جاھاندىق قاقتىعىس ۋشىعىپ، يادرولىق سوعىس ءقاۋپى تۋىنداسا، ەڭ ءقاۋىپسىز بولۋى مۇمكىن بولجامدى مەملەكەتتەردىڭ ءتىزىمى جاريالاندى، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.

بۇل ءتىزىمدى Daily Mail بريتانىق باسىلىمى جاريالادى. ءقاۋىپسىز ەلدەر تىزىمىنە شۆەيساريا، يندونەزيا جانە بۋتان جاتقىزىلىپتى.

شۆەيساريا ءاربىر تۇرعىنىن كەڭ اۋقىمدى بومبادان قورعانۋ جۇيەسىمەن قامتاماسىز ەتكەن. 

ارگەنتينا مەن چيلي وزدەرىنىڭ ورنالاسۋى مەن اۋىلشارۋاشىلىق رەسۋرستارىنا بايلانىستى تىرشىلىك ەتۋ ءۇشىن ەڭ پەرسپەكتيۆالى ەلدەردىڭ قاتارىنا ەنەدى. جۇزدەگەن يادرولىق بومبا جارىلعاندا اتموسفەراعا كوتەرىلگەن شاڭ-توزاڭ كۇن بەتىن جابادى، ءسويتىپ قاتتى سۋىق پەن جاھاندىق اشتىق تۋۋى مۇمكىن. وسىندايدا قىستاعى يادرولىق سوعىستان جىراقتا جاتقان چيلي مەن ارگەنتينا قۇنارلى جەرى مەن بيداي سياقتى ەڭ قاجەتتى داقىلدارىمەن اپاتتان كەيىنگى قيىندىقتاردى جەڭۋگە مۇمكىندىك بەرە الادى

سونىمەن قاتار، چيلي وڭتۇستىك امەريكا ەلدەرى اراسىندا تەحنولوگيالىق دامۋ جاعىنان جوعارى دەڭگەيىنە يە، بۇل توتەنشە جاعدايلاردا ازاماتتارعا قيىنشىلىقتارمەن كۇرەسۋدە الدەقايدا ارتىقشىلىق بەرە الادى. وڭتۇستىك افريكا رەسپۋبليكاسىن دا بۇل تىزىمنەن كورۋگە بولادى. بۇل ەلدە تۇششى سۋدىڭ ەداۋىر قورى، قۇنارلى توپىراق بار، ازىق-تۇلىك قورى دا جەتكىلىكتى. وڭتۇستىك افريكانىڭ ورنالاسۋ نۇكتەسىنىڭ ءوزى جاھاندىق شيەلەنىستىڭ وعان كوپ اسەر ەتە قويمايتىنىن ايعاقتايدى.

فيدجي، يسلانديا جانە جاڭا زەلانديا سياقتى شالعاي ارالداردا ورنالاسقان مەملەكەتتەر ەڭ ءقاۋىپسىز جەرلەردىڭ ءبىرى رەتىندە بەلگىلەنىپتى. ولاردى گەوگرافيالىق تۇرعىدا وقشاۋ ورنالاسۋى، جاھاندىق شيەلەنىستەرگە از تارتىلۋى، تۇراقتى رەسۋرستاردىڭ بولۋى ەڭ قولايلى جەر ەتەدى. گرەنلانديا دا وسىنداي ايماقتاردىڭ قاتارىنا جاتادى. تاۋەلسىز مەملەكەت بولماسا دا، ونىڭ قاشىقتا جاتۋى قاۋىپسىزدىك مۇمكىندىگىن ارتتىرادى.

ايتا كەتسەك، 22 قاراشادا رەسەي پرەزيدەنتى ۆلاديمير پۋتين ۋكرايناداعى قاقتىعىستىڭ عالامدىق سيپاتقا يە بولعانىن مالىمدەگەن ەدى.

وسىلايشا رەسەي پرەزيدەنتى ۋكراينامەن قازىرگى قارىم-قاتىناستىڭ جاعدايىن سيپاتتادى. بۇعان دەيىن ول ۋكراينا 19 جانە 21 قاراشادا كۋرسك جانە بريانسك وبلىستارىنداعى نىساندارعا باتىستىق زىمىراندارمەن سوققى جاساعانىن راستاعان ەدى.

ونىڭ ايتۋىنشا، رەسەي كۇشتەرى بۇعان جاۋاپ رەتىندە سوققى بەرگەن، ونىڭ ىشىندە تاجىريبەلىك قارۋ قولدانىلعان. رف “ورەشنيك” يادرولىق ەمەس گيپەردىبىستىق بالليستيكالىق زىمىرانمەن وڭتۇستىك ماشينا جاساۋ زاۋىتىنا جانە ۋكراينانىڭ قورعانىس-ونەركاسىپتىك كەشەنىنىڭ نىسانىنا بىرىكتىرىلگەن سوققى جاساعان.

پۋتين رەسەي ەسكالاسياعا جاۋاپ بەرەتىنىن جانە ءوزىنىڭ نىساندارىنا شەتەلدىك قارۋدى قولدانۋعا رۇقسات بەرگەن ەلدەردىڭ نىساندارىنا قارۋ قولدانۋعا قۇقىعى بار دەپ ەسەپتەيتىنىن اتاپ ءوتتى.

سونىمەن قاتار، ول رەسەي “ورەشنيك” سياقتى جۇيەلەرمەن سوققى جاسايتىن كەزدە ۋكراينانىڭ بەيبىت تۇرعىندارىنا ءقاۋىپتى ايماقتى الدىن الا تاستاپ شىعۋدى ۇسىناتىنىن ايتتى.

قورىتا ايتقاندا پۋتين مالىمدەمەسىندە: 

• "ۋكراينا باتىستىڭ الىستى كوزدەيتىن زىمىراندارىمەن رەسەيگە سوققى جاسادى"
• "كۋرسكى جانە بريانسكى وبلىستارىنا قاراتا امەريكالىق ATACMS-تار اتىلدى. ءبىراق ولار كوزدەگەن ماقساتتارىنا جەتپەدى. ءبىزدىڭ ءاشققج قاعىپ ءتۇسىردى"
• "ونان سوڭ ۇلىبريتانيانىڭ الىستى كوزدەيتىن Storm Shadow زىمىراندارى اتىلدى. ولار دا ناتيجەسىز بولدى"
• "ماماندار بىلەدى. بۇل زىمىرانداردى باتىستىڭ، ءوندىرۋشى ەلدىڭ كومەگىنسىز اتۋ مۇمكىن ەمەس"
• "ءبىز ەسكەرتتىك. العاش رەت زاماناۋي ءھام تەڭدەسسىز كونتينەنتارالىق “ورەشنيك” باليستيكالىق زىمىرانىمەن ۋكراينانىڭ دنەپرىنە سوققى جاسادىق. بۇل ءبىزدىڭ جاۋابىمىز!"
• "ءبىز وسى جانە وسىنداي جاڭا ءارى زاماناۋي زىمىرانداردى قولداناردا حالىققا الدىن الا ەسكەرتەمىز!"
• "بۇل جولى ءبىز يادرولىق وقتۇمسىقتار قولدانبادىق"