Kaspıı mańyndaǵy bes memleket teńizdi teńdeı bólip alý máselesin 20 jyldan beri sheshe almaı júr. Óıtkeni, túbi tunyp turǵan tabıǵı baılyq – munaı, gaz, al sýynda bekire júzgen jáne áskerı-teńiz floty men eń tıimdi kólik tranzıtin Qazaqstan, Reseı, Ázirbaıjan, Iran men Túrkimenstan birdeı paıdalanǵysy keledi. Ásirese, bizdiń el úshin Kaspıı birinshi kezekte shekaralyq aımaq retinde mańyzdy. Ári Qazaqstanǵa geografıalyq turǵydan da teńizdiń kóbirek bóligi tıesili. Munymen teńizdi teń bólgisi keletin kórshilerdiń keliskisi joq.
Óz kezeginde QR Syrtqy ister mınıstri Erlan Ydyrysov:
– Kaspııdiń quqyqtyq mártebesin tezirek bekitip, Konvensıany qabyldaý qajet. Qujat teńiz mańyndaǵy memleketterdiń ózara qarym-qatynasyn retteıdi jáne Kaspııdiń aınalasyndaǵy aımaqtardyń turaqtylyǵy men damýyna kepil bolady. Sondyqtan kelisimdi barynsha jedeldetýimiz kerek, – dedi.
Onyń ústine, Kaspııdiń geografıalyq statýsy áli anyqtalmaı otyr. Eger Kaspıı teńiz dep moıyndalsa, árkim óz terıtorıasyndaǵy munaı men gazdy paıdalana beredi. Al, Kaspıı kól dep tanylsa, onda qazba baılyq ár elge birdeı úlestirilýi tıis. Eń úlken munaı kenishi Qashaǵannyń da taǵdyry dál osy sheshimge baılanysty. Sondyqtan búgin qyzý pikirtalas boldy. Máselen, Ázirbaıjannyń Syrtqy ister mınıstri Elmar Mamedıarov aımaqtaǵy turaqtylyq, qaýipsizdikpen qatar ár eldiń egemendigin eskerý qajet ekenin alǵa tartýda. Sondaı-aq, ol Kaspıı mańyndaǵy bes memleket bir-biriniń ishki máselesine aralaspaýyn talap etti. Iran jaǵy bolsa, teńizdi tek beıbit jaǵdaıda paıdalanýǵa, áskerı tehnıkany múldem qoldanbaýǵa shaqyrdy.
Bıyl qazaq jerinde ótedi dep josparlanǵan «Kaspıı bestiginiń» besinshi samıti de kelesi jylǵa qalyp otyr. Oǵan deıin Syrtqy ister mınıstrleri taǵy jınalyp, birqatar qujattardy daıyndamaq. Memleket basshylary qatysatyn samıtte naqty usynystar aıtylýy tıis jáne Kaspııdi bólip alý máselesine núkte qoıylady. Qujat qabyldansa, Qazaqstannyń teńiz aımaǵyndaǵy shekara máselesi de túbegeıli sheshiledi degen sóz.
Derekkózi: KTK telearnasy
