Sol jerden Ortalyq komıtet hatshysy, MQK generaly Z.Kamalıdenovtyń «qupıa» belgisi qoıylǵan qyzmettik hatyna kezigedi. (SK KPSS, obshıı otdel. 06.01.1987 g. №00438 – hat kóshirmesi qosa tirkelip otyr). Bas kóterýden keıin arada nebári jıyrma kún ótkennen keıin jazylǵan hat.
"Jeltoqsanǵa resmı baǵa berilmese de, ol alańǵa shyqqan jastardyń ashyq qımylyn taǵy da «mahrovyı ultshyldyq» dep aıyptapty. Iaǵnı, Kamalıdenovti Máskeýdiń qınaǵany jalǵan bolyp otyr.
Eń sumdyǵy osy hattaǵy «mahrovyı ultshyldyq» sıpatyndaǵy aıyptaýlar Gorbachev qabyldattyrǵan qazaq ultshyldyǵy jónindegi Qaýlyǵa sol qalpynda enip ketti.
Qaýlyny qabyldatý bir basqa da, ony tıanaqty júzege asyrý bir basqa. Kolbınniń bıligin álsiretip, óz oryntaǵyn bekite túsýdi kózdegen Kamalıdenov endi eldegi ultshyldardy anyqtaýǵa belsene kiristi.
Qazaq baspasózinde jaryq kórgen barlyq materıaldar Ortalyq Komıtettiń, KGB-nyń arnaıy nazarynda boldy", – deıdi qalamger.
Dalanews.kz-ke usynǵan kólemdi zertteý maqalasynda Qaıym-Munar Tabeev Kamalıdenovtiń nusqaýymen Memlekettik qaýipsizdik komıtetinde «Qazaqtyń býrjýazıalyq ultshyldary» degen qupıa baǵdarlama jasalyp, tyńshylyq áreketterge jol ashylǵanyn aıtady. Atap aıtqanda «Qońyr», «Pantúrkızm», «Nomad» degen atpen qylmystyq ister qozǵalǵan. Rejıser Asqar Toqpanov, satırık Shona Smahanuly, etnograf jazýshy Aqseleý Seıdimbekov, ǵalym-jazýshy Muhtar Maǵaýındi «pantúrkıster» dep ataǵan avtorsyz maqalalar respýblıkalyq gazetterge jarıalanǵan.
"Tuńǵysh qazaq temirjol ınjeneri Muhamedjan Tynyshpaev týraly túsirilgen «Túrksib» atty tolyq metrajdy kórkem fılmge Ortalyq komıtet qarsy shyqty.
«1917 jylǵy klerıkal-ultshyl toptardyń lıderi jáne basmashy qozǵalysynyń alǵashqy saıası bazasy sanalǵan Qoqan avtonomıasy úkimetiniń premerin nasıhattady» deı otyryp, ekranda kórsetýge tyıym saldy.
Kamalıdenov kez-kelgen irili, usaqty jaǵdaılardy óz múddesine utymdy paıdalanyp, qolaıyna jaqpaǵan jergilikti kadrlardy tuqyrtyp, jazalaýdy naýqanǵa aınaldyryp jiberdi.
Biraq, onysyn belsendi qolshoqparlary arqyly ǵana oryndaýǵa tyrysty. Sondyqtan ózin «sútten aq, sýdan taza» etip kórsetýge qumar boldy. Jýrnalıser suraǵyna da qasha jaýap berip júrdi", – deıdi ol.
Tabeevtyń pikirinshe Kamalıdenov ómirden óz kinásin moıyndamaı ótken.
– Keshirim suraý úshin qateligimdi kórsetý kerek. Balalarǵa obal jasaǵanymyz ras. Biraq, men eshkimdi atýǵa, jumystan shyǵarýǵa, qýdalaýǵa buıryq bergem joq. Mysaly, Ómirbek Joldasbekovti tekserýge 86 komısıa jiberdi deıdi. Men birde-bir komısıa jibergen joqpyn. Ómirbekke jamandyq jasaǵan emespin». («Ańyz adam». №12, 2010 j.)
"Al, jasaǵan is-áreketi osy aıtqanyna múlde kereǵar edi. Kamalıdenovtiń qaharyna ushyraǵan Oqý mınıstri Q.Náribaev, akademık, QazGÝ rektory Ó.Joldasbekov, jýrnalısıka fakúltetiniń dekany T.Qojakeev, zań fakúltetiniń dekany S.Dosymbekov, profesor N.Mamyrov, sáýlet ınstıtýtynyń rektory S.Baıbolov, dosent A.Ýaqov sıaqty kóptegen ǵalymdar dańǵaza shýdyń obektisine aınaldy. İs qozǵalyp, aldy ıtjekkenge aıdaldy, sońy partıadan shyǵarylyp, qyzmetterinen qýyldy.
Ol qalam ustaǵandardyń lenındik prınsıpterdi túsinbeıtin «saıası saýatsyzdyǵyn» múlde keshire almaıtyn. Qan-josa bop taıaqqa jyǵylǵan, eki qabyrǵasy synǵan Meıirhan Aqdáýletov partıadan, qyzmetten qýyldy.
Amanhan Álimov tıpografıaǵa jumysqa jiberildi. Lesbaı Ospanov jaraqaty asqynyp, birneshe jyldan soń qaıtys boldy. «Jetisý» gazetiniń redaktory Mamadıar Jaqypov, tilshisi Meırambek Tólepbergenov, QazTAG dırektory Jumaǵalı Ysmaǵulov qyzmetterinen shettetildi. Elimizdegi búkil qazaq basylymdary baqylaýǵa alyndy, ańdý uıymdastyryldy", – deıdi Qaıym-Munar Tabeev.
Maqalanyń tolyq nusqasyn tómendegi siltemege ótip oqı alasyz:
https://dalanews.kz/58560
