Reforma «men ultymdy qalaı baqytty ete alamyn» degen asyl maqsattan, ıaǵnı, ultqa degen súıispenshilikten bastalady. Alash qaıratkerleri túgel sondaı boldy. Órkenıetti, damyǵan memleket qurýǵa qazaq halqynyń qaýqary ábden jetedi. «Qazaqtarda aıaqtan shalý, kóre almaýshylyq kóp» deımiz. Bul qasıetter kez-kelgen ultta bar. Bıologıalyq turǵydan adamnyń bári birdeı. Jalqaý halyq degen joq. Mınımým kúsh sala otyryp, maksımým paıda kórý – kez-kelgen bıologıalyq aǵzaǵa tán maqsat.
Biraq bar máseleniń sheshimi ekonomıkalyq saıasat júıesine kelip tireledi. Ekonomıkalyq saıasatymyzdy túzep alsaq, bizdiń el jyldam óser edi. Eger men baı bolǵym kelse, eńbektenýim kerek bolsa, onda mundaı el ósedi. Eger men baıýym úshin tonaýym kerek bolsa, mundaı el qurdymǵa ketedi.
Qazaq degen jalqaý halyq emes, óte belsendi, jeti atadan asyp qana qyz alǵan, qany taza ult.
Sondyqtan óte zerek, ıntellektisi joǵary, daryndy halyqpyz. Men óz týystaryna úılenetin arabtardy kórdim. Olardyń oı-sanasy bala sıaqty. Al bizdiń halyqtyń oılaý óresi óte joǵary.
Bizge ne jetispeıdi? Namys jetispeıdi.
Biz óz-ózimizdi syılamaımyz. Nege? Óıtkeni kedeımiz. Kedeı adam óz-ózin syılamaıdy, ózin tómen baǵalaıdy.
Óıtkeni túgi joq, ıaǵnı, qaýqary dymǵa jetpeıdi. Sondyqtan ózin syılamaıdy, ózine senbeıdi, kóshege baryp túkiredi. Men tómen tap bolsam, keýdemdi tik ustap qaıtem, mádenıettiń maǵan ne qajeti bar? Al eger ár qazaqta shaǵyn bolsa da, dúken bolsa, shaǵyn bolsa da, jer bolsa, onda ol keýdesin kóterip júredi, ózin joǵary baǵalaıdy. «Meniń qolymnan bári keledi» degen senim, ózine degen qurmet paıda bolady. Erteń kóshede túkirmeıdi,kerisinshie, gúlzarlar salady.
Men Eýropadaǵy kedeı jáne baı elderdiń osyndaı aıyrmashylyǵyn baıqadym. Menińshe, túbi halyq jeńedi. Halyqtan artyq kúsh joq, men soǵan senemin ári óz tarapymnan barynsha kúsh salamyn.
Muhtar TAIJAN,
Stan.kz caıtyna bergen suhbatynan
