Densaýlyq saqtaý salasynyń qyzmetkerlerine bólingen qarjyny orta jolda ustap qalyp, ózge maqsatqa jumsap jibergen nemese kózapara kedergi keltirgender de tabyldy. Tipti vırýs juqtyrǵandar týraly statısıkany kemitip kórsetip, Prezıdent Toqaevtyń synyna ushyraǵandar da boldy. Sondaı «jasyrynbaq» oınynyń saldarynan byltyrǵy jazda indettiń beti órship ketti. Al ákimder bolsa, qalanyń qarbalasqa toly tirligi qaınap jatyr, aımaqtardaǵy ekonomıkalyq ósim qarqyndy degen baıaǵy jalǵan aqpar taratýdan tanbady. Shyndyǵynda bundaı turaqtylyq keıbir qalalarda ǵana baıqaldy. Mysaly Almaty qalasynyń ákimi Baqytjan Saǵyntaev, ákimniń qımyly shıraq orynbasary Erjan Babaqumarovtar der kezinde áreket jasap úlgerdi de, bul óz kezeginde koronavıýrstyń Almaty sıaqty alyp shaharda aýyzdyqtalýyna septigin tıgizdi. Megapolıstiń qalypty ómiri de arnasyn taýyp, jalǵasyp jatty.
Ekinshiden, farmasevtıkalyq kompanıalar da ózderin jaǵymsyz jaǵynan kórsetip aldy. Farmasevtıkalyq kompanıalar dári-dármekter men ózge de medısınalyq jabdyqtardy ishki naryqqa shyǵarýdyń ornyna qoldaǵy baryn syrtqa satty. Sóıtip paıdaǵa keneldi. Qaıtesiz endi, jabaıy bıznestiń jolyndaǵylar eldi, Otandy qaıtsin?.. Mine, osyndaı saýda-sattyqtyń saldarynan elimizde dári-dármektiń tapshylyǵy paıda boldy, baǵa ósti.
Úshinshiden, halyq ta álemdi jaılaǵan tájtajal indetine jaıbaraqat qarap, karantın talaptaryn qaıta-qaıta buzýmen boldy. Qaýipsizdikti, saqtyqty kópshilik elep-eskere bermedi. Qaýipsizdikti, saqtyqty eskertken resmı tulǵalar nemketti jurttyń tarapynan qarsylyqqa ushyrady. Polısıa qyzmetkerleri kútpegen qarsylyqtarǵa tap boldy. Sondyqtan «2020 jyldyń eń erjúrek batyrlary boldy» dep biz medısına qyzmetkerlerin erekshe atap aıtamyz.
Jer sharynyń tarıhynda adamzat balasy úshin alapat qater tóndirgen indetpen kúresken «aq halatty batyrlar» el shaýyp, jer alyp, jahanǵa qylysh qaıraǵan joq, kerisinshe dertke shaldyqqandarǵa kómek qolyn sozdy, ajalmen alysty. Bul rette biz «2020 jyl burynǵy qundylyqtar jaıynda tereń oılanyp, tolǵanýymyzdy týdyrǵan jyl boldy» deımiz. Iá, adamzat qaýymdastyǵy qundylyqtarǵa qaıta qaraýda. Olaı etpeske áddimiz de joq, óıtkeni, álem jurty densaýlyq salasymen salystyrǵanda áskerı-ónerkásiptik keshenderdi damytyp, áskerı salaǵa áldeqaıda kóp qarjy bólýmen keledi eken.
Derekterge júginsek, áleýmettik sala qyzmetkerleriniń 80 paıyzyn áıelder quraıdy. Iaǵnı, biz osy kúnderi adamzatty qaýip-qaterden qutqarý mısıasyn armıa men áskerı qurlymǵa jatatyn polıseıler emes, áıelder kóterýge bel baılaǵan ýaqyttyń tar kezeńinde ómir súrip jatyrmyz. Bul tezıs zamandastarymyzdyń dúnıetanymdyq deńgeıiniń quldyraýymen qatar syndarly oıdan tys ómir súre bastaǵanymyzdy áshkerelese kerek. Bunyń ar jaǵynda qoǵamdyq oıǵa yqpal etýshi blogerler men jalpy jazarman qaýymnyń da «otqa maı quıa» túsetinin eskersek, qaýiptiń sebebi de saldary da arta túspek. Alaıda «aq halatty ardagerler» maıdan shebinen taban aýdarmaı kúrese berdi. Al olardyń kúni keshege deıingi erlik isteri laıyqty baǵasyn aldy ma? Joq, árıne! Bári maqtalyp, madaqtalyp jatqanda dárigerler qaýymy óz isterin úndemeı atqarýmen keldi. Olar qandaı da bir áleýmettik mártebe talap etken emes. «Eger biz bolmasaq ne ister edińder?» dep, keýde qaqqandaryn da kórgen joqpyz. Olar 9 mamyrda jeńis sherýinde saltanatypen júrip ótýdi de suramapty, eńseli eskertkishterge qol sozbapty. 20 jylǵa deıin dárigerlerdiń turmys tirshiligi, áleýmettik mártebesi eshkimniń nazaryn aýdara da qoımapty.
Aıtary joq, 2020 jyly ardaqty da mártebeli qyzmet ıesi dáriger boldy. Soǵan oraı buryn sońdy kópke ónege, jastarǵa úlgi bolyp kórmegen Densaýlyq saqtaý salasynyń da mańyzy artty. Tosynnan kelgen indetpen kúresý úshin sol kezdegi mınıstr Birtanov baryn saldy. Blok beketterge bardy, aýrýhanalardy tekserdi, naýqastarmen kezdesti. İndet jaılaǵan ortada júrdi. Aqyry koronavırýs ózine de juqty.
Biz 20 jyly «aq halatty abzal jandardyń» «aq halatty qas batyrlarǵa» aınalǵanyn kóre otyryp, olardyń is-áreketi Dúnıejúzi densaýlyq saqtaý uıymynyń sheshimderine oraı júzege asqanyn barynsha tereń ańǵardyq. Áıtse de, atalǵan uıymnyń ózi keıde qaýly-qararyn qaıta qarap, tosylǵan sátterine kýá boldyq. Bundaı qaıshylyqtardyń tabıǵatyn el ishi bek túsinip otyrdy. Sondyqtan koronavırýs indetimen medısına qyzmetkerlerimen birge kópshilik qaýym da, Úkimet músheleri de bilek túre kúresti desek bolady. Demek, eks-mınsıtr Eljan Birtanovty qyzmetinen bosatýda asyǵystyq tanytýdyń qajeti shamaly edi. Jalǵyz adamnyń jón tabýy qıyn zamanda ony kóppen birge adasqany úshin aıypty sanamastan buryn, Mamın Úkimetin tutas otstavkaǵa jibergen ádil ári týra sheshim bolyp sanalar edi. Siz qalaı oılaısyz?..
Derekkózi: Abai.kz
