Búgin Memleket basshysy Dostyq – Moıynty temirjolynyń ekinshi jelisin iske qosýǵa bastaý berdi. Bul strategıalyq joba elimizdiń shyǵys baǵytyndaǵy ótkizý qabiletin aıtarlyqtaı arttyryp, qazaqstandyq eksport pen tranzıt úshin jańa múmkindikter ashady. Osyǵan oraı «QTJ» UK» AQ «Integrasıalanǵan josparlaý dıreksıasy» fılıalynyń dırektory Vadım Kopylov jobanyń mańyzy men júk tasymalynyń bolashaǵy týraly aıtty,- dep habarlaıdy Dalanews.kz "BAQ.KZ"-ke silteme jasap.
«Dostyq» – «Drýjbadan» strategıalyq dálizge deıin
Kopylovtyń aıtýynsha, Dostyq stansasy jaı ǵana shekaralyq túıisý beketi emes. Ol 1990 jyldan bastap Qazaqstandy Qytaımen jalǵap keledi. Alǵashqy jyldary bul ótkelden kúnine nebári 10 vagon ótse, búginde kórsetkish 800 vagonǵa jetken.
35 jyl ishinde osy baǵytpen 400 mıllıon tonnadan astam júk tasymaldandy. 1990 jyly nebári 10 vagon bolsa, qazir kúnine 800-den asady. Bul baǵyttyń áleýeti biz úshin árqashan kún tártibinde boldy, – dedi ol.
2015 jyldan beri tasymal kólemi 4,5 esege ósip, 7,5 mln tonnadan 32 mln tonnaǵa jetti.
Shekteýlerge qaramastan ósý
Keıbir kezeńderde jóndeý jumystaryna baılanysty ótkizý qabileti tómendese de, jańa logıstıkalyq sheshimderdiń arqasynda júk kólemi arta tústi. Mysaly, konteınerlerdi tikeleı jartylaı vagondarǵa tıeý tájirıbesi engizildi. Bul bos poıyzdardyń sanyn azaıtyp, aıyna 100–120 poıyzǵa deıin únemdeýge múmkindik berdi.
Biz jylyna 12 mln tonna júk jóneltemiz, 8 mln tonna qabyldaımyz. Negizinen Qytaıǵa shıkizat jóneltiledi. Al keri baǵytta konteınerlik poıyzdar keledi. Buryn bos poıyzdardy qaıtarýǵa týra keletin. Al ótken jyldan bastap biz Qytaıdan kelgen konteınerlerdi bos jartylaı vagondarǵa tıep, osylaısha qosymsha shyǵyndardy qysqarttyq, – dep túsindirdi Kopylov.
Ótkizý qabiletiniń artýy
Uzyndyǵy 836 shaqyrymdy quraıtyn Dostyq – Moıynty jelisi kezeń-kezeńimen salyndy. Aldymen Moıynty – Balqash bóligi paıdalanýǵa berilip, Balqash toraby jeńildedi. Keıin Beskól – Dostyq jáne Aqtoǵaı – Beskól ýchaskeleri iske qosyldy. Sońǵy bolyp Balqash – Saıaq jáne Saıaq – Aqtoǵaı aralyǵy aıaqtaldy.
Eger buryn bir jolaqty baǵytpen táýligine 12 jup poıyz júrse, endi ekinshi jeliniń arqasynda bul kórsetkish 60 jup poıyzǵa jetedi.
Bul – tasymal kólemin bes ese arttyrý degen sóz. Osylaısha Qazaqstannyń eksporttyq jáne tranzıttik áleýetin tolyq ashýǵa múmkindik beredi, – dedi sarapshy.
Keshendi ınfraqurylymdyq damý
Dostyq – Moıynty jobasy kólik dálizderin nyǵaıtýǵa baǵyttalǵan keń aýqymdy baǵdarlamanyń bir bóligi. Qazir Altynkól – Jetigen jelisi jańartylyp jatyr, nátıjesinde ótkizý qabileti eki ese ósip, táýligine 30 jup poıyzǵa jetpek. Sonymen qatar, 2028 jylǵa qaraı Qyzyljar – Jezqazǵan ýchaskesin jáne Baqty – Aıagóz úshinshi shekaralyq ótkelin salý josparlanǵan.
Jańa tehnologıalar da engizilýde: poıyz qozǵalysyn avtomatty bloktaý júıesi ótkizý múmkindigin 2–2,5 esege deıin arttyrýǵa múmkindik beredi.
Eksporttaǵy serpin
Qytaı qazaqstandyq júktiń negizgi tutynýshysy bolyp qala beredi. Oǵan rýda, astyq jáne mal azyǵy jetkiziledi. Máselen, sońǵy 8 aıda Qytaıǵa mal azyǵy eksporty 5 esege ósken. 2024 jyly Qazaqstan kórshi elge 3 mln tonnadan astam astyq jóneltti.
Kopylovtyń aıtýynsha, ınfraqurylymdyq jobalar tasymal kóleminiń ósýine tikeleı yqpal etýde. 2023 jyly jalpy júk tasymaly 298 mln tonnany qurasa, 2024 jyly 303 mln tonnaǵa jetti. Bıyl kórsetkish taǵy 8 mln tonnaǵa ósedi dep kútilýde.
Jahandyq tranzıttik dáliz
Jańa temirjol jobalary Qazaqstanǵa Qytaı men Eýropa arasyndaǵy júk jetkizý ýaqytyn eki esege qysqartýǵa jol ashty. Mysaly, Sıan – Býdapesht baǵyty teńiz arqyly 40–50 kún júrse, endi temirjolmen 23–25 kúnde jetedi.
Bizdiń maqsat – naryqqa senimdi qyzmet qana emes, tıimdi ýaqyt usynyp, Qazaqstandy jahandyq logıstıkanyń negizgi býynyna aınaldyrý, – dep túıindedi Vadım Kopylov.
