Aksıa degenimiz – qundy qaǵaz. Aksıonerlik qoǵamda úleske menshik quqy bar ekenińizdi rastaıdy. Iaǵnı, ony satyp alyp, siz aksıany shyǵarǵan kompanıadan dıvıdent retinde paıda tabasyz.
Aksıany qaıdan satyp alýǵa bolady?
Jeke tulǵa aksıalardy satyp alý úshin brokerdiń kómegine júginedi. Jeke tulǵa qor bırjasynda aksıalardy tek deldal, bırjalyq broker arqyly ǵana satyp ala alady.
Broker arnaıy shot ashady jáne brokerde opsıa bolsa, ol saýda-sattyq júrgiziletin arnaıy kompúterlik baǵdarlama arqyly saýda termınalyna qol jetkizedi. Osydan keıin siz operasıalardy basqara alasyz, júıege baǵaly qaǵazdardy satyp alý nemese satý úshin komanda beresiz.
Tranzaksıalar úshin broker komısıa alady, ol - árbir operasıa somasynyń belgili bir paıyzy.
Jeke tulǵa aksıalardy qalaı satyp alady?
Brokerdi tańdaǵannan keıin siz tarıftik jospardyń túrin tańdaısyz, soǵan sáıkes brokermen jumys isteısiz. Brokerlerde ártúrli komısıalyq syıaqy mólsherlemesi bar ártúrli tarıfter bar. Sizdiń qajettilikterińizge sáıkes qajetti tarıftik jospar tańdalady.
Eger siz saýda alańyn paıdalaný úshin arnaıy baǵdarlamalar men saýda platformalaryn qoldanǵyńyz kelse, sizdiń brokerińiz ony ornatýǵa kómektesedi. Siz birinshi ret saýda jasaıtyn bastapqy soma mólsherine keletin bolsaq, sizdiń qajettilikterińiz ben qalaýyńyzdy eskere otyryp, sizge jeke ınvestısıalyq portfeldi qurastyratyn keńesshi-broker kómektesedi.
Bolashaq ınvestordy oqytý
Keńes beretin adam janyńyzda bolsa da, qarjy naryǵynyń jumys isteý negizderin túsiný óte mańyzdy. Qazirgi ýaqytta naryqta arnaıy bilim beretin ortalyqtar bar, olardyń eń irileriniń biri – Freedom Academy, onda aktıvterdi basqarý boıynsha kóp jyl tájirıbe jınaǵan jetekshi sarapshylar óz bilimimen bólisedi.
Zamanaýı álem bizge dúnıeniń kez kelgen núktesinen onlaın oqýǵa múmkindik beredi, bul bilim jetildirýdi barynsha qoljetimdi etedi. Sonymen qatar, jelide qor naryǵy jáne jalpy qarjy týraly kóptegen aqparat bar, sondyqtan siz negizgi bilimdi óz betińizshe de ala alasyz.
Strategıany tańdaý
Jeke portfel sizdiń qarjylyq múmkindikterińizge, neni qalaıtynyńyzǵa, sondaı-aq baǵaly qaǵazdarǵa ınvestısıa salýda qandaı maqsatty kózdeıtinińizge baılanysty qalyptasady.
Broker-keńesshimen birge siz ustanatyn jáne soǵan sáıkes áreket etetin naqty strategıany ázirleý kerek.
Broker sizge satyp alatyn baǵaly qaǵazdardyń tizimin jasaıdy. Birinshi saýda tájirıbesi sátti bolýy úshin broker usynǵan aqparatty muqıat zerdeleý mańyzdy. Sodan keıin naqty sheshimdi qabyldańyz.
Tizim daıyn bolǵannan keıin siz bastapqy ınvestısıa somasyn saýda shotyńyzǵa aýdarasyz. Ornatylǵan saýda termınaly, ǵalamtor baılanysy jáne saýda shotyndaǵy qarajat bar bolsa, siz baǵaly qaǵazdardy satyp alyp, olardy ınvestısıalyq strategıańyzǵa sáıkes basqara alasyz.
Sonymen qatar, siz broker-keńesshińizge aksıalardy satyp alýǵa tapsyrysty telefon arqyly nemese elektrondy poshta arqyly jibere alasyz, sonyń negizinde sizdiń ótinishińiz oryndalady.
Satyp alý prosesi
Eger siz baǵaly qaǵazdardy naryqtyq baǵamen satyp alsańyz, onda mámile týra sol sátte júzege asyrylady.
Aksıalardy satyp alǵannan keıin ınvestısıalyq portfolıonyń jaǵdaıyn qadaǵalaý mańyzdy. Aksıalarǵa ınvestısıa salý uzaq merzimdi proses jáne sizge ara-tura ınvestısıalyq sheshimderdi qaıta baǵalaý qajet bolýy múmkin.
Aksıa satyp alǵanda táýekel bar ekenin jáne naryqtyq jaǵdaılardyń ózgerýi de oǵan áser etetinin eskergen jón.
Baǵaly qaǵazdardy satyp alý kezindegi táýekelder
Jańa ınvestorlar úshin portfeldi ártaraptandyrý mańyzdy. Ártúrli kompanıalar men salalardyń baǵaly qaǵazdaryn satyp alsańyz, táýekelder az bolady. Aksıalar men oblıgasıalar sıaqty dástúrli opsıalardan basqa, qor naryǵy basqa da qarjylyq quraldarǵa toly. Olardyń arasynda opsıondar, fúcherster, bırjalyq qorlar (ETFs) jáne basqalary bar.
Investısıalyq portfel neǵurlym ártúrli bolsa, soǵurlym aqshany joǵaltý qaýpi azaıady.
Mysaly, ETF kóbinese ártúrli kompanıalardyń aksıalarynyń jıyntyǵynan turady. Bul bir eldegi eń iri kompanıalardyń aksıalary nemese birneshe elder toby ekonomıkasynyń belgili bir sektoryndaǵy kompanıalar bolýy múmkin. Osylaısha, naryqtyq aýytqýlar sizdiń portfolıońyzǵa sonshalyqty sezimtal bolmaıdy.
Aksıalardan qalaı paıda tabýǵa bolady?
Aksıalardan paıda tabýdyń eki negizgi joly bar. Birinshi jol – dıvıdendter arqyly paıda tabý, ol - kásiporynnyń esepti kezeńdegi paıdasynyń bir bóligi.
Ekinshi joly - baǵaly qaǵazdardy joǵary baǵamen satý, tabysy sizdiń paıdańyz bolyp sanalady.
Dıvıdendter aksıonerlerge jylyna bir nemese birneshe ret tólenedi: toqsannyń, jarty jyldyń nemese jyldyń qorytyndysy boıynsha. Tólemder mólsheri turaqty emes jáne ol tikeleı kompanıanyń qansha paıda tapqanyna baılanysty bolady.
Buy&Hold strategıasy «Satyp alý jáne ustaý» uzaq ınvestısıalyq tájirıbesi bar (3 jyldan astam) ınvestorlar úshin eń senimdi jáne tıimdi strategıalardyń biri bolyp sanalady.
Zamanaýı álemde jańa tehnologıa kómegimen ǵalamtorǵa qosylǵan kez kelgen adam ınvestor bola alady. Operasıalardyń kópshiligi onlaın rejıminde júzege asyrylady, bul jumysty óte yńǵaıly etedi. Bastysy – ınvestısıamen aınalysqanda sizdiń qor naryǵyndaǵy táýekelder bar ekenin bilýińiz jáne oǵan daıyn bolýyńyz mańyzdy.
Naryqty egjeı-tegjeıli zerttep, saraptamalyq aqparattar negizinde oı qorytyp, durys tańdaý jasaý asa mańyzdy. Eger túsinbeıtin másele bolyp jatsa, broker sizge kómektesip, jón silteı alady.
