بۇگىن تۇركىستاندا تۇركى مادەنيەتى جانە مۇراسى قورى مەن تۇركىستان وبلىسى اكىمدىگىنىڭ بىرلەسە ۇيىمداستىرۋىمەن «تۇركى وركەنيەتىنىڭ ەسكەرتكىشتەرى: زەرتتەۋ، ساقتاۋ جانە رەستاۆراسيالاۋ ادىستەرى» تاقىرىبىنداعى II حالىقارالىق تۇركى الەمى ساۋلەتشىلەرى مەن رەستاۆراتورلارىنىڭ سيمپوزيۋمى باستالدى،- دەپ حابارلايدى Dalanews.kz
حالىقارالىق سيمپوزيۋمنىڭ سالتاناتتى اشىلۋ راسىمىنە تۇركىستان وبلىسى اكىمىنىڭ ورىنباسارى ەرتاي التايەۆ، تۇركى مادەنيەتى مەن مۇراسى قورىنىڭ پرەزيدەنتى اقتوتى رايىمقۇلوۆا، ماروككودان كەلگەن ISESCO جوبا مەنەدجەرى وساما ەلناحاس، سونىمەن قاتار، تۇركيا، وزبەكستان، قىرعىزستان، ازەربايجان، ماجارستان جانە قازاقستان تۇركى الەمى مەملەكەتتەرىنىڭ جەتەكشى عالىمدارى جانە دە حالىقارالىق ۇيىمداردان ساراپشىلار قاتىستى.
– تۇركى الەمىنىڭ ورتاق قۇندىلىقتارىن ارقاۋ ەتكەن حالىقارالىق جيىننىڭ تۇركىستان قالاسىندا ءوتۋى ءبىز ءۇشىن ۇلكەن مارتەبە. بۇل تۇركى حالىقتارىنىڭ تاريحي-مادەني مۇراسىن ساقتاپ، ونى بولاشاق ۇرپاققا اماناتتاۋ جولىنداعى يگى باستاما. مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆ تۇركىستان قالاسىنىڭ ەرەكشە مارتەبەسى تۋرالى زاڭعا قول قويعان بولاتىن. بۇل باعىتتا ءقازىر وبلىس ورتالىعىندا ءتيىستى جۇمىستار اتقارىلىپ جاتىر. جالپى تۇركىستان وبلىسى تاريحي-مادەني مۇرالارعا، سونىڭ ىشىندە اريحيتەكتۋرالىق نىساندارعا باي ولكە. سيمپوزيۋم جۇمىسىنا وتاندىق جانە شەتەلدىك جەتەكشى مامانداردىڭ قاتىسۋى – بۇل باستامانىڭ حالىقارالىق دەڭگەيدەگى ماڭىزىن ايقىندايدى. بىرلەسكەن ىزدەنىستەر مەن تاجىريبە الماسۋ ارقىلى ءبىز ساۋلەت مۇراسىن ساقتاۋ ءىسىنىڭ جاڭا كەزەڭىنە قادام باسامىز دەپ سەنەمىن، – دەگەن وبلىس اكىمىنىڭ ورىنباسارى ەرتاي التايەۆ سيمپوزۋيم جۇمىسىنا ساتتىلىك تىلەدى.
قۇتتىقتاۋ ءسوز العان اقتوتى رايىمقۇلوۆا قوردىڭ نەگىزگى قىزمەتى مەن اتقارىلعان جۇمىستارى تۋرالى باياندادى.
– قور جانىنان قۇرىلعان تۇركى مەملەكەتتەرىنىڭ تاريحشى-ساۋلەتشىلەرى مەن رەستاۆراتورلارىنىڭ كونسۋلتاتيۆتى كەڭەسى قۇرىلىپ، ورتاق مۇرامىزدى ساقتاۋداعى ماڭىزدى باستاما بولعانى ءسوزسىز. كەڭەس جۇمىسى الداعى ۋاقىتتا دا تۇركى ەلدەرىنىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىندە ۇيىمداستىرىلىپ، عىلىمي نەگىزدە تۇراقتى ديالوگ الاڭىنا اينالارىنا سەنىم مول. ويتكەنى مۇنداي باسقوسۋلار بىزگە تاريح پەن مادەنيەتىمىزدىڭ تامىرىن تەرەڭ ءتۇسىنىپ، ۇرپاققا امان-ەسەن جەتكىزۋ جولىنداعى زاماناۋي ادىستەر مەن تاجىريبەلەردى تالقىلاۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. بۇگىنگى تاڭدا قور تاراپىنان تۇركى ەلدەرىنىڭ مەملەكەت باسشىلارى قابىلداعان «تۇركى الەمىنىڭ كەلەشەگى – 2040»، «TURKTIME» ستراتەگيالىق قۇجاتتارىندا كورىنىس تاپقان باستامالاردى باسشىلىققا الا وتىرىپ، ءتۇپتامىرى ءبىر، داستۇرلەرى ورتاق تۇركى حالىقتارىنىڭ تاريحي، مادەني، رۋحاني ساباقتاستىقتارىن جەتىلدىرۋ باعىتىندا ءوز ءبىرقاتار جوبالاردى جۇزەگە اسىرۋدامىز. سيمپوزيۋم تۇركى الەمىنىڭ مادەني مۇراسىن قورعاۋ مەن دامىتۋعا تىڭ سەرپىن بەرەتىنىنە سەنەمىن. بىرلىگىمىز نىعايىپ، رۋحاني تامىرىمىز تەرەڭدەي بەرسىن، – دەدى قور پرەزيدەنتى.
ءارى قاراي پلەنارلىق وتىرىسقا ۇلاستى. جيىنعا ق.ا.ياساۋي اتىنداعى حالىقارالىق قازاق-تۇرىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ رەكتورى جانار تەمىربەكوۆا مودەراتورلىق ەتتى. ازەربايجان رەسپۋبليكاسى ارحەولوگيا جانە انتروپولوگيا ينستيتۋتى ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى ز.گاسانوۆ، وزبەكستاننىڭ حالىقارالىق تۋريزم جانە مادەني مۇرا ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ جىبەك جولى حالىقارالىق عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى م.يۋسۋپوۆا، قوجا احمەت ياساۋي اتىنداعى حالىقارالىق قازاق-تۇرىك ۋنيۆەرسيتەتىنەن پروفەسسور، ت.ع.د. م.قوجا بايانداما جاسادى.
سيمپوزيۋم تۇركى وركەنيەتىنىڭ ساۋلەت ەسكەرتكىشتەرىن زەرتتەۋ، ساقتاۋ جانە قالپىنا كەلتىرۋگە ارنالعان. الدىڭعى قاتارلى ماماندار، ساۋلەتشىلەر، رەستاۆراتورلار، تاريحشىلار مەن زەرتتەۋشىلەر ساۋلەت مۇراسى سالاسىنداعى وزەكتى ماسەلەلەردى تالقىلاپ، تاجىريبە الماسۋ ءۇشىن باس قوسادى. حالىقارالىق شارانىڭ نەگىزگى ماقساتى – تۇركىستان قالاسىنىڭ تاريحي-مادەني مۇراسىن حالىقارالىق دەڭگەيدە ناسيحاتتاۋ. ساۋلەت جانە رەستاۆراسيا سالاسىنداعى شەتەلدىك ماماندارمەن تاجىريبە الماسۋ.
سيمپوزيۋم اياسىندا ساۋلەتشىلەر مەن رەستاۆراتورلاردىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن تۇركىستان ءوڭىرىنىڭ تاريحي-مادەني مۇرا ەسكەرتكىشتەرىن زەرتتەۋ جوسپارلانۋدا. ق.ا.ياساۋي اتىنداعى حالىقارالىق قازاق-تۇرىك ۋنيۆەرسيتەتىندە ماحمۇد قاشقاريدىڭ (بارسكاني) «ديۋاني لۇعات ات-تۇركتىڭ» 950 جىلدىعىنا ارنالعان كورمە اشىلىپ، «مىڭ زامان – ءبىر تۇركىستان» مۋزىكالىق قويىلىمى ساحنالانادى. كۇننىڭ ەكىنشى بولىگىندە «تۇركى وركەنيەتىنىڭ تاريحي-مادەني ماڭىزى جانە ەسكەرتكىشتەرىن زەرتتەۋ» جانە «ساۋلەت ەسكەرتكىشتەرىن ساقتاۋ جانە قالپىنا كەلتىرۋ» دەپ اتتى تاقىرىپتاردا ەكى سەكسيادا عىلىمي باياندامالار وقىلادى، پىكىرتالاستار مەن تاجىريبە الماسۋلار وتكىزىلەدى. بۇل تۇركى وركەنيەتىنىڭ ساۋلەت ەسكەرتكىشتەرى مەن تاريحي-مادەني ەسكەرتكىشتەرىن زەرتتەۋ، ساقتاۋ جانە قالپىنا كەلتىرۋ باعىتىندا ۇيىمداستىرىلىپ وتىر.
