Antıkor ǵylymdy qarjylandyrý salasyndaǵy bylyqtar týraly aıtty, - dep habarlaıdy Dalanews.kz.
Júrgizilgen taldaý ǵylymı jobalardy irikteýdiń ashyqtyǵyna, olardy iske asyrýdyń kózboıaýshyldyǵyna, nátıjeler úshin jaýapkershiliktiń bolmaýyna, zertteý qorytyndylarynyń tómen suranysyna, sondaı-aq ǵylymı taǵylymdamalar úshin granttar berý jónindegi konkýrstyq komısıa quramyna qoıylatyn talaptardyń tómendeýine baılanysty eleýli táýekelderdi kórsetti («500 ǵalym» jobasy boıynsha).
Munyń bári búdjet qarajatynyń tıimsiz jumsalýyna ákelgen.
Mysaly, jobalardy irikteý boıynsha konkýrstyq qujattama naqty tulǵalar úshin qalyptastyryldy, jobalardy ǵylymı saraptaý rásimi ashyq emes, baǵalaýdy «qol rejıminde» irikteletin úlestes sarapshylar júzege asyrdy. Tizimde turǵan 13,5 myń sarapshynyń 10 myńǵa jýyǵy (75%) saraptama júrgizbegen. Manıpýlásıa arqyly baǵalaý nátıjeleri «qajetti» jobalarǵa beıimdeldi.
11,5 mlrd teńgege 30 zertteý anyqtaldy, olar boıynsha saraptama belgili bir tulǵalardyń múddesi úshin júrgizilgen.
Búdjet qarajaty ǵylymı jobalardy komersıalandyrý túrimen shyǵaryldy. 2016 jyldan bastap memleket osy maqsattarǵa shamamen 32 mlrd teńge jumsady, onyń ishinde jobalardyń 90%-y (145-ten 130-y) málimdelgen maqsattarǵa qol jetkize almady, bul ónimsiz bastamalar bolyp tabylady.
Sonymen qatar, zertteýlerdiń 70%-y maqalalar men kitaptar jazýmen aıaqtaldy, kóptegen ázirlemeler praktıkalyq turǵydan mańyzdy bolmady. Atap aıtqanda, Aqparattyq jáne esepteý tehnologıalary ınstıtýty bıogaz jáne bıo tyńaıtqyshtar óndiretin jabdyqtardy ázirleýge 290 mln teńge jumsady. Bul rette naryqta daıyn analogtar ondaǵan ese arzan (19 mln teńgeden qymbat emes, ózderi satyp alady).
Sonymen qatar, ǵylymı ázirlemeler túrinde jumys istep turǵan bıznesti keńeıtý qarjylandyryldy.
Máselen, 2019 jyly elimizdegi iri qus fabrıkalarynyń biri qazaq delıkatesteriniń tehnologıalary men reseptýralaryn ázirleýge 300 mln teńgege jýyq qarajat aldy. Alaıda, is júzinde barlyq qarajat (92%) jabdyqtar men materıaldardy satyp alýǵa jumsaldy.
Taldaý nátıjeleri boıynsha Ǵylym jáne joǵary bilim mınıstrligine 100-den astam usynys engizildi. Ýákiletti organ olardy iske asyrýǵa kiristi.
Mysaly, Agenttiktiń usynysy boıynsha Saraptama komısıasynyń jumysyn uıymdastyrý erejelerinde onyń múshelerine qoıylatyn biliktilik talaptary kúsheıtildi, endi jalpy eńbek ótili 10 jyl, al mamandyǵy boıynsha ótili keminde 5 jyl bolý qajet, buryn 3 jyl bolǵan.
