Bilim salasynyń sońǵy jyldary kóshi túzelip kele jatqan. Ásirese, «ustazdardyń advokaty» retinde kópshiliktiń esinde qalatyn Ǵanı Beısembaev kele sala, ustazdardy osy ýaqytqa deıin qolbalasha jumsap kelgen ákimdermen myqtap kúresti. Mańǵystaýda ákim jumystan shyǵarǵan dırektordy qaıtadan óz ornyna alǵyzdy, Semeıde shyrshadan qulaǵan muǵalimniń joǵyn joqtap, quqyǵyn qorǵady, Qostanaıdyń ákimi muǵalimderdi jaǵajaıǵa reıdke shyǵaramyn dep edi, oǵan da arashashy boldy.
Ózi de qarapaıym muǵalimdikten shyǵyp, ustazdyń muńyn ustazdaı túsingen mınıstrdiń tusynda úsh qarapaıym pedagogke Aqordanyń tórinde Memleket basshysy «Eńbek Eri» ataǵyn berdi. Bul – el tarıhynda sırek kezdesetin oqıǵa bolatyn.
Alǵash ret ulttyq qundylyqqa negizdelgen tárbıe ekojúıesi quryldy
Ǵanı Beısembaevtyń mınıstr retindegi alǵashqy iri qadamdarynyń biri – tárbıe isin birizdendirý boldy. Buryn ár mektep óz betinshe júrgizip kelgen tárbıe jumystary endi tutas ekojúıege aınaldy. Prezıdenttiń ulttyq quryltaıda bergen tapsyrmalarynan keıin, ile-shala «Adal azamat» birtutas tárbıe baǵdarlamasy dúnıege keldi. Bul baǵdarlama arqyly ata-ana, ustaz jáne bala yntymaqtastyǵynyń úshtaǵany jasaldy.
Mektep qabyrǵasynda ulttyq qundylyqtardy dáripteý, otansúıgishtik pen adaldyqty qalyptastyrý basty ustanymǵa aınaldy. Buryn balasynyń tárbıesine nemquraıdy qarap kelgen ata-analar da pedagogıkalyq qoldaý ortalyqtary arqyly mektep jumysyna belsene aralasa bastady.
Aýyl balalary úshin jańa múmkindikterge jol ashyldy
Shynyn aıtý kerek, Beısembaevtyń ózi aýyldyń qarapaıym muǵaliminen óskendikten, aýyl men qala balalarynyń bilim dodalaryna qatar túsýi ádiletsizdik ekenin jaqsy túısingen syńaıly. Osylaısha, 2023 jyly tek aýyl balalaryna arnalǵan «Aýyl mektepteriniń olımpıadasy» alǵash ret resmı túrde bastaý aldy. Myńdaǵan aýyl balasy bilim báıgesinde baǵyn synap, juldyzyn jaqty. Jeńimpazdarǵa joǵary oqý oryndaryna arnaıy granttar bólindi. Oǵan myńdaǵan aýyl balalary qatysty, al respýblıkalyq olıpmıadalardyń júldegerleri men jeńimpazdarynyń sany 10 ese artty.
Sonymen birge «Aýyl mektebi – sapa alańy» jobasy iske qosylyp, 1,5 myń mekteptiń materıaldyq-tehnıkalyq bazasy jańǵyrtyldy, ınternetpen qamtylýy sheshildi. Sondaı-aq oqýshysy az, sáıkesinshe, pán muǵalimderi jetispeıtin aýyl mektepteri úshin, qala mektepteriniń bilikti muǵalimderiniń onlaın sabaq berýi uıymdastyryldy.
Inklúzıvti bilim berýge basymdyq berildi
Ǵanı Beısembaevtyń tusynda Mınıstrliktiń qurylymynda alǵash ret Inklúzıvti jáne erekshe bilim berý departamenti quryldy. Bul – memlekettiń erekshe qajettiligi bar balalarǵa basymdyq bergenin aıqyndady. Az ǵana ýaqyt ishinde mektepterdiń 90%-ynda ınklúzıvti bilim berýge jaǵdaı jasaldy, úzdiksiz qoldaý ortalyǵynqurý jumystary qolǵa alyndy, zańnamalyq baza nyǵaıtyldy.
Halyqaralyq bilim keńistigine nyq qadam jasaldy
Qazaqstan alǵash ret halyqaralyq deńgeıde bilim sapasyn baǵalaý akredıtasıasynan ótti. Oqýshylardyń bilim jetistikterin baǵalaýdyń ulttyq quraly halyqaralyq sapa belgisin ıelendi. Al 2024 jyly el tarıhynda tuńǵysh ret Halyqaralyq bıologıa olımpıadasy (IBO) Qazaqstanda ótti. Oǵan 81 elden kelgen júzdegen jas ǵalymdar qatysty.
Jalpy qazaqstandyq oqýshylar 2024–2025 oqý jylynda 1000-ǵa jýyq halyqaralyq medal alyp, onyń 192-sin altynnan taqty. Bul – eldiń bilim áleýetiniń óskenin aıqyn dáleldeıdi.
Jańa menejerler býyny dúnıege keldi
Basqarýshylardyń jańa býynyn qalyptastyrýǵa baǵyttalǵan «Bilim berýdegi 1000 kóshbasshy» strategıalyq jobasy júzege asyrylýda. Bul basqarýshylyq qabiletterdi júıeli túrde damytýǵa jáne senimdi sheshim qabyldaı alatyn jetekshilerdi qalyptastyrýǵa múmkindik beredi.Búgingi tańda respýblıkalyq kadrlyq rezervke 583 pedagog engizilip, olardyń ishinde 400-den asa úmitker konkýrstan tys negizde basshylyq qyzmetke taǵaıyndaldy. Tek 2024 jyldyń ózinde 40 rezervıs jańa úlgidegi «Keleshek mektepteri» jobasy aıasynda salynǵan mektepterdiń dırektorlary boldy.
Bilim berýde Jasandy ıntellekt elementteri engizildi
Búgingi zaman talabyna saı, bilim berý júıesine jasandy ıntellekt engizile bastady. Ǵanı Beısembaev pen Sıfrlyq damý, ınovasıalar jáne aeroǵarysh ónerkásibi mınıstrimen birlesken 2025–2029 jyldarǵa arnalǵan orta, tehnıkalyq jáne kásiptik, sondaı-aq orta bilimnen keıingi bilim berý júıesine jasandy ıntellektini engizýdiń tujyrymdamalyq negizderin bekitý týraly birlesken buıryqqa qol qoıdy.
Oqýshylarǵa arnalǵan «Day of AI» kesheni jasaldy, ustazdar arnaıy daıarlyqtan ótti. Bul – Qazaqstandy jahandyq bilim kóshinen qaldyrmaý úshin jasalǵan batyl qadam boldy. Sonymen birge qashyqtan oqytý, sıfrlyq platformalar, robototehnıka men baǵdarlamalaý kýrstary alystaǵy aýyldarǵa da deıin jetkizildi.
Balalardy qorǵaý ınstıtýty kúsheıtildi
Mınıstr Beısembaevtyń tusynda balaǵasapaly bilim berýge ǵana emes, ol úshin qaýipsiz bilim berý ortasyn qurýǵa da erekshe kóńil bólindi. Balalardy qorǵaý boıynsha ótken jyly 3 birdeı zań qabyldandy. Alǵash ret balalardy zorlyq-zombylyqtan, sýısıdten qorǵaý jóninde keshendi jospar qabyldandy, otandyq «DosbolLIKE» antıbýllıngtik baǵdarlamasy ázirlendi. Psıhologıalyq qyzmetter kúsheıtilip, ata-analar men qoǵamdy tartý arqyly bala úshin qaýipsiz orta qalyptastyrýǵa basymdyq berildi. Memleket basshysynyń tapsyrmasyna sáıkes «Qazaqstan balalary» baǵdarlamasynyń jobasy qolǵa alyndy.
Balaǵa daladan da, ınternetten de tipti óz otbasynan da qaýip tónetinin eskerip, olardyń óz ózderin qorǵaýyn qamtamasyz etý maqsatynda mektepterde Qaýipsizdik sabaqtary alǵash ret ótken jyldan bastap engizile bastady.
Mektepke deıingi bilim berýde ashyqtyq qaǵıdaty engizildi
Alǵash ret balabaqshaǵa oryn jetispeýshiligin azaıtý úshin vaýcherlik qarjylandyrý tetigi engizildi. Bul ata-analarǵa ashyqtyq berip qana qoımaı, balalardy mektepke deıingi bilimmen qamtýǵa múmkindik jasady.
TjKBB júıesi tolyqtaı transformasıalanýda
Jumysshy mamandyqtar jylynyń jarıalanýy tehnıkalyq jáne kásiptik bilim berý júıesin jańǵyrtýǵa jáne eńbek naryǵy talaptaryna saı mamandar daıarlaý sapasyn arttyrýǵa, sondaı-aq TjKB júıesin transformasıalaýǵa jańa serpin berdi. Stýdentterdi áleýmettik qoldaý sharalary kúsheıtildi. Atap aıtsaq, 2024 jyly shákirtaqy kólemi eki esege ósti, jumysshy mamandyqtary boıynsha oqıtyn stýdentter tegin ystyq tamaqpen qamyldy. Bıznespen yntymaqtastyq jańa deńgeıge kóterildi. Sheftik qamqorlyq kórsetetin kásiporyndar sany bir jylda segiz esege ósip, 4,1 myńǵa jetti. Halyqaralyq áriptestik te keńeıýde. Sheteldik kolejderimen seriktestik ornatylyp, birlesken baǵdarlamalar iske qosyldy. Sondaı-aq alǵash ret Qazaqstan túrki álemindegi eń iri kásibı sheberlik chempıonatyn ótkizýge bastamashylyq etti. 5–9 qazan aralyǵynda Aqtaý qalasynda alǵash ret TurkicSkills halyqaralyq kásibı sheberlik chempıonaty ótedi.
«ABAI ULTTYQ MEKTEBI» alǵashqy ulttyq mektep boı kóterdi
«ABAI ULTTYQ MEKTEBI»-niń qurylýy – otandyq bilim berýdi damytýdaǵy eń mańyzdy strategıalyq qadamdardyń birine aınaldy. Ol Memleket basshysynyń tapsyrmasy aıasynda júzege asýda. ul joba Qazaqstannyń talantty balalary úshin biregeı bilim berý ortasyn qurýǵa baǵyttalǵan. Mektep 900 oqýshy ornyna arnalǵan jáne munda balalarǵa arnalǵan ınternat, oqytýshylar úıi, kitaphana, sport kesheni qarastyrylǵan. Ol bıylǵy jyly ashylady dep josparlanyp otyr.
Bilim berý ınfraqurylymy damydy
Sońǵy jyldary Qazaqstanda balalardyń bilim alýyna zamanaýı jaǵdaı jasaý baǵytynda eleýli ilgerileý baıqaldy. Beısembaevtyń tusynda jalpy sany 500-den astam mektep paıdalanýǵa berildi. Qazirgi ýaqytta elimizde 3000 mektep bir aýysymda, 5000-nan astam mektep eki aýysymda jumys isteıdi. Jyl sońyna deıin 140 myń orynǵa arnalǵan taǵy 111 mekteptiń qurylysy aıaqtalady. «Keleshek mektepteri» ulttyq jobasy tabysty júzege asty. Bushl sharalar elimizdiń kóptegen óńirlerinde úsh aýysymdy oqytýdy joıýǵa jáne qosymsha 150 myń oryn tapshylyǵyn qysqartýǵa múmkindik beredi.
Ǵanı Beısembaevtyń mınıstrligi tusynda bilim berý júıesi jańasha tynys aldy. Ol ustazdyń muńyn muńdap, aýyl balasynyń armanyn qorǵap, erekshe balalarǵa teń múmkindik syılady. Ulttyq qundylyqqa negizdelgen tárbıe, aýyl olımpıadasy, halyqaralyq bilim keńistigine qadam, jasandy ıntellektini engizý – bári de eldiń bolashaǵyna qalanǵan berik irgetas boldy.
