بۇل ەگەمەندىك العالى قازاق تىلىنە جاسالىپ جاتقان ءۇشىنشى سوققى: ءبىرىنشى سوققى قازاقستاندىق ۇلت جاساۋ بولاتىن.
سول جوباعا سايكەس ەلىمىزدە قازاق ۇلتىن جويىپ، ونىڭ اتاۋى مەن سۋبەكتىلىگىن، ال ودان كەيىن ءتىلىن دە جويۋ باستى ماقسات بولدى. ءبىراق بۇل جوبا ىسكە اسپاي قالدى.
ەكىنشى سۇرقيا ۇسىنىس -ول لاتينيساعا ءوتۋ بولاتىن. وزبەكستاندا جۇزەگە اسپاعان بۇل جوسپار قازاق ءتىلىن اقساتىپ، قازاق ءتىلىن مەملەكەتتىك ءىس پەن كوممۋنيكاسياعا جارامايتىن تىلگە اينالدىرىپ تاستاۋدى باستى ماقسات ەتكەن ەدى. ءبىراق بيلىك بۇل ۇسىنىستان دا ءبىرازدان كەيىن ءوزى باس تارتۋعا ءماجبۇر بولدى. قازاقتىڭ ءتىلىن تاعى قۇداي ساقتادى.
ءۇشىنشى شابۋىل ء-ۇش تۇعىرلى ءتىل دەپ اتالىپ وتىر. بۇل جوبا بويىنشا قازاقستان جۇرتشىلىعى ءۇش ءتىل: قازاق، اعىلشىن، ورىس تىلدەرىن قاتار يگەرمەكشى بولىپ وتىر.
ءىس جۇزىندە بۇل رەفورما ورىس ءتىلىنىڭ قازاقستاندا جوعالىپ بارا جاتقان پوزيسياسىن قالپىنا كەلتىرۋدى كوزدەيدى. بۇل ۇسىنىس تاعى دا قازاق ءتىلىن قولايسىز جاعدايعا قالدىرادى. ءبىز بارلىق بالەنى ساعادييەۆكە جاپقان ەدىك، ءبىراق بۇل جوبانىڭ ارتىندا، رەسەي تۇرعانىن مويىنداۋىمىز كەرەك. بۇل ءبىزدىڭ تىلگە دەگەن گيبريدتىك شابۋىل. كىم بۇل جوبانى قولدامايدى - سول رەسەيگە قارسى دەگەن ءسوز.
ءبىزدىڭ سوڭعى جيىرما بەس جىلدا قولدان جاساعان پروبلەمامىز وتە كوپ. سونىڭ ءبىرى - ءىرى اگروكورپوراسيالاردىڭ ءلاتيفۋنديزمى. مەملەكەتتىك وليگارحيالىق كاپيتاليزم مەن ءىرى اگروكورپوراسيالاردىڭ ءلاتيفۋنديزمى ءبىزدىڭ ەلدى ازيالىق ءوندىرىس ءادىس تۇرىنە اكەلدى. سوعان سايكەس وسى ساياسي قوندىرما ءبىزدى پەرمانەنتتىك داعدارىستا ۇستايدى. مۇنداي جاعدايدا اعىپ جاتقان مۇناي دا، شەتكە كەتىپ جاتقان ۇران كەنىشتەرى دە ءبىزدىڭ جاعدايدى تۇزەتپەيدى. ياعني، بىزدەگى لاتيفۋنديزم ەسكىلىكتى ساقتايدى، ەكونوميكالىق جانە ساياسي مودەرنيزاسياعا توسقاۋىل قويادى. مەن ريەۆوليۋسياعا قارسىمىن، ءبىراق مۇنداي ۇزاققا سوزىلعان داعدارىس ريەۆوليۋسياعا جەتەلەيتىنىن ەسكەرتكىم كەلەدى.
ءازىمباي عالي
دەرەككوز: abai.kz
