Tesla IPO-عا 2010 جىلى شىقتى، 226 ملن اقش دوللارىن تارتىپ، پروتوتيپتەن جاپپاي وندىرىسكە كوشتى. سودان بەرى كومپانيا ستارتاپتان جاھاندىق كوشباسشىعا دەيىن ءوستى: اۆتوموبيل جەتكىزىلىمدەرى 2013 جىلعى 22 مىڭنان 2024 جىعى 1،79 ملن-عا دەيىن، ال ءتۇسىم 2 ملرد اقش دوللارىنان 97،7 ملرد اقش دوللارىنا دەيىن ءوستى. Tesla-نىڭ العاشقى جىلدىق تابىسى 2020 جىلى بولدى (0،7 ملرد اقش دوللارى)، ال 2021-2023 جىلدارى ول 12،5–15 ملرد اقش دوللارىنا جەتتى. 2023 جىلعى قورىتىندى بويىنشا كومپانيا الەمدىك ەلەكتروموبيلدەر نارىعىنىڭ 19،9%-ىن يەلەنىپ، الەمدەگى ەڭ قىمبات اۆتووندىرۋشىگە اينالدى، كاپيتالداندىرۋ 1 ترلن اقش دوللارىنان استى.
Tesla كومپانياسىنىڭ نەگىزگى ستراتەگيالىق شەشىمدەرى
- العاشقى كۇندەردەن-اق ەلەكترلەندىرۋگە نازار اۋدارىلدى. Tesla تولىق ەلەكترلەندىرۋ ستراتەگياسىن كەزەڭدىك دامۋ جوسپارىنا ساي ىسكە اسىرادى: پرەميۋم ساناتىنداعى مودەلدەردەن جاپپاي نارىققا دەيىن. باسەكەلەستەرىنە قاراعاندا، كومپانيا باستاپقىدا گيبريدتەردەن باس تارتىپ، تەك ەلەكتروموبيلدەرگە نازار اۋداردى، بۇل جاعداي وعان سالادا جەتەكشى ورىنعا يە بولۋعا مۇمكىندىك بەردى.
- تىك ينتەگراسيا جانە مەنشىكتى تەحنولوگيالار. Tesla اككۋمۋلياتورلار مەن چيپتەردى ازىرلەۋدەن باستاپ بج-نى شىعارىپ، تىكەلەي ساتۋعا دەيىنگى بۇكىل وندىرىستىك سيكلدى باقىلايدى. بۇل جاعداي جەتكىزۋشىلەردەن تاۋەلسىزدىك پەن تاپشىلىق جاعدايىندا ورنىقتىلىقتى قامتاماسىز ەتەدى. گيگافابريكا قۇرىلىسى جانە 4680 ۇياشىق ءوندىرىسى باتارەيالاردىڭ قۇنىن 56%-عا ازايتىپ، باسەكەگە قابىلەتتىلىگىن جاقسارتتى.
- قۋاتتاۋ ينفراقۇرىلىمىنا ينۆەستيسيالار. Tesla ءوزىنىڭ Supercharger قۋاتتاۋ ستانسيالارىنىڭ جەلىسىن دامىتۋدا، بۇل جاعداي سىرتقى ينفراقۇرىلىمعا تاۋەلدىلىكتى جويىپ، ماڭىزدى باسەكەلەستىك ارتىقشىلىققا اينالادى. 2025 جىلدىڭ باسىندا جەلى 52 ەلدەگى 7121 ستانسيانى قامتيدى. كومپانيا بوگدە وندىرۋشىلەرگە NACS قۋاتتاۋ ستاندارتىن دا اشتى، ول ونىڭ سالاداعى ىقپالىن نىعايتتى.
- باعدارلامالىق جاساقتاما مەن اۆتوپيلوتتاعى تەحنولوگيالىق كوشباسشىلىق. Tesla اۆتوموبيلدەر ۇنەمى جەتىلىپ وتىراتىن سىمسىز جاڭارتۋ جۇيەسىن (OTA) جاسادى. اۆتونومدى كولىك ايداۋعا ەرەكشە نازار اۋدارىلادى: 2014 جىلدان باستاپ اۆتوموبيلدەر قاجەتتى سەنسورلارمەن جابدىقتالعان، ال Full Self-Driving (FSD) جۇيەسى 2025 جىلعا قاراي 3 ملرد-تان استام ميل دەرەكتەر جينادى. 1 ملن-نان استام كولىك يەسى بەتا-تەستىلەۋگە قاتىسادى، بۇل جاعداي فۋنكسيونالدىلىقتى تەز دامىتىپ، جۇيەنى مونەتيزاسيالاۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
- يلون ماسكتىڭ بىرەگەي باسقارۋ تاسىلدەرى:
- اقش، گەرمانيا جانە قىتايداعى Gigafactory قۇرىلىسى ارقىلى ءوندىرىستى ماسشتابتاۋ، مۇندا Model 3 وزىندىك قۇنى مەن لوكاليزاسيا جىلدامدىعى جاعىنان ۇلگى بولدى.
- ءداستۇرلى ماركەتينگتەن باس تارتۋ: Tesla ادال قوعامداستىقتى، ماسكتىڭ الەۋمەتتىك جەلىلەرىن جانە قوعامدىق ءىس-شارالاردى پايدالانادى.
- 2014 جىلى ەلەكتروموبيل يندۋسترياسىنىڭ دامۋىن ىنتالاندىرۋ ءۇشىن 900-دەن استام پاتەنتتىڭ اشىلۋى.
- داعدارىستى باسقارۋ: ماسك 2018 جىلى Model 3 ءوندىرىسىنىڭ ماسەلەلەرىن جەكە ءوزى شەشىپ، نارىقتاعى وزگەرىستەرگە، سونىڭ ىشىندە 2020-2023 جىلدارداعى باعانىڭ وزگەرۋىنە دەن قويدى.
Tesla-نىڭ جاھاندىق اۆتوونەركاسىپكە ىقپالى. Tesla-نىڭ جەتىستىگى ءداستۇرلى اۆتوكولىك كونسەرندەرىن ستراتەگيالاردى قايتا قاراۋعا ءماجبۇر ەتتى. 2020 جىلدارى ەلەكتروموبيلدەر باسىمدىققا يە بولىپ، ءىرى برەندتەر اۋقىمدى ەلەكترلەندىرۋ باعدارلامالارىن جاريالادى. General Motors 2035 جىلعا قاراي ەلەكترومودەلدەرگە ميللياردتاعان ينۆەستيسيا قۇيىپ، بەنزينمەن جۇرەتىن كولىكتەردى ساتۋدى توقتاتۋدى جوسپارلاپ وتىر. Ford، Stellantis جانە Mercedes-Benz كولىكتەرى دە EV باعىتىن بەلسەندى تۇردە دامىتۋدا. Volkswagen ەلەكتروموبيلدەر مەن سيفرلاندىرۋعا 180 ملرد ەۋرو ينۆەستيسيالادى، ال Toyota 2030 جىلعا دەيىن باتارەيامەن جۇرەتىن EV اۆتوموبيلدەرى ءۇشىن 35 ملرد اقش دوللارىن جاريالادى. وسىلايشا، Tesla سالادا جاڭا ستاندارتتار ورناتتى جانە باسەكەلەستەر ونى تەحنولوگيالار مەن نارىق ۇلەستەرى بويىنشا قۋىپ جەتۋگە تىرىسۋدا.
قارجىلىق ناتيجەلەر جانە نارىق ۇلەسى. Tesla 2024 جىلى 1،79 ملن اۆتوموبيل ساتىپ، نەگىزگى كورسەتكىشتەر بويىنشا جەتەكشى ورىنعا شىقتى، بۇل باتارەيامەن جۇرەتىن EV اۆتوموبيلدەرى نارىعىنىڭ ~20%-ىن ساقتاپ قالدى. ءتۇسىم 97،7 ملرد اقش دوللارىن قۇراپ، باعا تومەندەگەندىكتەن ازداپ ءوستى. نارىقتىق كاپيتالداندىرۋ 1 ترلن اقش دوللارى شاماسىندا تەربەلۋدە. الايدا تابىستىلىق تومەندەدى: GAAP كىرىسى 53%-عا تومەندەدى، اۆتوموبيل مارجاسى 23،3%-دان 18،4%-عا دەيىن تومەندەدى. بۇل ساتىپ الۋشىلار اراسىندا بالامالاردىڭ كوبەيۋى اياسىندا باعا باسەكەلەستىگى كەزەڭىنىڭ باستالۋىن بىلدىرەدى.
EV سەكتورىنداعى ينۆەستيسيالىق يدەيالار
2020 جىلدان باستاپ ەلەكتر اۆتوموبيلدەرى (EV) سالاسىنداعى كومپانيالار نارىقتاعى ەڭ تارتىمدى ينۆەستيسيالىق وبەكتىلەردىڭ بىرىنە اينالدى. ۆەنچۋرلىك جانە ينستيتۋسيونالدى ينۆەستورلار «ەكىنشى Teslaنى» ىزدەۋگە بەلسەندى تۇردە نازار اۋدارۋدا. بۇل سەكتوردى قايتا باعالاۋ ءىشىنارا جاڭا ويىنشىلار Tesla-نىڭ جۇك كولىكتەرى، ليۋكس ساناتىنداعى سەداندار جانە باسقا سەگمەنتتەر سياقتى ءوز تاۋاشالارىنداعى جەتىستىكتەرىن قايتالاي الادى دەگەن ۇمىتتەرگە بايلانىستى. سونىمەن بىرگە، بۇل ءۇردىس كەلەسى ۇلكەن تەحنولوگيالىق جەتىستىكتەردى جىبەرىپ الۋدان قورقۋمەن دە بايلانىستى.
NIO Inc. (NYSE: NIO) – نارىقتا پوزيسيالارى كۇشتى پرەميۋم ساناتىنداعى ەلەكتروموبيلدەردى ەڭ ءىرى قىتايلىق ءوندىرۋشى. كومپانيا يننوۆاسيالاردى، سونىڭ ىشىندە باتارەيانى جىلدام اۋىستىرۋ تەحنولوگياسىن جانە NAD اۆتوپيلوتىن بەلسەندى تۇردە دامىتۋدا.
- NIO جوعارى دەڭگەيلى ەلەكتر كروسسوۆەرلەرى مەن سەداندارىن شىعارادى، سونداي-اق جازىلىم ەكوجۇيەسىن ۇسىنادى (BaaS باتارەياسىن جالعا الۋ، اقىلى اۆتونومدى كولىك جۇرگىزۋ سەرۆيسى).
- 2022 جىلى كومپانيا 122 مىڭ اۆتوموبيل ساتتى، سونداي-اق ەۋروپا نارىعىندا مۇمكىندىگى اياسىن كەڭەيتتى.
- اعىمداعى شىعىندارعا قاراماستان، ءتۇسىم وسۋدە: 2024 جىلى ول 9 ملرد اقش دوللارىن قۇرادى.
- تالداۋشىلار كومپانيانىڭ مۇمكىندىكتەرىن وڭ باعالايدى، ءبىراق ەسكەرتۋلەرى بار: Citi Buy رەيتينگىن نىسانالى 8،1 اقش دوللارى باعاسىمەن راستايدى، ال Morgan Stanley Overweight-تى 6،1 اقش دوللارى باعاسىمەن راستايدى.
- NIO Tesla-مەن سالىستىرۋعا بولاتىن برەندى مەن تەحنولوگياسى مىقتى ەلەكتروموبيل قۇرىلىسىنىڭ «ەكىنشى تولقىنىنىڭ» كوشباسشىسى بولىپ قالا بەرەدى.
NIO اكسيالارى قىتايداعى EVء-تىڭ وسۋىنە جانە كومپانيانىڭ جاھاندىق كەڭەيۋ مۇمكىندىگىنە سەنەتىن ينۆەستورلار ءۇشىن تارتىمدى بولىپ سانالادى.
Li Auto Inc. (NASDAQ: LI) – قىتايدىڭ ەڭ جىلدام دامىپ كەلە جاتقان ەلەكترلەندىرىلگەن SUV وندىرۋشىلەرىنىڭ ءبىرى، باسەكەلەستەرىنىڭ اياسىندا اسەرلى كوممەرسيالىق ناتيجەلەر كورسەتەدى.
- كومپانيا EREV ۇلگىلەرىنە ماماندانعان (دۆس گەنەراتورى بار گيبريد)، بۇل جاعداي ۇلكەن ءجۇرىس قورىن قامتاماسىز ەتەدى، ياعني شەكتەۋلى قۋاتتاۋ ينفراقۇرىلىمى اياسىندا ماڭىزدى ارتىقشىلىق.
- Li L8 جانە L9 بەستسەللەرلەرى قىتايداعى SUV پرەميۋم سەگمەنتىندە جەتەكشى ورىنعا يە بولدى.
- 2023 جىلى اۆتوموبيل ساتىلىمى 240 مىڭنان استى، بۇل NIO مەن XPeng-تەن كوپ.
- Li Auto ءقازىردىڭ وزىندە جوعارى ورتاشا چەك پەن كومپونەنتتەردى ساتىپ الۋدىڭ ءتيىمدى مودەلىنىڭ ارقاسىندا وپەراسيالىق پايداعا قول جەتكىزۋدە.
- JPMorgan رەيتينگتى نىسانالى 40 اقش دوللارى باعاسىمەن Overweight دەڭگەيىنە كوتەردى، ال ورتاشا نارىقتىق باعا 33-35 اقش دوللارى ارالىعىندا.
Li Auto جاڭا قىتايلىق EV كومپانيالارىنىڭ ىشىندەگى ەڭ ورنىقتى ويىنشى بولىپ سانالادى. ونىڭ اكسيالارى 2025 جىلعا قاراي تابىستىلىق، ماسشتابتاۋ الەۋەتى جانە تولىق ەلەكترلىك مودەلدەر مەن ءوزىنىڭ قۋاتتاۋ ينفراقۇرىلىمىن شىعارۋ جوسپارلارى ارقىلى تارتىمدى بولىپ وتىر.
وسىلايشا، Tesla يننوۆاسيالار جانە تىك ينتەگراسيانىڭ تابىستى مودەلىن كورسەتتى، بۇل جاعداي وعان ەلەكتروموبيللدەر نارىعىندا جەتەكشى ورىنعا يە بولۋعا مۇمكىندىك بەردى. الايدا، باسەكەلەستىكتىڭ ءوسۋى مەن باعا كۇرەسىن ەسكەرە وتىرىپ، كومپانيا دامۋدىڭ جاڭا كەزەڭىنە اياق باستى. ينۆەستورلار ءۇشىن بۇل جاعداي تەحنولوگيا مەن ماسشتابتاۋعا نازار اۋدارا وتىرىپ، Tesla تابىسىن قايتالاۋعا تىرىساتىن NIO جانە Li Auto سياقتى مۇمكىندىگى زور كومپانيالارعا ينۆەستيسيالاۋ مۇمكىندىكتەرىن اشادى.
اۆتورى: تۋرال الييەۆ، Freedom Finance Global كومپانياسىنىڭ تالداۋشىسى
