Májilis depýtaty Káribaı Musyrman halqymyzdyń qalaýly uly, aty ańyzǵa aınalǵan Jumabek Táshenovke eskertkish ornatylatyny týraly habarlady. Súıinshi jańalyqpen halyq qalaýlysy jelidegi paraqshasynda bólisipti.
"Petropavl qalasynda turatyn Soltústik Qazaqstan oblysynyń qurmetti azamattary Jaqsylyq Ysqaqov pen Bolat Saǵyndyqov, sondaı-aq Zeınolla Oljabaev, Tańat Súgirbaev, Amangeldi Kenjeǵozınov, Ahmetjan Qýantaev, Jangeldi Tájın jáne Saǵyndyq Salmurzın syndy belsendi aǵalarymyz elimizdegi Prezıdent saılaýy qarsańynda «Nur Otan» partıasynan usynylǵan kandıdat Qasym-Jomart Toqaevtyń oblystyq qoǵamdyq qabyldaý bólmesi arqyly Parlament Májilisiniń depýtaty retinde maǵan hat joldap, astanamyz Nur-Sultan qalasynda kórnekti memleket jáne qoǵam qaıratkeri Jumabek Táshenevke eskertkish ornatýǵa kómektesýimdi suraǵan edi.
Men osy jóninde Nur-Sultan qalasynyń burynǵy ákimi Baqyt Sultanovqa hat jazyp,
halqymyz aıryqsha ardaq tutatyn tarıhı tulǵanyń dúnıege kelgenine kelesi jyly 105 jyl tolatyndyǵyn eskere otyryp, oǵan astanada laıyqty eskertkish ornatý máselesin qaraýyn ótingen bolatynmyn.
Búgin astana ákiminiń orynbasary Erlan Kanalımov qol qoıǵan resmı jaýapty alyp, qýanyp otyrmyn. Qala ákimdigi Jumabek Táshenevke eskertkish ornatý úshin jer telimi jáne qarjy kózi qarastyrylyp jatqandyǵyn habarlapty. Eskertkish elordadaǵy Jumabek Táshenev kóshesiniń boıynda ornatylmaqshy.
Al Petropavl qalasynda qazaq jeriniń tutastyǵyn saqtap qalý úshin basyn báıgege tikken qaharman Erge eskertkish osydan birneshe jyl buryn ornatylǵan bolatyn", – dedi depýtat.
Táshenov: "Mundaımen eshbir qazaq kelispeıdi?!"
1961 jylǵy sáýirde quramynda 14 aýdannyń ortalyǵy Selınograd qalasy bolyp Selınograd oblysy quryldy.
Bul oraıdy tıimdi paıdalanbaq bolǵan N.S. Hrýshev 1961 jyly Qazaqstannyń 5 oblysyn kórshi Reseı Federasıasynyń quramyna qospaqshy boldy.
Ońtústik Qazaqstannyń bir bóligin Ózbekstanǵa, Mańǵystaý oblysynyń bir bóligin – Túrkmenstanǵa qosýdy josparlady.
Bul áreketke qatań túrde tosqaýyl qoıǵan Jumabek Táshenov bolatyn.
Ol qaıtpas tabandylyqpen KSRO basshysy Nıkıta Hrýshevqa bylaı dep málimdedi:
«Egerde KSRO Joǵary Keńesi jergilikti bıliktiń kelisiminsiz odaqtas respýblıkalarǵa jerimizdi bergen jaǵdaıda, KSRO Konstıtýsıasynyń áreketin toqtatý kerek.
Onda árbir respýblıkanyń tarıhı aýmaǵy onyń buljymas menshigi dep anyqtalǵan. Jáne birde bir odaqtyq uıym bul erejeni buza almaıdy.
Eger Konstıtýsıanyń bul talaby óreskel buzylatyn bolsa, biz Halyqaralyq quqyqtyq uıymdardyń aralasýyn suraýǵa haqymyz bar!», – degen.
Týra osyndaı qatań toıtarysty tyń ólkelik partıa komıtetiniń birinshi hatshysy T.Sokolovqa da beredi:
«Egerde sen Qazaqstanǵa baǵynǵyń kelmese, 24 saǵattyń ishinde kózime kórinbeı joǵal!
Tyń ólkesi Reseıdiń quramyna eshqashan kirmeıdi! Osylaı dep ózińniń basshyńa jetkiz!», – deıdi. Jumabek Táshenov «ózińniń basshyń» dep, Máskeýlik búkilodaqtyq basshy N.S. Hrýshevty meńzep turǵan bolatyn.
Al Qazaqstan Kompartıasynyń OK búrosynda barlyǵy estıtindeı qatqyl daýyspen:
«Men Aqmolada týyp-óstim. Bul jerde áke-sheshemniń, ata-babalarymnyń zıraty jatyr. Sizder bul jerdi Reseıge berip jibermeksizder me!?
Mundaımen eshbir qazaq kelispeıdi?! Joldastar oılanyńyzdar! Men osyndaı máseleni sheshý túgili, kóterýdiń ózine qarsymyn…», – degen.
Jumabek Táshenovtiń dáleldi de, qatań túrdegi sózine N.Hrýshev naqty jaýap bere almady. Biraq, renishin ishine búgip qaldy.
Otyrys aıaqtalǵan soń, batyrdyń ıyǵynan qaqqan D.Qonaev:
«Áı, Jumeke, naǵyz batyrsyń ǵoı, arystandaı atyldyń», – dep qaıran qalypty.
Mezette jaýap qaıtarǵan ol: «Men óz jerim men halqym úshin qandaı bolsa da synaqqa daıynmyn», – deıdi.
Jumabek Táshenov óziniń mánsaby tómendep qalǵanda, «Men halqymnyń jerin eshqandaı mánsapqa aıyrbastamaımyn!» degen sózin zamandastary tastamaı aıtyp otyrady.
Dál osy kúni onyń tulǵalyq qasıetin ereksheleıtin taǵy bir jaǵdaı oryn alady: N.Hrýshevtyń birinshi kómekshisi A.Shevchenko J.Táshenevtiń ushaǵyn ruqsatsyz alyp, demalý úshin Qyrymǵa ushyp ketedi.
Bul jaıly estigen J.Táshenov ushqyshqa rasıamen ushaqty buryp, keri qaıtýyn talap etken. Selınogradtyń áýejaıyna kelip qonǵan A.Shevchenko keshirim surap, batyrdyń aldynda bas ıýge az-aq qalǵan. Kreml basshysyna da keregi osy bolatyn.
Bul jaǵdaı máseleniń tyǵyryqqa tirelgen túıindi jeri boldy.
Óz qolastyndaǵy baǵynyshty adamnan osynshalyq toıtarys kútpegen N. Hrýshev bir aıdan soń, Jumabek Táshenovti joǵary laýazymnan alyp, burynnan qalyptasyp qalǵan úrdis boıynsha, soltústik óńirden ońtústikke «jer aýdaryp», Ońtústik Qazaqstan oblystyq atqarý komıteti tóraǵasynyń orynbasary qyzmetine jiberdi.
Onyń esimi BAQ betterine basylmady. Burynǵy kınotaspalardan ol týraly kórinister qıylyp, alyp tastalyndy. Ony iri respýblıkalyq jáne odaqtyq sharalarǵa shaqyrmady...
Táshenovtiń bul áreketteri naǵyz erlikke jatatyn. Ol joǵary qyzmetinen aıyryldy, esesine Qazaqstannyń soltústik óńiri máńgilikke Qazaq KSR quramynda qaldy.
Author: Zıabek Qabyldınov
