كەڭەيتىلگەن وتىرىسقا نۇر-سۇلتان قالاسىنىڭ اكىمى التاي كولگىنوۆ، كونسۋلتاتيۆتىك كەڭەس مۇشەلەرى، ەلوردا اكىمدىگىنىڭ، ۋاكىلەتتى ورگانداردىڭ وكىلدەرى، ۇەۇ باسشىلارى، سونداي-اق ازاماتتىق بەلسەندىلەر مەن قوعامدىق پىكىر كوشباسشىلارى قاتىستى.
ەلوردا اكىمى التاي كولگىنوۆ وتىرىستى اشا وتىرىپ، بيىل ەل تاۋەلسىزدىگىنىڭ 30 جىلدىعى اتاپ وتىلەتىنىن قوزعادى. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى – ەلباسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ ەلدىڭ ورنىقتى دامۋى مەن حالىق بىرلىگىن نىعايتۋ جولىندا مەملەكەت پەن قوعام اراسىندا اشىق ديالوگ ورناتۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن ءاردايىم اتاپ وتەدى.
العاشقى كۇننەن باستاپ، الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق داعدارىستارعا قاراماستان ەلدە ازاماتتىق قوعام ينستيتۋتتارى اشىلدى، ءقازىر ءوسىپ، دامىپ كەلەدى.
– قاسىم-جومارت كەمەل ۇلى توقايەۆ «بۇگىندە ازاماتتىق قوعامنىڭ ءرولى ارتىپ كەلەدى. بۇل – قالىپتى ءارى جاعىمدى قۇبىلىس. سوندىقتان ازاماتتىق قوعامنىڭ دامىعان ينستيتۋتتارى – بۇل ودان ءارى ساياسي جاڭعىرتۋدىڭ ماگيسترالدىق جولى» دەپ ەرەكشە اتاپ ءوتتى. قازاقستاننىڭ 10-شى ازاماتتىق فورۋمى قارساڭىندا ءبىز ۇەۇ-مەن ىنتىماقتاستىق جانە ءوزارا ءىس-قيمىل جونىندەگى كونسۋلتاتيۆتىك كەڭەستىڭ كەڭەيتىلگەن وتىرىسىن وتكىزەمىز. بۇگىندە ەلوردادا 4،5 مىڭعا جۋىق ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىم جۇمىس ىستەيدى، ولاردىڭ ءارقايسىسى ماڭىزدى جانە وزەكتى الەۋمەتتىك مىندەتتەردى شەشۋگە قاتىسادى، – دەپ اتاپ ءوتتى التاي كولگىنوۆ.
اكىم بۇگىندە قالادا ەلوردا تۇرعىندارىنىڭ ءتۇرلى ساناتتارىمەن ءوزارا ءىس-قيمىل جاساۋ ءۇشىن ورتالىقتار بەلسەندى تۇردە اشىلىپ جاتقانىن ەسكە سالدى. قالا تۇرعىندارىمەن ناقتى جۇمىس جۇرگىزۋ ءۇشىن «جانۇيا» وتباسى ينستيتۋتىن قولداۋ ورتالىعى قۇرىلدى، وندا 12 مەملەكەتتىك ورگاننىڭ 70-تەن استام قىزمەت ءتۇرى كورسەتىلەدى. اشىلعان ساتتەن باستاپ «جانۇيا» ورتالىعىنا 100 مىڭنان استام ادام جۇگىنگەن. بەلسەندى ۇزاق ءومىر ءسۇرۋ ورتالىعى اشىلدى، وندا اعا بۋىن ءوز تاجىريبەسىمەن ءبولىسىپ، قوعامدىق ومىرگە بەلسەنە ارالاسىپ كەلەدى.
– سونىمەن قاتار، بارلىق ساناتتاردى قامتۋ ءۇشىن قالادا وسىنداي 15 ورتالىق اشىلدى. ەرەكشە بالالارعا ارنالعان 10 وڭالتۋ ورتالىعى جۇمىس ىستەيدى. كۇن سايىن 1 مىڭنان استام بالا وڭالتۋدان وتەدى. «Open akimat» جۇمىسى ۇيىمداستىرىلدى، وندا بيىل 47 مىڭنان استام ازامات قابىلداندى. بۇگىندە بارلىق قىزمەت ءبىزدىڭ تۇرعىندار ءۇشىن اشىق، كەدەرگىسىز، ءبىر تەرەزە قاعيداتى بويىنشا قولجەتىمدى. سونىمەن قاتار، ءبىز اكىمدىكتىڭ مەملەكەتتىك قىزمەتتەرىن ونلاين فورماتقا كوشىردىك، – دەدى اكىم.
قالا باسشىسىنىڭ ايتۋىنشا، ەكى جىل ىشىندە 70 000-نان استام ازىق-تۇلىك سەبەتى تاراتىلدى. بۇل كوبىنەسە ەرىكتىلەر مەن ۇەۇ ارقاسىندا جۇزەگە اسىرىلدى.
– قىسقى ۋاقىتتا ەرىكتىلەر كۇن سايىن كومەككە مۇقتاج تۇرعىندارعا اۋلاسىنىڭ قارىن كۇرەۋگە، دارى-دارمەك ساتىپ الۋعا جانە باسقا دا كۇندەلىكتى جۇمىستارعا كومەكتەسەدى – بۇل ازاماتتىق قوعامنىڭ بەلسەندىلىگىنىڭ كورسەتكىشى، – دەپ اتاپ ءوتتى ول.
كەزدەسۋگە قاتىسۋشىلار 90-شى جىلداردىڭ باسىندا ەلوردادا ازاماتتىق قوعام ينستيتۋتىنىڭ قالىپتاسۋى قالاي وتكەنىن، قوعام وكىلدەرى قانداي قيىندىقتارعا تاپ بولعانىن جانە بۇگىنگى تاڭدا ەلىمىزدىڭ باس قالاسىن دامىتۋدىڭ ءبىرىنشى كەزەكتەگى مىندەتتەرىن شەشۋدە ۇكىمەتتىك ەمەس سەكتوردىڭ ءرولى قانشالىقتى ماڭىزدى ەكەنىن ايتىپ بەردى.
– ۇكىمەتتىك ەمەس سەكتور ءوز تاريحىندا قوعام ءۇشىن ماڭىزى زور، ۇلكەن جۇمىستار اتقاردى. ءبىراق ونى باستاۋ ارينە وڭاي بولعان جوق. 2003 جىلى قازاقستاننىڭ تۇڭعىش ازاماتتىق فورۋمى ءوتتى، وعان تۇڭعىش پرەزيدەنت – نۇرسۇلتان نازاربايەۆ قاتىستى. 500 دەلەگاتتىڭ الدىندا سويلەگەن سوزىندە ەلباسى بىزگە قوسقان ۇلەسى مەن اتقارعان جۇمىسى ءۇشىن العىس ايتىپ، ۇكىمەتتىك ەمەس سەكتوردىڭ ودان ءارى دامۋى بىزگە جانە ءبىزدىڭ جۇمىسىمىزعا بايلانىستى بولعاندىقتان، ودان دا زور كۇش-جىگەرمەن جۇمىس ىستەۋگە شاقىردى، – دەپ ەسكە سالدى قوعامدىق كەڭەستىڭ حاتشىسى، نۇر-سۇلتان قالاسىنىڭ بەلسەندى ۇزاق ءومىر ءسۇرۋ ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى مۇحتار ەركەتايەۆ.
ول 2003 جىلدان باستاپ ازاماتتىق قوعامنىڭ بەلسەندى دامۋى جانە ۇكىمەتتىك ەمەس سەكتوردىڭ مەملەكەتپەن تىعىز ىنتىماقتاستىعى باستالعانىن اتاپ ءوتتى.
«ارداگەر» قوعامدىق بىرلەستىگىنىڭ پرەزيدەنتى بايان احمەتجانوۆا ازاماتتىق سەكتوردا جۇمىس ىستەگەن العاش ۋاقىتتاردا اقمولادا ۇكىمەتتىك ەمەس بىرلەستىكتەر بولماعانىن ايتتى. بارلىعى العاش رەت، سىناق ادىسىمەن باستالىپتى.
– تاۋەلسىزدىكتىڭ العاشقى جىلدارىندا ازاماتتىق قوعام ينستيتۋتتارىنىڭ اشىلۋى، ءوسۋى مەن نىعايۋى ەلدەگى الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق جاعدايدىڭ قيىن كەزەڭىندە ءوتتى. شىندىعىندا ۇكىمەتتىك ەمەس سەكتور ۇلكەن بەلەستەن ءوتتى. ەلوردادا 2003 جىلى ق ر تۇڭعىش پرەزيدەنتى – ەلباسى نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازاربايەۆتىڭ قاتىسۋىمەن قازاقستاننىڭ العاشقى ازاماتتىق فورۋمى ءوتتى. ءدال وسى وقيعا ازاماتتىق قوعامنىڭ جۇيەلى قالىپتاسۋى مەن دامۋىنا سەرپىن بەردى، – دەدى بايان احمەتجانوۆا.
ۇەۇ وكىلدەرى جيىن بارىسىندا ازاماتتىق قوعامنىڭ دامۋى مەن ونىڭ تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ 30 جىل ىشىندەگى جەتىستىكتەرىن تالقىلادى. كەزدەسۋگە قاتىسۋشىلار ۇكىمەتتىك ەمەس سەكتور مەملەكەت دامۋىنىڭ لوكوموتيۆى، قوعامدا بولىپ جاتقان ۇدەرىستەردىڭ بارومەترى بولىپ سانالادى دەگەن ورتاق پىكىرگە كەلدى. جۇمىس ىستەپ تۇرعان ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمدار ءارتۇرلى، ءبىراق ءبىر مىندەتتى شەشۋگە – تۇرعىنداردىڭ ءومىرىن جاقسارتۋعا باعىتتالعان. ولاردىڭ قاتىسۋىمەن قوعام ءومىرىنىڭ بارلىق سالالارىندا ماڭىزدى جانە وزەكتى ماسەلەلەر شەشىلەدى.
وتىرىس سوڭىندا قاتىسۋشىلار قوعام دامۋىنىڭ ءبىرىنشى كەزەكتەگى مىندەتتەرىن شەشۋدە ۇكىمەتتىك ەمەس سەكتور مەن مەملەكەتتىڭ ىنتىماقتاستىعىن نىعايتۋ بويىنشا ءبىرقاتار سىندارلى ۇسىنىستار ايتتى.
ايتا كەتۋ كەرەك، ءىس-شارا سانيتارلىق نورمالار مەن كارانتين تالاپتارىن قاتاڭ ساقتاي وتىرىپ وتكىزىلدى.
