Al 2018 jyldan bastap jańa álipbıdi úıretetin mamandardy jáne orta mektepterge arnalǵan oqýlyqtardy daıyndaýǵa kirisý kerek, dep habarlaıdy QazAqparat.
– Biz bul máselege neǵurlym dáıektilik qajettigin tereń túsinip, baıyppen qarap kelemiz jáne oǵan kirisýge Táýelsizdik alǵannan beri muqıat daıyndaldyq. Qazaq tiliniń álipbıi tym tereńnen tamyr tartatynyn bilesizder, – dep jazdy Nazarbaev «Egemen Qazaqstan» gazetine shyqqan maqalasynda.
Osydan keıin túrki tiliniń damý tarıhy jaıynda aıta kele, Altyn Ordanyń búkil resmı qujattary men halyqaralyq hat-habarlary negizinen ortaǵasyrlyq túrki tilinde jazylyp kelgenin atap kórsetti. Al Uly Dalaǵa Islam dini taraǵannan keıin rýnıkalyq jazýlar birtindep ysyrylyp, arab tili men arab álipbıi tarala bastady.
H ǵasyrdan HH ǵasyrǵa deıin, 900 jyl boıy Qazaqstan aýmaǵynda arab álipbıi qoldanyldy. 1929 jylǵy 7 tamyzda KSRO Ortalyq Atqarý Komıteti men KSRO Halyq Komısarlary Keńesiniń Prezıdıýmy latyndandyrylǵan jańa álipbı – «Birtutas túrki alfavıtin» engizý týraly qaýly qabyldady. Latyn álipbıiniń negizinde jasalǵan jazý úlgisi 1929 jyldan 1940 jylǵa deıin qoldanylyp, keıin kırılısaǵa aýystyryldy. 1940 jylǵy 13 qarashada «Qazaq jazýyn latyndandyrylǵan álipbıden orys grafıkasy negizindegi jańa álipbıge kóshirý týraly» zań qabyldandy.
Osylaısha, qazaq tiliniń álipbıin ózgertý tarıhy negizinen naqty saıası sebeptermen aıqyndalyp keldi.
– Men 2012 jylǵy jeltoqsan aıynda jarıa etken «Qazaqstan-2050» Strategıasynda «2025 jyldan bastap latyn álipbıine kóshýge kirisýimiz kerektigin» málimdedim. Bul – sol kezden barlyq salalarda biz latyn qarpine kóshýdi bastaımyz degen sóz. Iaǵnı, 2025 jylǵa qaraı is qaǵazdaryn, merzimdi baspasózdi, oqýlyqtardy, bárin de latyn álipbıimen basyp shyǵara bastaýǵa tıispiz. Ol kezeń de taıap qaldy, sondyqtan biz ýaqyt uttyrmaı, bul jumysty osy bastan qolǵa alýymyz kerek. Biz osynaý aýqymdy jumysty bastaýǵa qajetti daıyndyq jumystaryna qazirden kirisemiz. Úkimet qazaq tilin latyn álipbıine kóshirýdiń naqty kestesin jasaýy kerek. Latynshaǵa kóshýdiń tereń logıkasy bar. Bul qazirgi zamanǵy tehnologıalyq ortanyń, komýnıkasıanyń, sondaı-aq, HHİ ǵasyrdaǵy ǵylymı jáne bilim berý prosesiniń erekshelikterine baılanysty. Mektep qabyrǵasynda balalarymyz aǵylshyn tilin oqyp, latyn áripterin onsyz da úırenip jatyr. Sondyqtan, jas býyn úshin eshqandaı qıyndyq, kedergiler bolmaq emes, – dep atap kórsetti Prezıdent.
Elbasy 2017 jyldyń aıaǵyna deıin ǵalymdardyń kómegimen, barsha qoǵam ókilderimen aqyldasa otyryp, qazaq álipbıiniń jańa grafıkadaǵy biryńǵaı standartty nusqasyn qabyldaý kerektigin de jetkizdi. Al 2018 jyldan bastap jańa álipbıdi úıretetin mamandardy jáne orta mektepterge arnalǵan oqýlyqtardy daıyndaýǵa kirisken durys dep sanaıdy. «Aldaǵy 2 jylda uıymdastyrý jáne ádistemelik jumystar júrgizilýge tıis. Árıne, jańa álipbıge beıimdelý kezeńinde belgili bir ýaqyt kırılısa alfavıti de qoldanyla turady», – dep jazdy Memleket basshysy.
