Búgin Májilistiń Plenarlyq otyrysynda Joǵary aýdıtorlyq palatanyń aýyl sharýashylyǵyndaǵy sýbsıdıalaý júıesin tekserý nátıjeleri talqylandy, dep habarlaıdy Dalanews.kz.
AÓK-degi sýbsıdıalaýdyń tıimdiligin kelesi kórsetkishter dáleldeıdi: ósimdik sharýashylyǵy salasynda sýbsıdıa alýshylar 2023 jyly ár gektardan 18,5 sentner ónim aldy, bul el boıynsha ortasha ónimdilik kórsetkishinen (10 s/ga) joǵary. 2024 jyly bul kórsetkish 25-30 sentnerge jetip, respýblıkalyq ortasha deńgeıden asyp tústi.
Qus jáne mal sharýashylyǵy salalarynda da óndiris kóleminiń turaqty ósýi baıqalýda. Sońǵy 5 jylda qus sharýashylyǵynyń etpen qamtamasyzetý deńgeıi 55%-dan 73%-ǵa deıin ósti. Tek 2022-2023 jyldary óndiris kóleminiń ósimi 16% boldy. Bul – óte jaqsy kórsetkishter. Mysaly, «Aıtas» holdıńi 5 jyl ishinde óndiris kólemin 5,5 esege arttyryp, jylyna 160 myń tonna ónimge jetti. Al «Áýlıe Ata Fenıks» JSHS óndiris kólemin 3 jylda eki esege ulǵaıtyp, 5 myńtonnadan 10 myń tonnaǵa deıin jetkizdi.
Sút óndirisinde zamanaýı STF-nda ortasha sút saýymy bir sıyrǵa jylyna 7800 lıtrdi qurady, al kóshbasshylar 11 myń lıtrden ónim alyp, álemdik standarttarǵa saı kórsetkishke jetti. 2021 jylyaýyl sharýashylyǵy qurylymdaryndaǵy ortasha saýym kólemi jylyna 4400 lıtr bolǵan edi.
Salystyrmaly túrde alsaq, 2014 jyly tehnıkanyjańartý deńgeıi jylyna bar bolǵany 2%-dy qurap, 5 myń birlik tehnıka satyp alynǵan. Al qazirgiýaqytta bul kórsetkish 5,5%-ǵa jetip, agrarshylar jylyna 22 myń birlik zamanaýı tehnıka satypalýda.
Aýyl sharýashylyǵy salasynda 14 baǵyt boıynsha sýbsıdıalaý júrgiziledi. 90 myń tirkelgen paıdalanýshy bar jáne jyl saıyn 224 myń ótinimtúsedi. Mundaı kólemdi eskere otyryp, qateliktermen olqylyqtar bolýy múmkin. Degenmen aýdıt nátıjesinde 943 mlrd teńge qamtylǵan somaǵa shaqqanda 0,2%-dy quraıtyn 2 mlrd teńge kóleminde qarjylyq zań buzýshylyqtar anyqtaldy. Bul júıeniń jalpy qalypty jumys istep turǵanyn kórsetedi.
2023 jyldyń qorytyndysy boıynsha ishki naryq10 taýarlyq pozısıa boıynsha 100%-dan astamqamtamasyz etilgen, onyń ishinde: bıdaı uny, tuz, nan, kúrish, makaron, kúnbaǵys maıy, kartop, qoıeti, sıyr eti jáne sábiz.
14 azyq-túlik taýary boıynsha qamtamasyz etýdeńgeıi 80%-dan joǵary, olardyń qatarynda: taýyq jumyrtqasy, qıar, jylqy eti, qyzanaq, sút, qaraqumyq jarmasy, qyryqqabat, burysh, shoshqaeti, pıaz, qyzylsha, qyshqyl sút ónimderi, sary maı jáne alma bar.
2024 jyly sýbsıdıalaýdyń tıimdiligin arttyrýúshin Aýyl sharýashylyǵy mınıstrligi birqatar shara qabyldady. 2024 jyly 450 mlrd teńgesýbsıdıanyń 50%-y qarjy quraldaryna, negizinen nesıe men lızıńtiń paıyzdyq mólsherlemesin arzandatýǵa baǵyttalmaq. Onyń sońǵy alýshylary– ekinshi deńgeıli bankter men qarjy ınstıtýttary. Ózgerister engizilip, fermerler taza 5% mólsherlememen arzandatylǵan nesıe alatynboldy.
Bul tájirıbe mal sharýashylyǵy, óńdeýsalalarynyń aınalym qarajatyna jáne ınvestısıalyq maqsattarǵa uzaq merzimdi qarjybólý úshin jalǵastyrylatyn bolady. Negizgimindet – salany resýrstarmen qamtamasyz etý. Sonymen qatar aýyl sharýashylyǵy ónimderinóndirýshilerdiń jalpy ónim kólemin arttyrýtúrinde qarsy mindettemeler engizildi. Mınıstrliktekserý nátıjeleri boıynsha barlyq derekter men usynystardy nazarǵa aldy.
