İshki ister mınıstrligi depýtattardyń kólikti mas kúıde aıdap ustalǵandardyń jazasyn jeńildetý týraly usynysyna qatysty sheshim shyǵardy, dep habarlaıdy Dalanews.kz Ulysmedia.kz-ke siltep. 

İshki ister mınıstrligi konstıtýsıaǵa sáıkes memlekettiń eń joǵary qundylyqtary adam, onyń ómiri, quqyqtary men bostandyqtary ekenin atap ótti. Qazaqstan Respýblıkasynyń Azamattyq kodeksine sáıkes kólik quraly joǵary qaýiptiń kózi.

- Avtokólikti mas kúıinde basqarý júrgizýshiniń ómiri men densaýlyǵyna qaýip tóndirip qana qoımaı, jol júrisiniń basqa zańǵa baǵynatyn
qatysýshylaryna da qaýip tóndiredi, deıdi İİM.

2019 jyly polısıa qyzmetkerleri kólik quralyn mas kúıinde basqarýdyń 28 801 faktisin anyqtady. Avtokólikti mas kúıinde basqarǵan adamdardyń kinásinen 472 jol-kólik oqıǵasyna jol berilip, 98 adam qaza taýyp, 716 adam jaraqat aldy. Mas júrgizýshilerdiń qatysýymen bolǵan atyshýly oqıǵalar keń qoǵamdyq rezonans jáne jazany qatańdatý qajettiligine suranys týdyrdy.

Máselen 2019 jylǵy qazanda Almaty qalasynda mas júrgizýshi birden úsh kólikpen soqtyǵysyp, nátıjesinde eki adam qaıtys bolyp, alty adam jaraqat aldy. Osy jyly Qaraǵandyda júrgizýshi mas kúıinde bes kólikti qaǵyp ketken. Zardap shekken 29 jastaǵy qyz eki aptadan keıin aýrýhanada qaıtys boldy.

- 2020 jyly prezıdenttiń tapsyrmasy boıynsha buzýshylyqtyń osy túri úshin jaýapkershilik osyndaı qaıtalanǵan buzýshylyqtar úshin qylmystyq jaýapkershilik engizilgenge deıin kúsheıtildi. 2019 jyldan bastap 2024 jyl aralyǵynda elimizdegi halyq sany 2 mln azamatqa kóbeıdi (18,4-ten 20,3 mln adamǵa deıin), avtoparktiń ósimi 33% boldy (4,2-den 5,6 mln birlikke deıin), bul rette joly kesilgen jol júrisi qaǵıdalaryn (budan ári - JJQ) buzýshylyqtar 33% ósti (2,9-dan 3,8 mln hattamaǵa deıin), delingen İİM jaýabynda.

Qabyldanǵan sharalar nátıjesinde mas kúıinde avtokólikti basqarý faktileriniń sany 14% (28 801-den 24 786 faktige deıin), JJQ buzýshylyqtardyń jalpy sanynda «mas kúıinde júrgizýdiń» úles salmaǵy – 1,5 ese (1,01-den 0,65% deıin), al mundaı quqyǵynan aıyrylǵan adamdardyń mas kúıinde avtokólikti qaıta basqarýy - 2 ese (2510-nan 1276 faktige deıin) azaıdy. Osylaısha osy quqyq buzýshylyq boıynsha belgilengen zańnamalyq sharalar tejeýshi sıpatqa ıe jáne tıisti dárejede profılaktıkalyq áser etedi.

İİM shet elderdiń tájirıbesin taldaý alkogóldi tutynýdan bas tartýdyń qalyptasqan mádenı erekshelikterine baılanysty Qazaqstanmen salystyrǵanda jumsaq ári qatań jaýapkershiliktiń bolýyn kórsetetinin atap ótti. Máselen Japonıada mas júrgizýshige aıtarlyqtaı aıyppul salynyp, túrmege jabylady. Bul rette onymen saparǵa kelisken jolaýshylarǵa da aıyppul salynady.

Malaızıada otbasylyq jaýapkershilik qarastyrylǵan, onda mas júrgizýshilermen birge olardyń jubaılary da qamaýǵa alynýy múmkin. AQSH-ta Illınoıs shtatynda ómir boıy júrgizýshi kýáliginen aıyrý, túrmege qamaý jáne aıyppul qarastyrylǵan.

Belarýssıada alkogóldi qaıta tutynǵan kezde júrgizýshiniń kóligi alynyp, memleket kirisine satylady. Bul rette onyń kólik ıesi ekendigi mańyzdy emes.

Qytaıda bes jylǵa deıin júrgizýshi kýáliginen aıyrylady. Alaıda, eger mas kúıinde júrý apatqa ákelip soqtyrsa, júrgizýshi ólim jazasyna kesiledi.

- Osylaısha mas kúıinde avtokólikti basqarý úshin qoldanystaǵy jaýapkershilik sharalary jol berilgen buzýshylyqqa mólsherles bolyp tabylady jáne zańǵa baǵynatyn minez-qulyqty qalyptastyrýǵa jáne Zań men Tártip qaǵıdatyn saqtaýǵa yqpal etedi dep sanaımyz. 2023 jylǵy 27 qazanda Qazaqstan Respýblıkasy Konstıtýsıalyq sotynyń №34-NP normatıvtik qaýlysymen ÁQBtK-niń 608-babynyń birinshi bóligi tıisti Konstıtýsıaǵa sáıkes jáne azamattardyń qandaı da bir quqyqtaryn buzbaıdy dep tanyldy.

Osyǵan baılanysty İİM qoldanystaǵy sanksıalardy saqtaý maqsatqa saı dep uıǵardy.