ماسكەۋ قازاقستانداعى ورىس الەمىنىڭ «امباسسادورى»، ساياساتكەر جانە ەكونوميست پەتر سۆويك جانە ءبىرقاتار ساراپشى ارقىلى ءوزىنىڭ مۇددەسىن تىقپالاۋعا كوشكەن. ءورىستىلدى ب ا ق "قازاقستاننىڭ باتىسىنداعى ەنەرگەتيكالىق كومپانيالاردىڭ اكتيۆىن رەسەيلىكتەرگە بەرۋ – استانا ءۇشىن دۇرىس شەشىم بولماق" دەگەن ۇگىت-ناسيحاتتى كۇشەيتۋدە، - دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
رەسەي ەۋرووداق پەن اقش-تاعى تىيىم سالىنعان اكتيۆتەرىن پايدالانا وتىرىپ، تەڭىز، قاراشىعاناق جانە قاشاعان مۇناي-گاز جوبالارىنداعى شەتەلدىك كومپانيالاردىڭ اكسيالارىن ساتىپ الۋى مۇمكىن دەگەن بولجام بار.
«مەنىڭ ايتارىم: تەڭىز، قاراشىعاناق جانە قاشاعاناققا (مۇناي جانە گاز كەن ورىندارى) الداعى جىلدارى رەسەي يەلىك ەتەدى. ەكى ىقتيمال جاعداي بولۋى مۇمكىن. ءبىرىنشىسى – ول جەردەن باتىس كومپانيالارى كەتەدى. ولاردىڭ ورنىنا رەسەيلىك، قىتايلىق جانە قازاقستاندىق كومپانيالار كەلەدى. ال ەكىنشى سەناريي بويىنشا باتىس كومپانيالارى جەرگىلىكتى تارتىپكە باعىنىپ جۇمىس ىستەيتىن بولادى. ءبىراق ولار ەلدەن كەتۋگە ءماجبۇر بولۋى مۇمكىن»، - دەيدى پەتر سۆويك سۇحباتىندا.
تاعى ءبىر رەسەيلىك باق-تا «استانا تاۋەلسىزدىكتىڭ العاشقى جىلدارى قول قويىلعان مۇنايعا بايلانىستى كەلىسىمدەردى قايتادان قاراۋدى كوپتەن بەرى ارمانداپ جۇرگەنى» جازىلعان.
«ساراپشىنىڭ سوزىنشە، اكتيۆتەردى رەسەيگە بەرۋ ەڭ دۇرىس شەشىم»، - دەپ جازىلعان Fedpress.ru ماتەريالىندا.
وسىلايشا بۇل باستامانىڭ باسىندا قازاقستاندىق تاراپتىڭ ءوزى تۇرعان بولۋى مۇمكىن ەكەنى ايتىلادى. رەسەيلىك ساراپشى يگور يۋشكوۆ مۇنداي وزگەرىس كىمگە ءتيىمدى ەكەنىن ايتىپ بەرگەن.
«كاسپيي قۇبىرىنىڭ جۇمىسىنداعى اقاۋلار رەسەيگە قارسى جالپى سانكسيالار ەنگىزىلسە، باتىس تەك رەسەيلىك مۇنايدان عانا ەمەس، قازاقستاندىق مۇنايدان دا ايىرىلۋى مۇمكىن ەكەنىن كورسەتتى. رەسەي اكسيونەر بولسا، قازاقستان ءۇشىن بۇل تاۋەكەلدەر جويىلادى. رەسەي كاسپيي قۇبىر كونسورسيۋمى قالىپتى جۇمىس ىستەۋىن، كەن ورىندارىنىڭ يگەرىلۋىن جانە قازاق مۇنايىنىڭ ەكسپورتتالۋىن قامتاماسىز ەتۋگە مۇددەلى بولادى»، - دەيدى ساراپشى Fedpress.ru باسىلىمىنا بەرگەن پىكىرىندە.
قازاقستانداعى جالپى مۇناي ءوندىرۋدىڭ 80 پايىزعا جۋىعىن اقش پەن باتىس ەۋروپانىڭ مۇناي-گاز الپاۋىتتارى يگەرىپ جاتقان كاسپيي تەڭىزى ايماعىنداعى تەڭىز، قاراشىعاناق جانە قاشاعان مۇناي كەن ورىندارىندا ءوندىرىلىپ وتىر.
ايتا كەتەيىك، بۇعان دەيىن ساياساتكەر ءارى ەكونوميست پەتر سۆويك وپپوزيسيونەر الەكسەي ناۆالنىي تۋرالى ايتقان پىكىرى تالقىعا تۇسكەن بولاتىن. ول ناۆالنىيدى شوۆينيست دەپ، وعان جاقتاسپاۋعا شاقىرعان بولاتىن. ونىڭ پىكىرىنشە، ناۆالنىي دەموكرات ەمەس، كەرىسىنشە ورىستىڭ «يارىي» ۇلتشىلى. ال ەۋرووداق اقش-تىڭ ايتقانىمەن ءجۇرىپ-تۇراتىن ەركىندىگىنەن ايىرىلعان شالاجانسار قۇرىلىم.
DALA INSIDE مالىمەتىنشە، بۇكىل قازاقستان ەكونوميكاسى كتك قۇبىرىنا قاراپ وتىر. ەلىمىز 2023 جىلى 90 ميلليون توننا مۇناي ءوندىرىپ، ونىڭ 70،5 ميلليون تونناسىن ەكسپورتقا جىبەرگەن. سونىڭ 56 ميلليون تونناسى كتك ارقىلى ەۋروپاعا كەتتى. تەڭىز كەنىشىنەن 27،4 ميلليون توننا، قاشاعاننان 17،8 ميلليون توننا، قاراشىعاناقتان 9،6 ميلليون توننا كتك قۇبىرىنا قۇيىلدى. ءبىر سوزبەن ايتقاندا، كتك قۇبىرىنا ءدال ءقازىر بالاما جوق. نوۆوروسسييسكىدەگى تەرمينالعا بومبا تۇسسە، قازاق ەكونوميكاسى توقتايتىن بولادى. ودان Shevron، Shell، Eni سياقتى الپاۋىتتار دا وراسان زيان شەگەدى.
ەسكە سالايىق، بىلتىر DALA INSIDE "ورىس الەمى" يدەولوگياسىن جۇرگىزەتىن روسسوترۋدنيچەستۆو ۇيىمى قازاقستاندا رەسەيدى قولدايتىن جانە ورىس ءتىلىنىڭ ىقپالىن ساقتاپ قالۋعا نيەتتى ازاماتتاردىڭ باسىن قوسىپ، ولاردىڭ باستاماشىل توپ رەتىندە قوزعالىس نە پارتيا قۇرۋ مۇمكىندىگىن ويلاستىرا باستاعانىن جازعان بولاتىن.
مانداتىنان ايرىلعان دەپۋتات ازامات ابىلدايەۆتىڭ كانديداتۋراسى لايىق دەپ تانىلعان. ءبىراق بۇل ماسەلەنى شەشۋ ءۇشىن، الدىمەن ابىلدايەۆپەن كەلىسسوزدەر وتەتىن بولادى. پارتيانىڭ يدەولوگيالىق بلوگىن رەسەيدەن كوپ جىلدان بەرى گرانت الىپ جۇرگەن ساياساتتانۋشىلار دانيار اشىمبايەۆ پەن مارات شيبۇتوۆتار وڭاي قۇرىپ بەرە الادى.
روسسوترۋدنيچەستۆومەن جۇمىس ىستەيتىن ساياسي تەحنولوگتار ليدەر رەتىندە مىندەتتى تۇردە قازاقشا جاقسى سويلەيتىن قازاق كەرەك ەكەنىن تۇسىنگەن. ازامات ابىلدايەۆ وسى رولگە تاپتىرمايتىن كانديدات بولىپ تۇر. بولاشاق پارتيانىڭ ناقتى اتاۋى بەكىتىلمەدى. ازىرگە روسسوترۋدنيچەستۆوعا "Za ناش دوم - كازاحستان!" اتاۋى كوبىرەك ۇناپ وتىر.
