91 كەلى سالماقتاعى باسەكەنىڭ فينالىنا قاتىستى وي بىلدىرگەن ەدىلوۆ جەكپە-جەك بارىسىندا ليەۆيتتەن دە، قازاقستان بوكس فەدەراسياسى باسشىلىعىنان دا قاتە كەتتى دەپ ەسەپتەيدى.
– راسىندا، كەشە داۋ تۋدىراتىنداي كەزدەسۋ بولدى. ليەۆيت وتە لاس جۇدىرىقتاستى. اسىقپاي قارايتىن بولساڭىزدار، ول توپەلەپ ۇرعانىمەن، بارلىق سوققىسىن دارىتا العان جوق. ياعني، كوزگە ۇرىپ تۇراتىن سالماقتى سوققىلار بولمادى. قانشا ايتقانمەن، بۇل وليمپيادانىڭ فينالى عوي. مۇنداي جاعدايلاردىڭ بولۋى مۇمكىن ەكەنىن سەزدىك. ءبىزدىڭ باسشىلىق قايدا قاراپ وتىر؟ ەرتەرەك قيمىلداۋى كەرەك ەدى، – دەدى بۇرىنعى باس باپكەر.
تۇرسىنعالي ەدىلوۆتىڭ ايتۋىنشا، قازاقستان قۇراماسىنىڭ باپكەرلەرى مەن فەدەراسيا باسشىلارى قايرات ەرالييەۆ ادىلەتسىز جەڭىلگەندە-اق اپپەلياسيالىق شاعىم بەرىپ، تورەشىلەردى قىسپاققا الۋى ءتيىس ەدى.
– ەرالييەۆ وزبەك بوكسشىسىنان ادىلەتسىز ۇتىلدى. مىنە، سول كەزدەسۋدەن سوڭ ءاىۆا-دا وتىرعان ءبىزدىڭ وكىلدەر بىردەن تورەشىلەر القاسىنا بارۋ كەرەك ەدى. باياعى بەكەت ماحمۇتوۆ سەكىلدى اعالارىمىز قايدا؟ بەكەت اعا ەرماحانعا دۇرىس ۇپاي بەرمەگەن تورەشىلەرمەن جەكە ءوزى بارىپ سويلەسىپ، نەلىكتەن تومەن بالل قويعانىن ءتۇسىندىرۋدى تالاپ ەتەتىن. ءاىۆا-دا ادامىمىز جوق ەمەس، بار عوي. سولار نە قاراپ وتىر؟ – دەدى ىزالانعان باپكەر.
– ەگەر قايرات ەرالييەۆتىڭ جەڭىلىسىنەن سوڭ دەرەۋ قيمىلداساق، تورەشىلەر اياق تارتاتىن ەدى. كەلەسى جەكپە-جەكتەردە ءبىزدىڭ بوكسشىلاردى قىسپاققا المايتىن ەدى. سودان سوڭ، ليەۆيتتىڭ كەزدەسۋى دە مۇنداي داۋعا اينالماس پا ەدى؟! – دەيدى ەدىلوۆ.
تۇرسىنعالي ەدىلوۆ وليمپيادا كەزىندە وزبەك بوكسشىلارىنىڭ شەبەرلىگى مەن جانكەشتىلىگىنە تاڭداي قاققانىن جاسىرعان جوق.
– شىنى كەرەك، بوكسشىلارىمىزعا وزبەكتەن جەڭىلمە دەيتىنىمىز راس. ءبىراق ون جەردەن قارسىلاس بولساق تا، وزبەك بوكسشىلارىنىڭ قازىرگى قارقىنىنا ءسۇيسىنىپ وتىرمىن. كوردىڭدەر مە، شارشى الاڭدا جانىن بەرىپ جاتىر ولار. ءار كەزدەسۋىنە قۇددى ءبىر سوڭعى جەكپە-جەگىنە شىققانداي جىگەرمەن اتتانادى. مەن وزبەك بوكسشىلارىن مويىندادىم. ولاردىڭ بارلىعى جاس، 1997-98 جىلعى جىگىتتەر. تەك ەلشود راسۋلوۆ قانا ۇلكەن شىعار. ال بىزدە شە؟ ءجۇسىپوۆ پەن ءالىمحانۇلىنان باسقالارى زەينەتكە كەتەتىن بوكسشىلار. بىزدە ۇلتتىق قۇراما بوكسشىلارىنىڭ ورنىن باساتىن بۋىن بار ما ءوزى؟ جوق. قازىرگى قۇرام جىگىتتەرىنىڭ كوپشىلىگى بوكسپەن قوشتاسادى، ال بىزدە ەشكىم جوق ولاردى الماستىراتىن... ءبىزدىڭ بوكشىلار الداعى 3-4 وليمپيادادا وزبەك قارسىلاستارىنان وزا المايدى ەندى. وزبەكتەردەن ءالى تالاي ۇتىلامىز، – دەدى تۇرسىنعالي ەدىلوۆ.
بۇگىندە الماتى وبلىسىندا جاتتىقتىرۋشى بولىپ قىزمەت ەتەتىن ەدىلوۆ جانىبەك ءالىمحان ۇلىنىڭ جەڭىلىسىن دە ءتۇسىندىرىپ كەتتى.
– بۇل جەردە مەنىڭ دە قاتەلىگىم بار. جانىبەككە تەلەفون سوعىپ، وزبەك، كۋبالىق قارسىلاستارى تۋرالى ايتا بەردىم. ياعني، ءالىمحان ۇلى تەك التىن مەدال تۋرالى ويلاپ، وعان باراتىن جولدىڭ وڭاي بولمايتىنىن ۇمىتىپ كەتتى. ءازىربايجان سپورتشىسىنان تازا ۇتىلدى ول. ۇيىقتاپ ءجۇردى دە، تەك ءۇشىنشى راۋندتا وياندى. ول قارسىلاسىن باعالاعان دا جوق. تەك وسى سالماقتاعى مىقتىلارعا عانا دايىندالا بەرگەن. ال وليمپيادادا وڭاي بەرىلە سالاتىن قارسىلاس جوق، – دەدى باپكەر.
سيدنەيدە قۇرامانى تابىسقا جەتەلەگەن باپكەردەن ءۇشىنشى وليمپياداسىندا جۇلدەسىز قالعان ءبىرجان جاقىپوۆ تۋرالى دا سۇرادىق.
– وسى ءبىرجاندى وليمپياداعا نەگە اپارعانىن بىلمەيمىن. جاقىپوۆ وسىعان دەيىنگى وليمپيادا ويىندارىندا جۇلدەگە ىلىگىپ پە ەدى؟! بۇل سالماقتا باسقا سپورتشى جوق دەپ ايتادى ۇنەمى. سوندا 3 وليمپيادالىق سيكل، 12 جىل ىشىندە 49 كەلىدە جۇدىرىقتاساتىن ءبىر جىگىت شىقپادى ما بىزدەن؟! جالپى، ۇلتتىق قۇرامادا باس باپكەردىڭ شاكىرتتەرى بولماۋى كەرەك، – دەدى تۇرسىنعالي ەدىلوۆ.
ەسكە سالا كەتەيىك، تۇرسىنعالي ەدىلوۆ 2000 جىلعى سيدنەي وليمپياداسىنداعى قازاق بوكسشىلارىنىڭ جەڭىسىنە بىردەن-بىر سەبەپكەر تۇلعا. ول باس باپكەرلىك ەتكەن جىلدارى سيدنەي وليمپياداسىنا قاتىسقان 7 قازاق بوكسشىسىنىڭ تورتەۋى فينالعا شىققان بولاتىن. مۇنداي تابىس قازاق بوكسىندا ءالى قايتالانعان جوق.
