Osyǵan deıin qazaq saharasyndaǵy aqbókenderdiń máselesi qoǵamda ótkir kóterilgenin bárimiz bilemiz. 2020 jyly brakonerlerdiń jolyn kesetin zań kúshine eńgennen keıin elimizde zańsyz ań aýlaý isi aıtarlyqtaı tómendedi.
Buryndary brakonerler kıiktiń sońyna túsip, olardyń joıyp jibere jazdaǵany jasyryn emes. Zań qabyldanbaı turǵan sátte úsh jyldyń ishinde brakonerlerdiń qolynan úsh myń kıik oqqan ushqanyn bireý bilse, bireý bilmeýi múmkin.
Olar keń dalanyń erkin mekendegen kıikterdi múıizi úshin qan-josa qylyp qyrdy. Uzynqulaqtan estýimizshe, brakonerler kıiktiń bir keli múıizin 2 myń dollardan satyp, aqsha taýyp kelgen.
Osylaısha aqshaǵa qunyqqan brakonerler az ǵana ýaqyttyń ishinde qazaq dalasyn mekendegin kıikterdi qyryp taýsyýǵa shaq qalǵan edi.
O bastaǵy zań boıynsha qolǵa túsken brakonerler aıyppulyn tólep, qutylyp ketip otyrǵan.
Al keıinnen brakonerlerge qarsy zań jańarǵannan keıin olarǵa qarsy qoldanylatyn aıyppul qylymystyq jaýapkershilikke teńestirilgennen keıin, zańsyz ań aýlaýshylar aılyn jıǵan bolatyn.
Búginde sırek kezdesetin jaýnarlardy atqan brakonerler 3-12 jylǵa deıin bas bostandyǵynan aıyrylady.
– Kıikterdiń qorǵaý sharalary jetildirilgennen keıin 2022 jyly olardyń sany 842 myńǵa jetti. Qazirgi tańda elimizdiń 12 oblysynda sırek kezdesetin janýarlardy qorǵaý boıynsha is-sharalar udaıy júrgizilip turady. Olardyń arasynda kıikter de bar. Elimizde sırek kezdesetin janýarlardy qorǵaý úshin Qazaqstan boıynsha 430 ınspektor jumyldyrylǵan. Olar elimiz boıynsha 123 mln gektar jerge baqylaý jasaıdy. Inspektorlar 152 arnaıy avtokólikpen qamtamaz etilgen. 2019 jyly óz qyzmetin atqaryp júrip, brakonerlerdiń qolynan bir ınspektorymyz oqqa ushqan edi. Osy bir qaıǵyly oqıǵa qoǵamnyń nazaryn aýdaryp, bul baǵyttaǵy jumystardy shıraýǵa yqpal etken bolatyn, – deıdi Orman sharýashylyǵy jáne janýarlar álemi komıtetiniń qyzmetkeri.
Osyǵan deıingi zań tabıǵat pen janýarlardy qorǵaýshy ınsepktorlardyń jumysy úshin tıimsiz bolǵany jasyryn emes.
Aıtalyq, eski zańda ınspektor brakonerdi ustaǵannan keıin oǵan qarsy birden ákimshilik hattama toltyryp, ústinen is qozǵaı almaıtyn-dy. İs qozǵaý úshin ınspektor qolyndaǵy materıaldary men aıǵaq zattaryn polısıaǵa tapsyrýy kerek edi.
Budan keıin isti polısıa qyzmetkerleri isti qarap, qylymystyq quramy bar-joǵyn anyqtap, óz pátýlaryn shyǵarǵansha ınspektorlar brakonerlerge qarsy shara qoldana almaıtyn.
Keıde bul isi birneshe aıǵa sozylyp, sońynda brakonerler jazadan qutylyp ketetin-di. Tabıǵatty qorǵaýshy ınspektorlar osyndaı kedergilerdi jeńip shyǵýyna týra keledi.
Sol kezde brakonerler keıbir polısıa qyzmetkerlerimen aýyz jalasyp, jazadan qutylyp ketip kezderi bolǵany da jasyryn emes.
Aıtalyq, 2019 jyldary elimizde brakonerlik boıynsha 539 is qozǵalyp, tek 29 is boıynsha ǵana zańsyz ań aýlaǵan adamdar qylmystyq jaýapkershilikke tartylǵan.
Osylaısha sol kezde brakonerlerdiń 90 paıyzy jaýapkershilikten sytylyp ketkenin baıqaýǵa bolady. 2019 jylǵa deıingi úsh jyl ishinde zańsyz ań aýlaýdan elimiz 3,6 mlrd teńge shyǵyn shekti. Bul málimette sol kezde Bas prokýrotýraniń ózi jarıa etken edi.
Jańa zańdy daıyndaý barysynda depýtattar brakonerlerge qarsy qoldanylatyn aıyppuldardy qylmystyq jaýapkershilikpen almastyryp, zańsyz ań aýlaýda barynsha qataıtty. Osynyń nátıjesinde brakonerler zańsyz ań aýlap, elimizdiń janýarlar dúnesin paıdanyń kózine aınaldyrýyna tyıym salyndy.
