Májilis depýtaty Rınat Zaıyt keıingi ýaqyttaǵy eń ózekti máselelerge pikir bildirdi. Onyń ishinde qazaq tiliniń jaı-kúıi, Reseı salatyn AES, t.s.s. taqyryptar bar, dep habarlaıdy Dalanews.kz.
Jýyrda depýtat Májilis minberinde orys tilinde suraq qoıdy. Rınat Zaıyt bul áreketin "meni májbúrledi" dep túsindirdi.
"Ótkende "Iandekstiń" qosymshasy shyǵypty, suraq qoıdym. "Nege "Iandeksti" ashqanda birinshi orys tilinde sóıleısińder?" desem, "qazaq tiline aýdaryp alýǵa bolady ǵoı" deıdi. Nege men Qazaqstanda turyp qazaq tiline aýdarýym kerek? Birinshi qazaq tilinde shyǵýy kerek qoı. Osyndaı áńgimeler baryna qaramastan, "basqa ulttar qysym kórip jatyr" dep shýyldaǵysh adamdar kóp. Solarǵa dálel bolsyn dep zań shyǵarýshy organnyń ózinde depýtattyń ózi májbúr bolady, meni májbúrlep tur ǵoı. Qoıǵan suraǵymdy túsinbeı tursa, májbúr bolmaǵanda qaıtemin?! Jalǵyz Densaýlyq saqtaý mınıstrligine qatysty emes, kóp mınıstrlikke qatysty", - dedi ol Bilgen durys arnasyna bergen suhbatynda.
Qazaq tilin talap etý jabaıylyq pa? Depýtattyń pikirinshe, quldyq sananyń, basymyzdan ótken quldyq dáýrenniń osyndaı saldary bar.
"Oryssha sóıleýdi ústemdik kórdi ǵoı kezinde, áli solaı dep oılaıdy. Qazir trende múldem basqa nárse. Qazir moda emes, oılarynan alyp tastasyn, kerisinshe qazaqsha bilmeý uıat. Biraq ata-anasy - bári sol tárbıemen óskennen keıin áli kúnge deıin orys tilin bilý ústemdik dep oılaıdy", - dedi ol.
Rınat Zaıyt AES-ti Reseı salatynyna qatysty da pikir bildirdi.
"Reseı salýyna qarsymyn. Áli de qarsymyn. Bularǵa qazir saýal joldasań, "naqty sheshim qabyldanǵan joq, Reseı syrtyn ǵana salady" deıdi. Óz basym Reseı salýyna qarsymyn. Jalǵyz men emespin-aý. Reseıdiń tehnologıasy, baǵasy jaqsy degendi qyp-qyzyl ótirik dep oılaımyn. Sebebi Reseıdiń qazir qandaı da bir aýqymdy qurylys júrgizetin jaǵdaıy joq. Onyń salyp jatqan AES-teri bir toqtap, bir yrǵalyp-jyrǵalyp júr. Olarda bir-aq maqsat bar dep oılaımyn. Olar osy jobanyń arqasynda aqsha tapqysy kelip otyr. Boldy. Reseıge energıalyq táýeldilikke qaıtadan ushyraıtyn bolsaq, onda bul jobanyń quny biz úshin kók tıyn dep oılaımyn. Energıalyq táýeldilikti bizdiń memleketke qarsy jasalǵan áreket dep oılaımyn. Qandaı da bir irgeles kórshimizdiń enshisine energıamyzdy baılap beretin bolsaq, qandaı syltaý aıtylmasyn oǵan qarsymyn. İrgeles emes memleketter kele bersin", - dedi ol.
Depýtat osyndaı jaıttardan keıin Májilisten túńilip ketti me? Saýalǵa ózi jaýap berdi.
"Salalyq jumys istegim keledi. Salalyq jumysta naqty maqsatyń, ýaqyty bolady, soǵan jetýge asyǵasyń, jumysyńnyń nátıjesin kóresiń. Al Májiliste bıyl qabyldaǵan zańnyń nátıjesin eki-úsh jyldan keıin bir-aq kóresiń. Naqtylyq kórinbeıdi. Ondaı múmkindik joq. Turǵyn úıdiń máselesinen bastap qylmystyq isterge deıin ákele beredi. Onymen aınalyspaýǵa qaqyń joq. Bárimen aınalysýǵa májbúr bolasyń. Bireýinen alǵys, bireýinen qarǵys estısiń. Depýtattyq mandatty ótkizip, ketip qalýǵa aqyldy qazaqtar, aqyldy jýrnalıser shyǵady. "Sonda siz qanshama saılaýshyǵa ýáde berip alyp, nege qashyp kettińiz?" deıdi. Ol maǵan qajet pe? Orynsyz, jónsiz synnan sharshap kettim. Qazir ondaı áńgimelerge sebep bergim kelmeıdi", - dedi ol.
Jýyrda eks-prezıdent Nursultan Nazarbaevtyń Máskeýge saparynan keıin qoǵamda túrli alyp-qashpa áńgimeler taǵy da jeldeı esti. Rınat Zaıyt bul taqyryp týrasynda da pikir bildirdi.
"Bizde bári múmkin negizinde (2029 jyly Nazarbaev óz kandıdatýrasyn ákelýi múmkin be degen saýalǵa - esk.). Ony qoldap otyrǵan top az emes, moıyndaý kerek, jasyrmaý kerek. Qarapaıym halyqtyń ishinen aıtyp otyrmyn. Bir ret meshitke de kirip shyqty ǵoı. Qaı jerge aparsań da eshkim betine shyǵyp, "sen, halyqty tonadyń" dep aıtpaıdy. Kerisinshe bizdiń qazaq "bata berińiz" dep aıtady. Sosyn úıine baryp, "anaý ońbaǵan bizdi tonady" dep aıtady. 2029-da kele me, men tańǵalmaımyn, bizde Qazaqstanda bári múmkin. Múmkin emes deýge bolmaıdy", - dedi ol.
