يانۋش كورچاكتىڭ ءتالىمى

Dalanews 12 ءساۋ. 2015 01:10 1385

يا́نۋش كو́رچاكتىڭ شىن ەسىمى ەرش حە́نريك گو́لدشميت. ول اسسيميلياسيالانعان ەۆرەي وتباسىندا دۇنيەگە كەلگەن. 1878 جىلى 22 شىلدەدە، ۆارشاۆا قالاسىندا تۋعان.  اتاقتى پولياك پەداگوگى، جازۋشىسى، دارىگەر ءارى قوعام قايراتكەرى بولدى. قانى ەۆرەي بولعاندىقتان ەكىنشى دۇنيە جۇزىلىك سوعىس كەزىندە قۋعىنداۋ كورەدى. سوعىس كەزىندە ۆارشاۆا وككۋپاسيادا قالادى. كورچاك قول استىنداعى 200 بالامەن ۆارشاۆالىق گەتتوعا قامالادى. ونى قۇتقارىپ الۋعا تالاي ادام بارادى. ءبىراق ول «ءوز بالاڭدى قالدىرمايتىن جەرگە وزگە بالانى قايتىپ قالدىرىپ كەتەمىن، مۇندا ماعان جاۋتەڭدەپ ەكى ءجۇز بالا وتىر» دەپ، گەتتودان قاشۋدان باس تارتادى. 1942 جىلى ونى بالالارمەن قوسىپ ترەبلينكاعا اكەلەدى. بالالاردى گاز تولى كامەراعا ۋلاپ ولتىرەدى. سوندا نەمىس اسكەريى: «مەن ءسىزدىڭ ەرتەگىلەرىڭىزدى تىڭداپ ءوسىپ ەدىم، ءسىزدى امان الىپ قالايىن» دەپ ءوز كومەگىن ۇسىنادى. كورچاك: «بالالارمەن بىرگە بوساتاسىز با؟» دەپ سۇرايدى. نەمىستەن جوق دەگەن جاۋاپ العان سوڭ: «ادامنىڭ ءبارى وڭباعان ەمەس» دەپ گازدى كامەراعا 200 بالاسىن ءوزى باستاپ كىرەدى. 1942 جىلى 6 تامىز كۇنى يانۋش كورچاك 200 بالامەن بىرگە ترەبلينكادا فاشيستەردىڭ قولىنان كوز جۇمدى.
ءبىراق ول «ءوز بالاڭدى قالدىرمايتىن جەرگە وزگە بالانى قايتىپ قالدىرىپ كەتەمىن، مۇندا ماعان جاۋتەڭدەپ ەكى ءجۇز بالا وتىر» دەپ، گەتتودان قاشۋدان باس تارتادى.

اتا-انانىڭ ون پارىزى

[caption id="attachment_10154" align="alignright" width="255"]IMGP8686 قۋىرشاق تەاترىنان كورىنىس[/caption]

1. بالاڭىز ءوزىڭىز سياقتى نەمەسە ءسىز كۇتكەندەي بولادى دەپ ۇمىتتەنبەگەن ابزال. وعان ءسىزدىڭ ەلەسىڭىز بولۋعا ەمەس، ءوزىن تابۋعا كومەكتەسىڭىز.

2. بالاڭىز ءۇشىن ىستەگەن ءار ىسىڭىزگە اقى سۇراۋ ابەستىك. ءسىز وعان ءومىر بەردىڭىز. بۇنىڭ قارىمتاسىن قالاي قايتارۋعا بولادى؟ ول ءوز بالاسىنا ءومىر بەرەدى. نەمەرەڭىز شوبەرە سۇيدىرەدى. وسىدان ارتىق قانداي العىس بولۋى مۇمكىن؟

3. قارتايعاندا جالعىز نان جەگىڭىز كەلمەسە، ءوز اشۋىڭىزدى بالادان الماڭىز. نە ەكسەڭىز، سونى وراتىنىڭىزدى ۇمىتپاعايسىز.

4. ونىڭ قيىندىعىنا مۇرىن ءشۇيىرىپ قاراماڭىز. ءومىر ادامنىڭ كۇش-قۋاتىنا ساي سىنايدى. ونىڭ قيىندىعى دا ول ءۇشىن اۋىر ەكەنىن تۇسىنۋگە تىرىسىڭىز. ويتكەنى، ونىڭ بۇل ومىردەن العان تاجىريبەسى ءالى ازداۋ.

5. ەشقاشان كەمسىتىپ، قورلاماڭىز!

6. ومىردەگى ەڭ ماڭىزدى كەزدەسۋ بالاڭىزبەن كەزدەسۋ ەكەنىن استە ەستەن شىعارماڭىز. ولارعا ءمان بەرىپ ءجۇرىڭىز. ءوز بالاڭىزدىڭ بويىندا كىم بارىن ەشقاشان جەتە تۇسىنبەۋىڭىز مۇمكىن.

7. ەگەر بالاڭىز ءۇشىن جاسالار ءىس قولىڭىزدان كەلمەسە، ءوزىڭىزدى جەگىدەي جەي بەرمەڭىز. ەگەر قولىڭىزدان كەلىپ تۇرىپ ىستەمەسەڭىز، وندا جانىڭىز جاي تاپپاسىن. ەستە ساقتاڭىز! ەگەر بالا ءۇشىن نە نارسەنى دە تۇتاس ىستەمەسەڭىز، وندا ەشنارسە ىستەمەگەنىڭىز.

8. بالا – بۇكىل ومىرىڭە يەلىك ەتەتىن وزبىر كۇش دەپ قاراماڭىز، ول تەك قان مەن تاننەن جارالاتىن قۇبىلىس ەمەس. بالا باعالى قۇندىلىق. ونى ءومىردىڭ ءوزى سىيعا تارتتى. ءسىز ونى باعىپ، بويىنداعى دارىن وتىن جاعۋشى عاناسىز. انا مەن اكەنىڭ ورتاسىندا «ءبىزدىڭ» ەمەس، «ءوز» بالاسى وسەدى. ونىڭ جانى اماناتقا عانا بەرىلگەن.

9. وزگەنىڭ بالاسىن دا جاقسى كورە ءبىلۋ كەرەك. ەشقاشان بوتەن بالاعا ءوز بالاڭىزعا تىلەمەگەندى جاساماڭىز.

10. ءوز بالاڭىزدى دارىنسىز، باقىتسىز، ەرەسەك بولسا دا جاقسى كورىڭىز. ونىمەن اڭگىمەلەسكەندە قۋانا ءبىلىڭىز. ويتكەنى، ءسىزدىڭ بالاڭىز بولسا، سونىڭ ءوزى – مەرەكە.

اۋدارعان شىنار

ۇسىنىلعان
سوڭعى جاڭالىقتار