الەۋمەتتىك جەلىدە ءازىر ۇلكەن داۋ. بەلگىلى قوعام قايراتكەرى، ۇلت جاناشىرى مۇحتار تايجان جانە جازۋشى-جۋرناليست گەرويحان قىستاۋبايەۆتىڭ اراسىنان قانداي قارا مىسىق جۇگىرىپ وتكەنى بەلگىسىز.

ءبارىن باسىنان باستاساق. ءوزىنىڭ الەۋمەتتىك پاراقشاسىنداعى جازباسىندا بۇدان بۇرىن مۇحتار تايجان وزىنە الدەبىر ادامنىڭ «شانتاج» جاساعانىن حابارلاعان بولاتىن. «شانتاج» جاساعان اداممەن تايجان بەتپە-بەت كەزدەسكەن. ەندەشە بولعان جايدى قاز-قالپىندا جەتكىزەيىك.

تايجان بىلاي دەيدى:

 

مۇنى شانتاج دەپ ءتۇسىندىم

«دوستار، ءومىر دەگەن قىزىق نارسە ەكەن. وتكەن اپتادا مەنى ءبىر ءقازاقتىلدى جۋرناليست «سەن تۋرالى ناشار اقپارىم بار» دەپ كەزدەسۋگە شاقىردى. جالعىز ەمەس، جۇزدەسەتىن جەرگە دوسىم ايدوس جۇقاندى ەرتىپ باردىم. الگى ادام «ناشار اقپارىن» كورسەتىپ، «جاريالايمىن» دەدى… ءبىرازدان سوڭ «ءبىر جوبام بار، سونى قارجىلاندىرۋ كەرەك» دەپ 3 ملن. تەڭگە سۇرادى. ءوز باسىم مۇنى «شانتاج» دەپ ءتۇسىندىم.

«قاراجات بەرسەڭ، مۇنى جاريا قىلمايمىن، ءوشىرىپ تاستايمىن. بەرمەسەڭ، اكەڭنىڭ اسىنان كەيىن جاريالايمىن» دەدى. دوسىم ەكەۋمىز كۇلدىك جانە كورسەتكەن ماتەريالدارى جالعان ەكەنىن ايتتىق. بۇل ماعلۇماتتىڭ ءبارى وتىرىك. جاريالاپ شىعارامىن دەسەڭىز، ءوزىڭىز ءبىلىڭىز، ءبىراق اقشا بەرمەيمىن دەپ، قايتاردىم. جالپى، بۇل كىسى جاسى بىزدەن الدەقايدا ۇلكەن ءقازاقتىلدى جۋرناليست. ءوزى ءومىرباقي «ۇلتشىلمىز عوي»، قاسىمىزدا جۇرگەن ەدى، بايقاسام ءوزى ءتيىستى ورگاندارعا جۇمىس جاساپ جۇرگەن ەكەن. كورەمىز ەندى، ءومىر دەگەن شىنىمەن قىزىق نارسە…»

وسىلاي دەگەن مۇحتار تايجان بۇگىن وزىنە «شانتاج» جاساعان ادامنىڭ اتىن اتادى.

«ايتۋعا تۋرا كەز كەلدى. بۇل كىسى – گەرويحان قىستاۋبايەۆ بولاتىن. ەندى مەنى ءارى قاراي جامانداپ ءجۇر» دەيدى ول.

ال گەرويحان قىستاۋبايەۆ نە دەيدى؟ مۇحتار تايجان «شانتاج» جاسادى دەگەن قىستاۋبايەۆتىڭ بۇل تۋراسىندا پىكىرى قانداي؟ كەلەسى كەزەكتە وسى كىسىنىڭ الەۋمەتتىك پاراقشاسىنا ۇڭىلدىك.

قىستاۋبايەۆ بىلاي دەيدى:

 

«قازاق كەشىرىمشىل، ءبىراق كەشىرىم سۇراۋعا قۇمار حالىق ەمەس!»

گەرويحان قىستاۋبايەۆ

بىردەن ايتايىن، مەن جانات ەسەنتايەۆتىڭ كەشىرىم سۇراپ، بوستاندىققا شىققانىن ايىپقا بۇيىرمايمىن. ءار ادامنىڭ شەشىمىن سىيلايمىن.

مەنىڭ ايىپقا بۇيىراتىنىم: مۇحتار تايجان مەن گۇلجان ەرعالييەۆانىڭ قىلىقتارى!

بىرىنشىدەن، اباقتىدا جاتقان ادامعا، بوتەندەر تۇگىلى، ءوزىنىڭ باۋىر-تۋىسقاندارىن زورعا كىرگىزەدى. سوندا جاناتقا «ايدالاداعى» بۇلار قالاي كىرىپ ءجۇر؟! بۇل بۇگىنگى بارلىق زاڭ اتاۋلىعا قايشى ارەكەت. سوندا بيلىك زاڭدى بۇلاي ورەسكەل بۇزۋعا قالاي باردى؟ بۇدان كەيىن، بۇل ەكى «جاناشىر» جاندى كىمدەر دەپ ايتۋعا بولادى؟

ەكىنشىدەن، بۇلاردىڭ وسىنداي جولمەن كىناسىز ادامدى تۇرمەدەن «امان الىپ قالعانى»، شىن مانىندە، ويلانىپ كورسەك – ۇلتتىڭ رۋحىن سىندىرۋ! ەڭ وكىنىشتىسى – مىنە وسى! وتكەندە بۇلار: «500 ادام قولداپ، ءجون ساناپ وتىر. بيلىكتەن كەشىرىم سۇرا» دەپ ەرمەك نارىمبايدى دا ازعىرعان ەدى.

مەنىڭ بۇلارعا ايتارىم: قازاق كەشىرىمشىل، ءبىراق كەشىرىم سۇراماعان حالىق! سەبەبى ءبىزدىڭ اتا-بابالارىمىز قولىمەن جاساعاندى موينىمەن كوتەرە بىلگەن، ءور حالىق. سەندەر قايتا، قايتا كەشىرىم سۇراتىپ، سول ورلىگىمىزدەن ايىراتىن بولدىڭدار! وسىلاي كەتە بەرسەك ەسىكتەن ەنگەننەن، شىعىپ كەتكەنگە دەيىن، كەشىرىم سۇرايتىن قۇل حالىققا اينالاتىنىمىز داۋسىز دۇنيە. ەلدىڭ كەلەشەگىن ويلايتىن ادامنىڭ وسىعان ورەسى جەتۋى ءتيىس ەدى.

ۇشىنشىدەن، بۇلار، وسىنداي «ەلگە جاساعان جاقسىلىقتارىمەن» ديكتاتورلىق جۇيەنى شەتەل الدىندا اقتاپ جاتىر.

تورتىنشىدەن، جاناتتىڭ كەلەشەگىن نەگە بۇلار ويلامايدى؟ ەندى ەل ابىرويلى، سال-سەرى جاناتتى قالاي قابىلدايدى؟ وسى جاعىن ويلاندى ما، بۇل «مەيىرىمدى» جاندار؟

ەگەر بۇلار جاناتقا شىن جاندارى اشىسا، وندا نەگە، مىسالى، مۇحتار وتكەندە باس پروكۋروردىڭ ورىنباسارىمەن كەزدەسكەندە: «ج. ەسەنتايەۆتىڭ ءىسى ءادىل قارالسىن. مەنىڭ ءوز قاداعالاۋىمدا بولادى» دەگەن سياقتى، ءبىر اۋىز تالاپ-ەسكەرتپە حاتتى، سول ورىنباساردىڭ اتىنان، ورال قالاسىنىڭ قۇقىقتىق مەكەمەلەرىنە جىبەرۋىن تالاپ ەتپەدى؟! مىنە بۇل ءتاسىل ءارى زاڭدى (!)، ءارى جاناتتىڭ ساعىن سىندىرماس ەدى!

بولماسا، باسقاداي جولداردى نەگە قاراستىرمادى؟ مىسالى: «ەشقانداي جازىقسىز اباقتىدا وتىرعان ج. ەسەنتايەۆ بوستاندىققا شىقپاسا، جەر كوميسسياسى قۇرامىنان شىعامىز» دەپ، نەگە تالاپ قويمادى؟!

جوق! ولاي ەمەس! ازاماتتىڭ ساعىن سىندىراتىن جولدى تاڭدادى! سوندا بۇل كىمگە جاساعان جاقسىلىق؟

جاناتتىڭ ءوزى وسىنداي ويعا كەلىپ، كەشىرىم سۇراسا، اڭگىمە جوق. ال ونداي ويى جوق ادامدى زاڭدى بەلدەن باسىپ، تۇرمەگە كىرىپ، كەشىرىم سۇراۋعا ۇگىتتەپ كوندىرۋ – نە سول ادامنىڭ وزىنە، نە قوعامعا پايداسى جوق، زالالى وراسان زور ءىس.

تۇرمەدە، سىرتتان بەيحابار جاتقان ادام ارتىنان الماتىدان ۇشاقپەن ارنايى «ىزدەپ» كەلگەن «دوستارى» نە ايتسا، سوعان سەنەدى. حالىق سولاي دەپ جاتسا، وندا نەسىنە مەن قيسايامىن؟ دايىنداپ جازىپ كەلگەن قاعازىنا قول قويا سالايىن دەپ ويلايتىنى بەك انىق.

ال «بوستاندىق» الىپ بەرگەن مۇنداي «دوستاردان» دۇشپان ارتىق ەكەنىن ۇققاندا، كەش بولادى.

قىستاۋبايەۆىڭ وسىلاي دەيدى. تايجاننىڭ پىكىرىن دە وقىدىڭىزدار.

كىمدىكى دۇرىس جانە كىمدىكى بۇرىس، قالاي ويلايسىزدار؟

 

دەرەككوزى: kaz.365info.kz