Áıel týraly erlerdiń kózqarasy
Jas jigit áıelge basqasha qaraýǵa bolatynyn ańǵarmaıdy da. Tańdaǵan qyzdarynan anasynyń jaqsarǵan keıipin kórgisi keledi. Buny jaqsy kórip, aıtqanyn eki etpeı, kútip-baptap, oǵan qosa qumaryn qandyrýǵa baryn salatyn áıel izdeıdi. Onyń oıynsha, áıel erkektiń barlyq armanyn júzege asyrýshy. Ana men áıel arasyna kóp aıyrmashylyq bar dep oılamaıdy.
[caption id="attachment_9761" align="alignleft" width="448"]
Biz mundaı halge qalaı jettik?[/caption]
Mundaı jaǵdaıdy úıde qaryndasy, ápkesi bolsa, nemese anasy men ákesiniń arasynda eresek, eseıgen qarym-qatynas ornaǵan bolsa ǵana túzeýge bolady. Sol kezde jas jigit basqa tájirıbe jınap, áıeldiń boıynan tek analyq obrazdy kórýdi doǵarady eken. Biraq mundaı baqyt árkimge buıyra bermeıdi.
Áıelmen bir jaqty qarym-qatynas damyǵandyqtan, jas jigit basqasyn ańǵara almaı, bilmeı ósedi. Jaqyn tanystardan muny baıqaýǵa bolady. Sońǵy kezderi eriniń áıeliniń aıtqanynan shyǵa almaý sıaqty kórinis jıi qylań beretin boldy. Onyń qas-qabaǵyn baǵýy, kóńilinen shyqpaı qalam degen úreımen ómir súretin erkekter barshylyq. Mundaı baǵynyshtylyq az ýaqyttan soń baıqalady. Qarym-qatynas ornyqqanda eri áıelinen tez sýynady.
Ózge qarym-qatynas túrin kórmegen er adam áıeline analyq mindettiń bárin júktep qoıady. Áıeli buǵan barlyq jaǵdaıdy jasap otyrý kerek dep qabyldaıdy. Bundaı erkek tek qaýipsiz tynyshtyqta ómirin ótkizgisi kelip turady. Tómen túsip, áıeliniń aıtqanyn istegendi durys dep oılaıdy. Áıelin bas bolýǵa ózi jetektep ákeledi. Barlyq jaýapkershilikti sonyń moınyna iledi. Sheshimdi de áıeli qabyldasyn dep, ózi taıqyp shyǵady. Tek syrtynan baǵalap otyrýdy ádet qylady.
Sóıtip, neni qalasa, sony alady. Áıeli bárin bılep-tósteıdi. Barlyq dúnıeni ózi tyndyrady. Sheshimdi de kúıeýsiz qabyldaıdy. Kúıeýine aıtqanyn istetkizedi. Áıeli de bunyń barlyǵyn túısikpen jasaıdy. Ózi qalaǵandyqtan emes. Bastapqyda bundaı rettilik kóńilden shyǵady. Qarym-qatynastary joǵary deńgeıde damyp jatqandaı kórinedi. Biraq, sálden ýaqyttan soń áıel óziniń jar emes, analyq ról oınap jatqanyn baıqaıdy. Al, kúıeýi erkindiginen aıyrylyp, jubaıyna sezimi semip, kóńili qalyp, keleshekke degen qorqynyshpen ómir súredi.
Budan keıin qarym-qatynas kúıreıdi. Áıel de, erkek te – munyń sebebi nede ekenin túsine almaı dal bolady. Ertegideı bolyp bastalǵan mahabbat qaıda ketkenin bile almaı qınalady. Tańdaýym durys emes eken dep sheshedi. Qoshtasyp, jańa jup izdeıdi. Biraq, onda da osy jaǵdaı qaıtalanady.
Erlerdiń kópshiligi áıeldiń boıynan ómir baqı anasynyń jylýyn izdep ótedi. Erkek ishki derbestigin joǵaltady. Jan qınalysyn bir ózi sezinip, aýyr júgin ózgege ilmeı, ózi ǵana kóterip, ózi sheshýge tıis ekendigin uǵynsyn. Muny túsinbegen er kisi bar jaýapkershilikti taǵy da artyp qoıatyn áıeldi izdeıdi. Biraq ózi bildeı bir bankti basqaryp, ıakı áskerı shendi bolýy da yqtımal, alaıda, úıge kelisimen áıel-ananyń jyly qushaǵyn ańsap turady.
Osy eki mindetti qatar atqarýǵa qabileti bar áıeldi kórgende shyn ǵashyq bolady. Mundaı qarym-qatynastyń bolashaǵy bar ma? Kóbine az ýaqyttan soń aıyrylysyp jatady. Nemese ekeýi de bir-birin baqytsyz etip tynady. Tastaı da almaı, birge de bola almaı, baqytsyzdyqty taǵdyrym dep qabyldaıdy.
Birde bir áıel kúıeýine ana bolǵysy kelmeıdi. Birde bir erkek óz derbestigin analyq jylýǵa aıyrbastap baqyt tappaıdy. Ózin ózi aldaýy múmkin. Iakı, syńaryn aldap ómir súrýi. Biraq aqıqat báribir menmundalap shyǵa keledi. Naǵyz mahabbat bári óz ornynda bolǵanda baıandy bolmaq. Ótirikti baqyt sanaý búginginiń kópshilik otbasylaryna tán qubylys.
Áıel men erkek bul túıtkildi betimen qoıa salǵandy ǵana biledi. Onyń sheshimin izdep, áýre sarsańǵa túspeıdi. Taǵdyrdyń jazýy deı salǵan jeńil. Ár áıeldiń boıynan analyq jylý izdep, nege tappaıtynyn bilmeı ótken qansha erkek júr. Eseıýge daıyn emestigin kemshilik dep túsinbeıdi de. Munyń arty nege aparyp soǵaryn ańdamaıdy da. Ózin eń kerekti qasıeti - erkindiginen aıyrady.
Erler týraly áıeldiń kózqarasy
Ár áıel azazmattyń janynda ózin álsiz sezingisi keledi. Deıturǵanmen, ony ózine baǵyndyrǵysy da keledi.
Áıeldiń erlerge qarym-qatynasy jigitterdiń áıelge qarym-qatynasyna qaraǵanda basqasha damıdy. Áıelder ákesiniń qasıetin jigitinen kóp izdeı bermeıdi. Ol aınalasyndaǵy áıelderdiń tańdaýy men pikirine kóbirek qulaq asady.
[caption id="attachment_9762" align="alignright" width="448"]
Sen meni túsinbediń, sezinbediń...[/caption]
Eger anasy kúıeýin syılap, sol arqyly baqyt-barqadar tapsa, osy júıe qyzyna da beriledi. Onyń da keleshektegi otbasylyq qarym-qatynasy dál osylaı jetilmek. Qyzy da anasyndaı dana bolady. Ol eshqashan kúıeýiniń moınyna otyryp almaıdy. Mundaı qarym-qatynas búgingi tańda sırek jaǵdaı. Muny moıyndaý kerek. Kóp jaǵdaıda basqa kórinis jıi ushyrasady. Qyzdyń anasy men aınalasyndaǵy áıelder qulıelenýshilik daǵdyny meńgerip alǵan. Olar «Erkek áıel úshin jaratylǵan» dep túsinedi. Osyny jas qyzdyń sanasyna sińirip ósiredi.
Erkek áıeldi baǵyp-qaǵýy kerek degen ustanym myqty ornyqty. Kez kelgen erkek kez kelgen áıelge qamqorlyq tanytýy mindet degen buljymas qaǵıda bar. Erkek anasyna, áıeline máńgilik qaryzdar degen ustanymdy áıelder shekten tys qoldanady. Tipti, basqasha bolýy da múmkin emes deıdi. Áleýmettiń tegine jazylyp ketti osy ereje. Erkekter áıelderge qaryz degendi arý-analar tabıǵı dúnıe dep qabyldaıdy.
Kóp jaǵdaıda basqa kórinis jıi ushyrasady. Qyzdyń anasy men aınalasyndaǵy áıelder qulıelenýshilik daǵdyny meńgerip alǵan. Olar «Erkek áıel úshin jaratylǵan» dep túsinedi. Osyny jas qyzdyń sanasyna sińirip ósiredi.
Kez kelgen tásil qoldanylady. Áıelderge ózin álsiz etip kórsetý unaıdy. Sonda jigerli azamattar olar úshin barlyq máseleni sheship beredi. Álsiz áıel myqty er-azamat onyń bar qalaýyn oryndasa eken dep tileıdi. Onyń sheshimin júzege asyrsa dep dámelenedi. Al, jaýapkershilikti ózine alsa ǵoı dep qıaldaıdy.
Áıelder erin bar qalaýyn oryndaıtyndaı etip tárbıeleıdi. Sosyn bir-birine erkekti baǵyndyrý haqynda aıla-tásilderin aıtyp bólisedi. Psıhologqa kelip, kóz jasyn tógedi. Bul taqyrypta áıeldiń tákapparlyǵy shekten tys beleń alady.
Áıel erkektiń búkil bolmysyn bılep-tóstegisi keledi. Onyń erik-jigerine, tánine, tilek-nıetine, janyna ıelik etkisi keledi. Onyń ómiriniń patshasy bir ózim bolsam deıdi. Mundaı tilegin tis jaryp, jarıalap jatpaıdy. Ol kókeıdegi pıǵylyn túbegeıli jasyryp ta qala almaıdy. Óıtkeni, búginginiń qalypty kórinisine aınalǵan. Sondyqtan bul qylyqtyń beıpildigi baıqalmaıtyn bolyp ketken.
Osy daǵdymen qyz balany tárbıelep jatyr. Eger otbasyda osynaý qarym-qatynas daǵdarysyn bastaıtyn daǵdyny kórse, ol odan qutyla almaıdy. Erkek ol úshin tutynatyn zatqa aınalady. Qoǵam ózi erkekti áıelge qyzmet etýge daıyndap shyǵarady. Sondyqtan qyz bala jigitine mindet-talap qoıa bastaıdy. Ózi jaǵdaıǵa baǵa bere almaı turyp, aǵynmen birge aǵady. Úılengen soń áıel kúıeýin óz yńǵaıyna qaraı túzep alýǵa baryn salady. Áıel neni qalasa, eri oǵan aıtqyzbaı-aq oryndaı beretindeı etedi. Bul tárbıe, «meni súıseń, ózger» dep atalady.
Tárbıe qonbaǵan erkek áıelge renjıdi. Sheshesine aıtyp, shaǵymdanady. Túsine almaı dal bolady. Áıeliniń minezi nashar deıdi. Al, áıeli tilin almaıtyn kúıeýdi tómen baǵalaıdy. Ózgergisi kelmegeni qylmys dep qabyldanady.
Sondyqtan aınalamyzdaǵy kóp juptarǵa qarap, áıeldiń menmendigi basym ekendigine kóz jetkizemiz. Erkekter eseıe almaı, ana jylýyn izdeýmen ýaqyt óltiredi. Áıel óz qalaýyna saı tárbıeleýge kóshedi. Árkim ózinshe baqytty otbasy qurǵysy keledi. Biraq túptiń túbinde tek baqytsyzdyq tabady. Bul ózara esten adasý nege aparyp soǵaryn bilesiz be? Eger siz tanıtyndardyń arasynda erkek shynymen erkektiń rólin atqaryp, óziniń ınfantılızmin áıeliniń moınyna artyp qoımaıtyn bolsa, al áıeli onyń aldyna túsip sóz bastamaı, aýzyna qarap, sońynan ilesip otyrsa, onda jolyńyz bolǵan eken, solardan úırenińiz baqytty bolýdy.
Damýǵa bastaıtyn baspaldaq
Qarym-qatynasty seriktestik dep qabyldaý kerek. Sonda kóp nárseni durys jasaı alýǵa múmkindik týady. Qarym-qatynas adam ómirindegi mańyzdy qubylys. Ony damytýǵa qarym-qabilet kerektigine kóp adam oılana bermeıdi. Ózdiginen bola beretin úderis dep biledi keı adam. Biraq onyń nátıjesi túk bermeıtini dáleldeýdi qajet etpeıtin teorema.
Birinshi ret joly bolmaǵan adam sodan sabaq alsa bolar edi. Olaı bolmaıdy. Kempir-shal bolǵansha bir-birimen alysyp, bir sheńberdiń boıynan shyǵa almaı ótetinder qanshama?! Óziniń kemshiligin túsinýdiń ornyna, basqa adam izdeıdi. Onymen quratyn qarym-qatynas eshbir qıyndyqsyz bolsa dep tileıdi.
Ertegi ózdiginen bola salsa degen nadandyq bar. Áıelder bir qaharman kelip bar qıyndyǵyn sheship tastasa deıdi. Erkekter óziniń azamattyǵyn bir kórgennen baǵalaı salatyn ǵajap hanshany kútedi.
Áıelder erkekti túsinbeıdi. Biraq erkekter olardy túsinse eken dep armandaıdy. Qarym-qatynas úshin osy jetkilikti dep oılaıdy. Erkekke ne qyzyq degenge áıel zaty bas qatyryp jatpaıdy. Erkekterge tán toıattasa boldy dep kelte qaıyrady. Óz boılarynda erkekter búkil ómirin arnaýǵa bolarlyq talaı ǵajaptyń baryn sezbeı ótedi.
[caption id="attachment_9763" align="alignright" width="336"]
Bári de osylaı bastalǵan...[/caption]
Erkekterdiń de aqyly asyp-tasyp, ómirdi bir aýyz sózden túsinip keter túısigi shamaly. Olar da áıelder sıaqty túsinistik izdeıdi. Kez kelgen aıla-tásilge moıynsunyp, manıpýlásıaǵa ózin daıyn etedi. Áıteýir, qulaǵym tynysh bolsyn deıdi. Jan jylýy bolsa eken degen tilektiń jeteginde ketedi.
Shyn máninde, áıelge ıelik etetinine bas qatyrmaı, onyń ne qalaıtynyn bilgisi kelip, onyń tilegin oryndaýǵa baryn salady. Kez kelgen áıel tilin alatyn erkekti erte me, kesh pe, jek kórip ketetinin bilmeıdi. Áıeldiń tilegin oryndaý erkektiń júrek qalaýy ǵana emes, sanaly qadam bolýǵa tıisti ekenin eskermeıdi. Tilin alatyn erkek kez kelgen áıeldi baqytsyz etedi. Óıtkeni, ózin anam jaqsy kórse eken degen bala sıaqty ustaıdy.
Qarym-qatynas tek ekeýara qumarlyq pen kóńil kóterý úshin ornatylsa, eshteńe ózgermeıdi. Oıyn-saýyq tek sony kózdeıdi emes pe? Ol jerde damý bolmaıdy. Al, shynaıy otbasylyq qarym-qatynas jetilýge baǵyttalýy kerek. Ár adam ishteı damýy, ózgerýi qajet.
Erkek áıeldiń boıynan analyq meıirimdi emes, áıeldi, onyń jan sulýlyǵyn kórýge umtylýy mańyzdy.
Eger erkek kindiktige erkindik berip, onyń quqyn syılasa, ol ózi de rızashylyqtan, jaýapty syılastyqtan áıeldiń degenin oryndap beredi. Erkekter ońbaǵan emes, olarǵa tek adam sıaqty qaraı bilý kerek. Erkek áıeldiń aldynda eshteńege qaryzdar emes. Al, áıel erkekten bir mysqalda álsiz emes. Er men áıel ár túrli, biraq teń.
Áıel erkek úshin jan dosy, kómekshisi, shabyt syılaýshy bola alady. Eger osy baǵytta jetilýge múmkindik jasalsa. Bar qaıǵy-muńdy áıelge arqalata bermeı, erkek ataýly jaýapkershilikti sezinse de jetkilikti. Erkekke tán erkindik pen derbestigin qorǵaı alýy shart.
Biraq er azamattar tek lázzat alsam deıdi. Mine, osy oıdan attap ketý kerek. Óıtkeni, balalyq ádetten bas tartsa, eresek qarym-qatynasta lázzat alý áldeqaıda keremet bolatynyn bilmeıdi.
Al, áıelder óziniń tákapparlyǵyn basyp, erinen tilegin oryndaýshy syıqyrshyny, barlyq jamandyqtan saqtaıtyn qamqorshyny ǵana emes, jeke tulǵa ekenin moıyndaýy kerek. Ol óz ómirin osyndaı erkin adammen qyzyqty etip ótkizýge laıyqty ekendigin tereń túısingeni abzal.
Eger erkek kindiktige erkindik berip, onyń quqyn syılasa, ol ózi de rızashylyqtan, jaýapty syılastyqtan áıeldiń degenin oryndap beredi. Erkekter ońbaǵan emes, olarǵa tek adam sıaqty qaraı bilý kerek. Erkek áıeldiń aldynda eshteńege qaryzdar emes. Al, áıel erkekten bir mysqalda álsiz emes. Er men áıel ár túrli, biraq teń.
Áıel sál kóregendilik tanytsa, óziniń erine eseıýge kómektese alar edi. Ózi de arman etken qarym-qatynasqa qol jetkizer me edi? Bul úshin kúıeýimen ózin ana emes, áıel etip ustaýy kerek. Erkekti basqarýǵa emes, janyna serik bolýǵa umtylýy shart. Áıtpegen kezde, ómirbaqı aqboz atty hanzadany kútip ótýge týra keledi.
[caption id="attachment_9393" align="alignright" width="162"]
Shynar ÁBİLDÁ[/caption]
Adamnyń janynda árqashan ózine laıyqty serigi bolady. Eger qarym-qatynas tuıyqqa tirelse, onda ózińe ótirik aıtýdy doǵar. Qarym-qatynas adamnyń adamgershiligin ósiretin qunarly topyraq. Óskińiz kele me? Álde, shirigen jeńil me? Tańdaý qolyńyzda.
Aýdarǵan Shynar ÁBİLDÁ
