ءماجىلىس وتىرىسى بارىسىندا "قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كەيبىر زاڭنامالىق اكتىلەرىنە ويىن بيزنەسى، لوتەرەيا جانە لوتەرەيا قىزمەتى ماسەلەلەرى بويىنشا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى" زاڭ جوباسى ءبىرىنشى وقىلىمدا قابىلداندى. ەندى ەكىنشى وقىلىم بولادى، مىنە، ءدال وسى ارادا شەشۋىن كۇتكەن كوپتەگەن ماسەلە بار، - دەپ حابارلايدى Dalanews.kz Abai.kz-كە سىلتەپ.
وكىنىشكە قاراي، ازىرگە مەملەكەت عالامتوردا ەشبىر باقىلاۋسىز جۇمىس ىستەيتىن جانە قۇمار ويىندى جاپپاي ناسيحاتتايتىن ويىن سالاسىنداعى زاڭسىز شەتەلدىك كومپانيالاردى قالاي اۋىزدىقتارىن بىلمەيدى. ءماجىلىس وتىرىسىندا ءدال وسى زاڭسىز ونلاين كازينو، لوتەرەيا، بۋكمەكەر، ينتەرنەت رۋلەتكا – ءقازىر قازاقستانداعى ويىن سالاسىن رەتتەۋدەگى باستى تۇيتكىل ەكەنى انىقتالدى.
قر-داعى زاڭسىز ويىن بيزنەسى ماسەلەسى بويىنشا "ويىن بيزنەسى تۋرالى" زاڭ جوباسى بويىنشا جۇمىس توبىنا جەتەكشىلىك ەتەتىن دەپۋتات ەلنۇر بەيسەنبايەۆ باستى بايانداماشى بولدى. ول جىل سايىن ەلدەن زاڭسىز ويىن بيزنەسى ارقىلى تريلليون تەڭگەدەن استام قاراجات شىعارىلاتىنىن اتادى. بايانداماشى بۇل سايتتار كەز كەلگەن ادامعا، ءتىپتى بالاعا دا قولجەتىمدى ەكەنىن ايتىپ، زاڭسىز ونلاين ويىن قۇرىلىمدارىنىڭ كەسىرىنەن ەلدەگى لۋدومانيا قارقىنمەن دامىپ كەلە جاتقانىن جەتكىزدى. "زاڭسىز ونلاين كازينولار كليەنتتىڭ جاسىنا شەكتەۋ قويمايدى، سونىڭ كەسىرىنەن كامەلەتكە تولماعان جاسوسپىرىمدەر مەن بالالار قۇمار ويىننىڭ جەتەگىندە كەتىپ جاتىر" دەپ اتاپ ءوتتى بەيسەنبايەۆ. دەپۋتات ناقتى مىسالدى تىلگە تيەك ەتتى: الماتى وبلىسىنىڭ تۇرعىنى كامەلەتكە تولماعان ەكى بالاسى ينتەرنەتتەگى كازينو سالدارىنان قۇمار ويىنشىعا اينالعانىن حابارلادى. ماسەلەنىڭ ۋشىققانى سونشالىق قۇمار ويىنعا سالىنعان جاسوسپىرىمدەردى وڭالتۋ ءۇشىن وتباسى پسيحولوگ مامانداردىڭ قىزمەتىنە جۇگىنۋگە ءماجبۇر بولعان.
– ەلىمىزدە جىل سايىن بىرنەشە مىڭ زاڭسىز ويىن سايتى بۇعاتتالادى، الايدا ولاردىڭ ورنىندا بىردەن جاڭاسى اشىلادى. بۇل زاڭسىز سۋبەكتىلەردەگى قاراجاتتىڭ اينالىمىن بۇعاتتاۋ شەشۋشى نارسە بولىپ تابىلادى. ويىن وپەراسيالارى باسقا ىس-ارەكەت رەتىندە كورسەتىلىپ، قىزمەتى بۇركەمەلەنەدى (MCC كودى اۋىستىرىلادى). مىسالى، ءباس تىگۋ ەسەپ-قيساپتا تاكسي، ازىق-تۇلىك جەتكىزۋ، قۇرىلىس، مەيرامحانا اقىسى، جوندەۋ جانە باسقا دا قىزمەت ءۇشىن تولەم رەتىندە كورسەتىلەدى، – دەدى بەيسەنبايەۆ.
جيىن بارىسىندا زاڭسىز شەتەلدىك ويىن بيزنەسى وپەراتورلارىنا تولەمدى قالاي بۇعاتتاۋ تۋرالى ماسەلەگە باسا نازار اۋداردى. دەپۋتات ەكاتەرينا سمىشليايەۆا ءقازىر قولدانىستاعى زاڭنامادا شەتەلدىك ويىن بيزنەسى وپەراتورلارىنىڭ پايداسىنا تولەم قىزمەتىن جۇزەگە اسىرۋعا تىيىم سالىنعانىن اتاپ ءوتتى. الايدا ولار بۇل تىيىمدى وڭاي اينالىپ ءوتىپ، قازاقستانداعى تولەم ۇيىمدارىنىڭ قىزمەتىن پايدالانادى. سونىڭ ناتيجەسىندە ويىنشىلار تىيىم سالىنعان سايت ارقىلى وڭاي ستاۆكا جاساي الادى، ويتكەنى قاراجات بەلگىلى ءبىر سحەما ارقىلى شەتەلگە قاراجات اۋداراتىن ۇيىمنىڭ شوتىنا تۇسەدى. سونداي-اق، جوعارىدا ايتىلعانداي، ينتەرنەت دۇكەنگە نەمەسە مەيرامحانانىڭ قىزمەتىنە اقى تولەۋ كورسەتىلگەن كەزدە مسس-كود اۋىستىرىلادى، ال ءىس جۇزىندە ويىن سالاسىنىڭ زاڭسىز شەتەلدىك وپەراتورلارىنا اقشا اۋدارىلادى.
قارجى مونيتورينگى اگەنتتىگىنىڭ حابارلاۋىنشا، 2023 جىلى جانە بيىلعى جىلدىڭ ءبىرىنشى توقسانىندا 40-تان استام زاڭسىز ونلاين ويىن الاڭدارى جويىلدى، سونداي-اق 5700-دەن استام سايت مەن اككاۋنت بۇعاتتالدى.
ق ر ۇلتتىق بانكىنىڭ وكىلى اتاپ وتكەندەي، ماسەلەنى شەشۋ ءۇشىن اتاپ ايتقاندا، تىيىم سالىنعان سۋبەكتىلەردىڭ تىزبەسى جاڭارتىلعان ساتتەن باستاپ 5 كۇن ىشىندە بانكتەردى وسى تىزبەگە كىرەتىن ۇيىمداردىڭ تولەم جاساۋىنا تىيىم سالىنعانى تۋرالى حاباردار ەتۋ كوزدەلەدى. سونداي-اق، اقشا تابۋعا تىرىسىپ، زاڭسىز شەتەلدىك ويىن بيزنەسىمەن بىرلەسەتىن تولەم ۇيىمدارىنىڭ جاۋاپكەرشىلىگى تۋرالى ماسەلە قاراستىرىلىپ جاتىر. سونىمەن قاتار، ۇلتتىق بانك مەملەكەتتى شاتاستىراتىن MCC كودتى اۋىستىرعانى ءۇشىن بيزنەستىڭ جاۋاپكەرشىلىگىنە قاتىستى زاڭناماعا جەكەلەگەن تۇزەتۋلەر ەنگىزۋگە باستاماشى بولدى.
قما، ۇلتتىق بانك، تۋريزم جانە سپورت مينيسترلىگىنىڭ وكىلدەرىنە دەپۋتاتتار، ەگەر بۇعاتتالعان ءاربىر سايتتىڭ ورنىنا ساناۋلى ساعاتتا كوشىرمەسى پايدا بولسا، جەلىدەگى زاڭسىز ويىن الاڭدارىن ودان ءارى قالاي اۋىزدىقتايتىنى تۋرالى سۇراق قويدى. شاماسى، بۇل تەحنيكالىق جاعىنان ەڭ كۇردەلى ماسەلەنىڭ ءبىرى بولىپ قالا بەرەدى. وسى ورايدا، قانداي دا ءبىر سەبەپپەن تالقىلاۋ بارىسىندا نازاردان تىس قالعان ق ر ءوزىن-وزى رەتتەيتىن بۋكمەكەرلىك ۇيىمنىڭ ويىن سالاسىنداعى زاڭسىز ۇيىمداردىڭ ءقازىر قولدانىلىپ جۇرگەن "قارا" ءتىزىلىمنىڭ ورنىنا "اق" ءتىزىلىمدى، ياعني ويىن بيزنەسىنىڭ ليسەنزيالانعان زاڭدى سۋبەكتىلەرى عانا كىرەتىن تىزبەنى ەنگىزۋ باستاماسىن ەسكە تۇسىرگەن ءجون. مۇنداي تىزىممەن جۇمىس ىستەۋ قيىن ەمەس، ول ۇزاق ۋاقىت بويى ءتيىستى مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ يەلىگىندە بولعان. بۇل جاعدايدا زاڭسىز ويىن ۇيىمدارىن بۇعاتتاۋ جانە بارلىق قارجىلىق وپەراسياعا تىيىم سالۋ الدەقايدا جەڭىل بولادى: "اق" تىزىمگە كىرمەيتىن كەز كەلگەن سۋبەكت اۆتوماتتى تۇردە زاڭسىز سانالىپ، دەرەۋ بۇعاتتالادى. بالكىم، بيزنەس تاراپىنان بۇل ۇسىنىس تۇزەتۋلەردىڭ ەكىنشى وقىلىمىن دايىنداۋ بارىسىندا جۇمىس توبىندا قاپەرگە الىناتىن شىعار.
ءماجىلىستىڭ الەۋمەتتىك-مادەني دامۋ كوميتەتىنىڭ باسشىسى اسحات ايماعامبەتوۆ ايتقانداي، زاڭ جوباسىمەن ءارى قاراي جۇمىس ىستەۋ جانە ونى ەكىنشى وقىلىمعا دايىنداۋ بارىسىندا زاڭسىز ويىن يندۋسترياسى ماسەلەسىن شەشۋ ءۇشىن ءبارىن جاساۋ قاجەت. سونىمەن قاتار، ول اتاپ وتكەندەي، دەپۋتاتتىق كورپۋس ەلىمىزدەگى زاڭدى، ليسەنزيالانعان ويىن بيزنەسىمەن بىرلەسىپ جۇمىس ىستەۋى كەرەك.
– قازىرگى كەزگە دەيىن شەشىلمەگەن نەگىزگى ماسەلە – شەتەلدىك ونلاين كازينولاردى بۇعاتتاۋداعى قيىندىق. كۇنىنە 100 سايتتى بۇعاتتاساڭ دا، ورنىنا 100 جاڭا زاڭسىز سايت اشىلادى. ءتىپتى، 100 زاڭسىز سايت ساعات سايىن اشىلۋى مۇمكىن. بۇعان قالاي قارسى تۇرۋعا بولادى، ازىرگە جاۋاپ جوق. سونىمەن قاتار، زاڭسىز بيزنەس دەرەكتەردى باسقارۋدى ۇيرەنىپ الدى. شەتەلدىك كازينو تولەيتىن قاراجات باسقا MCC كود ارقىلى اۋدارىلادى. ونلاين ستاۆكالار قاراجاتى ينتەرنەت دۇكەنگە، ءدارىحاناعا، تاكسيگە جانە باسقا دا ماقساتقا تولەم تۇرىندە اۋدارىلاتىندىقتان، ولاردى انىقتاۋ جانە بۇعاتتاۋ وتە قيىن. وسىعان بايلانىستى بانكتەر مەن تولەم ۇيىمدارى جاڭا، قاتاڭ ءارى ناقتى رەگلامەنتتىك بازانى قاجەت ەتەدى. زاڭ جوباسى اياسىندا باقىلاۋ ساپاسىن ارتتىرۋ، باقىلاۋ راسىمدەرىن جەتىلدىرۋ جانە قاجەتتى تۇزەتۋلەردى ەنگىزۋ بويىنشا الگوريتم جاسادىق. ارينە، ءبىز بۇل ماسەلەنى ءالى دە تالقىلايمىز، ويتكەنى ويىن بيزنەسى سالاسىنداعى زاڭسىز وپەراسيالارعا قارسى ءىس-قيمىلدا وسالدىق تانىتىپ وتىرمىز. بۇعان قوسا، قۇمار ويىن ماسەلەسىنە ناقتى قۇقىقتىق انىقتاما بەرۋ كەرەك. دەپۋتات ماگەرراموۆتىڭ قۇمار ويىنعا كەلىسپەۋشىلىك پرەزۋمپسياسىن ەنگىزۋ تۋرالى ۇسىنىسىن مۇقيات قاراۋدى تالاپ ەتەدى. ءبىز بۇل جۇمىستى ءتيىستى مينيسترلىكتەرمەن جانە ساراپشىلارمەن جالعاستىرامىز. جالپى، ەكىنشى وقىلىمعا دەيىن وسى ماسەلەلەردىڭ بارلىعىن بارىنشا ەگجەي-تەگجەيلى پىسىقتاۋ قاجەت، – دەپ ءسوزىن تۇيىندەدى اسحات ايماعامبەتوۆ.
