Almaty oblysy basshysynyń aıtýynsha, aımaqta qazirgi kezde qant qyzylshasynyń alqaby 16,3 myń gektardy quraıdy. Ótken jyly Aqsý jáne Kóksý qant zaýyttarynda barlyǵy 550 myń tonna qant qyzylshasy óńdelgen. – Endi osy kórsetkishti 2 mln tonnaǵa jetkizý mejesi qoıylyp otyr. Ony biz qýana qoldaımyz jáne oǵan qajetti barlyq múmkindikterdi jasaımyz. Aqsý qant zaýytynyń óndiristik qýaty 550 myń tonna bolsa, Kóksý zaýyty 250 myń tonna shıkizat óńdeı alady. Aldaǵy ýaqytta Alakól jáne Qarabulaq qant zaýyttarynyń árqaısysy 500 myń tonnalyq qýattylyqqa ıe bola alady dep esepteımiz, – dedi A. Batalov.
Atap ótsek, oblysqa úkimettik jumys toby kelip, óńirdiń 2 mln tonna qant qyzylshasyn ósirip-óńdeýge qajetti jer, sý, materıaldyq baza jáne basqa da resýrstarynyń múmkindikterin zerdeleýde. Óz sózinde oblys ákimi atalǵan jumys tobymen kezdesip, jergilikti jerlerde olardyń jan-jaqty aýdıt júrgizýine jaǵdaı jasaý tapsyrylǵanyn da jetkizdi.
– Qyzylaǵash plotınasy Úkimettiń qoldaýymen qalpyna keltirilip, qazirdiń ózinde 30 mln. tekshe metr sý jınaldy. Osy sý qoımasynyń nátıjesinde 7 myń gektar sýarmaly jer iske qosylady. Tipti aýqymy odan ári de keńeıýi múmkin. Jalpy bizde 2 sý qoımasyn – Pokatılov – 80 mln m3, Búıen – 5 mln. m3 jáne 4 alapta – Qyzylaǵash – 7 myń ga, Basqan – 19,8 myń ga, Búıen – 5 myń ga, Janama – 5 myń ga bolatyn sýarý jelilerin salý is-sharalary belgilengen. Búgingi kúni 8,9 mlrd teńge somasyna Qyzylaǵash sýarý massıvin salý boıynsha joba daıyn, 5 joba boıynsha TEN jáne JSQ ázirleý jergilikti búdjet qarajaty esebinen bastalatyn bolady. Sonyń ishinde bir ǵana Pokatılov sý qoımasynyń iske qosylýy 24 myń gektar jerdi aınalymǵa engizýge múmkindik beredi. Jergilikti sharýashylyqtar bul bastamany qýana qabyldap jatyr. Bul jańa jumys oryndarynyń ashylýyna úlken septigin tıgizedi. Biz bıylǵy jyldyń ekinshi jartysynda servıstik-daıyndaý ortalyqtaryn quryp, qajetti aýyl sharýashylyǵy tehnıkalarymen qamtamasyz etýge qosymsha qarjy bólemiz», - dedi óz sózinde A. Batalov.
Munan soń Jambyl oblysy jáne birqatar mınıstrlik basshylary sóz alyp, ózderine tıesili baǵytta atqarylatyn máselelerge toqtalyp ótti.
Jıynda sońynda Úkimet basshysynyń orynbasary Roman Sklár birdi-ekili zaýytty iske qosýmen másele sheshilmeıtinin, sondyqtan bul iske keshendi túrde kirisý kerektigin aıtty. Jáne bul irgeli bastamaǵa memleket tarapynan jan-jaqty qoldaý kórsetiletinin jetkizdi.
– Import almasýdy qamtamasyz etýde aldymyzǵa úlken mindetter qoıylyp otyr. Sonyń biri - qant qyzylshasy óndirisin órkendetý. Óńirlerden qajetti esepteýlerdi, tıisti qujattardy der kezinde daıyndaýdy suraımyz. Olardyń ýaqytyly daıyndalýyna qaraı qajetti qarjylaı qoldaý kórsetiletin bolady. Jobanyń iske asyrylýy jóninde Jol kartasy daıyndalady. Bul qujatta onyń barlyq satylary kezeń-kezeńimen qamtylýy tıis. Bul – kóptegen salany qamtıtyn iri bastama. Sondyqtan Jol kartasy qujaty da aýqymdy bolady, – dedi R.Sklár.
Selektorlyq jıyn aıaqtalǵannan keıin oblys ákimi Amandyq Batalov 4 qant zaýytyn jańǵyrtý jáne tehnıkalyq aýdıt máselesi boıynsha óńirge arnaıy kelgen QR Premer-Mınıstriniń keńesshisi, úkimettik jumys tobynyń múshesi Gúlbaný Pazylhaırovamen birge óńirdegi qant qyzylshasy ónimin arttyrý máselesin talqylaýdy odan ári jalǵastyrdy. Úkimettik selektorlyq jıynda jergilikti jerlerde qant zaýyttarynyń 200 km radıýsta ornalasqan jer ýchaskeleriniń maqsatty paıdalanylýyna túgendeý júrgizilýi tıis ekeni aıtylǵan bolatyn. Osyǵan oraı oblys ákimi Amandyq Batalov G. Pazylhaırovaǵa óńirde jer ýchaskeleri týraly barlyq málimetter toptastyrylǵan Elektrondy jer kartasy jumys isteıtinin, bul iste osy karta úlken kómek bolatynyn aıtyp, atalǵan kartany tanystyryp ótti. Jáne jumys tobyna jergilikti jerlerde qajetti aýdıt júrgizýge barlyq jaǵdaı jasaýdy oblystyq aýyl sharýashylyǵy basqarmasyna, «Jetisý» ÁKK» ÓDI» AQ basshylyǵyna, selektorlyq rejımde jıynǵa qosylǵan aýdan ákimderine jiti tapsyrdy.
Sol sıaqty basqosýda «Jetisý» ÁKK osy aýqymdy jumysty iske asyrý baǵyttary týraly prezentasıa kórsetti. Prezentasıamen tanysqan oblys basshysy oǵan birqatar túzetýler men ózgerister engizý kerektigin eskertti. Máselen, Qaratal aýdanyn da aldaǵy ýaqytta qant qyzylshasyn ósirýge birte-birte tartýǵa bolady. Amandyq Batalov máseleni áli de zertteı túsý qajettigin aıtty.
Sol sıaqty jıynda jańbyrlatyp sýarý júıesin engizý máselesi de sóz boldy. Ony engizýge daıyn ınvestorlar da bar. Oblys basshysy bul jańa tehnologıany Qapshaǵaıdan bastaýǵa bolatynyn aıtty. Sýdy únemdi paıdalaný kerektigin, sondyqtan jańbyrlatyp sýarý sıaqty jańa tehnologıany engizý óńir úshin tıimdi ekenin alǵa tartty. Ol, birinshiden, resýrs únemdeýge kómektesse, ekinshiden, ónim sapasyn arttyrýǵa da yqpal etedi.
Jıyn qorytyndysynda oblys ákimi:
– Biz qant qyzylshasyn 2 mln. tonnaǵa jetkizýdi iske asyrýdyń oblystyq Jol kartasyn ázirleýimiz kerek. Onda atqarylatyn árbir shara - jer túgendeý, jańbyrlatyp sýarý tehnologıasyn engizý, sýarý jelilerin jańǵyrtý, basqa da barlyq jumys egjeı-tegjeıli qamtylýy tıis. Taldyqorǵan óńiri – ejelden qant qyzylshasyn ósirýge mamandanǵan aımaq. Munda qyzylsha ósirý áýletten áýletke jalǵasyp kele jatqan atakásip. Sondyqtan bizdiń oblysta 2 mln. tonnalyq mejege jetýde qıyndyq týmaıdy dep oılaımyn, – dedi A. Batalov.
Jalpy elimizde qant qyzylshasy óndirisin 3,5 mln. tonnaǵa jetkizý jospary bar. Sonyń 1,5 mln. tonnasy Jambyl oblysyna tıesili bolsa, 2 mln. tonnasy Almaty oblysynyń úlesinde.
