sóılegenin kórgen de, estigen de emespiz.
Ǵylym damydy ma?
Aslanbek Ámrın Bilim jáne ǵylym vıse-mınıstri qyzmetin atqarǵan sátte ǵylym salasyn damytýǵa tikeleı jaýapty boldy. Sonymen qatar áńgime basynda aıtqanymyzdaı ǵylymdy komersıalaý isiniń de tigizin jatqyzýdy moınyna aldy. Osy rette ǵylymı jobalardy komersıalaý isine qatysty az-kem áńgime aıta ketsek.
Búginde Úkimet ǵylymı jobalardy qarjylandyryp keledi. Biraq ǵylymı jobalardyń nátıjesin óndiriske engizip, kádege jaratý jaǵy kemshin túsip jatyr. Ǵalymdar mınıstrlik bólgen qarjyǵa jumystaryn júrgizip, ǵylymı jobalardyń nátıjesin qaǵazǵa túsirip, tartpaǵa salyp qoıady. Bolǵan, bitkeni osy.
Al "Ǵylym týraly" zańda elimizdegi ulttyq kompanıalardyń tabysynyń 1 paıyzyn ǵylymı jobalardy qarjylandyrý baǵyttaý týrasyndaǵy talap, taıǵa tańba basqandaı jazylǵan.
Ǵalymdardyń ǵylymı jobalarynyń nátıjelerin óndiriske engizý úshin vıse-mınıstr elimizdegi ulttyq kompanıalardyń basshylaryn jınap, olarǵa qazaq ǵalamdarynyń ǵylymı jobalaryn óndiriske engizý týrasynda batyl talap qoıatyn, saıası salmaǵy bar tulǵa bolýy kerek.
Al qazaq ǵylymynyń soıylyn soǵyp kelgen Aslanbek Ámrın ulttyq kompanıalardyń basshylaryna talap qoımaq túgili "bálen" dep áńgime aıtatyndaı harızmasy boldy ma? Árıne bolǵan joq.
Sondyqtan bizder kelesi vıse-mınıstrlerdiń bilikti, saıası salmaǵy bar tulǵa bolǵanyn qalaımyz. Áıtpese qazaq ǵylym kóleńkede, eleýsiz kúıinde qalyp qoıa beredi.
Dýman ESETULY
