كەيبىر اۋدان اكىمدەرى مادەنيەت ۇيلەرىن كۇردەلى جوندەۋدەن وتكىزگەننەن گورى كۆن كومانداسىن ۇستاعاندى ءجون كورەدى.
اكىمدىكتەردى بىلاي قويىپ، ءقازىر ءار مەكتەپتىڭ ءوزىنىڭ كۆن كومانداسى بار. مەكتەپ وقۋشىلارى قىسى-جازى ەل ارالاپ، ارزان ازىلدەرىن ايتىپ جۇرگەنى. سوندا ولار قاي ۋاقىتتا ساباق وقيدى؟ تۇسىنىكسىز. ەڭ وكىنىشتىسى، مەكتەپ ديرەكتورلارىنان «وقۋشىلاردىڭ تاربيە جۇمىسى قالاي ءجۇرىپ جاتىر؟» دەپ سۇراي قالساڭىز:
– مەكتەپ قابىرعاسىنان قۇرىلعان «قيسىقباي» دەگەن كۆن كوماندامىز اۋداندىق، رەسپۋبليكالىق جارىستارعا قاتىسىپ، جۇلدەدى ورىندارعا يە بولدى، – دەپ ديرەكتور جورعالاي جونەلەدى.
بۇدان كەيىن «ەكى جۇلدىز» جوباسى بويىنشا سايىس وتكىزىپ، ۇزدىك جۇپتاردى انىقتاعاندارىن ماقتانىشپەن ەسكە الاتىنىن قايتەسىڭ.
ءبىلىم وردالارىنداعى «ەكى جۇلدىز» جوباسىنىڭ ءوزى تاربيەگە قايشى دۇنيە ەمەس پە؟ بايقاۋدىڭ سوڭعى سىناعىندا بىرنەشە جۇپ (بالالار مەن قىزدار) ورتاعا شىعىپ، جەردە جاتقان گازەتتەردىڭ اۋماعىنان شىقپاي بيلەۋى شارت. ءار اۋەن اياقتالعاندا گازەت بۇكتەلە بەرەدى. ەڭ سوڭىندا جىگىتتەر قىزداردى قۇشاقتاپ، كوتەرىپ بيلەيدى. وسىلايشا گازەتتىڭ ۇستىندە بىر-بىرىمەن جاناسىپ، ۇزاق بيلەگەن جۇپ جەڭىمپاز اتانادى. مۇندايدا وقۋشىلاردىڭ ىسقىرىعى مەن ايقاي شۋ قۇلاقتى جارىپ جىبەرە جازدايدى («قىزۋقاندى «پۋبليكانى» مەكتەپ قابىرعاسىنان دايىنداپ جاتىرمىز عوي).
مۇنى كورگەندە ءوزىڭدى تۇنگى كلۋبتارداعى كەشتەردە جۇرگەندەي سەزىنەسىڭ.
كەيبىر قىز بالالار قىسىلىپ، بيدەن باس تارتۋعا تىرىسقانىمەن، ەلىرىپ العان بالالارىمىز ورشەلەنىپ، قىزدى قولىنان تۇسىرمەي بيلەيدى. وسىلايشا گازەت ۇستىندە بيلەگەن ەكى جاس قارا تەرگە مالشىنادى.
بۇدان كەيىن جەڭىمپازداردى ماراپاتتاۋ شاراسى باستالدى. سوڭىندا مەكتەپ ىشىندەگى قۇرمەت تاقتاسىنداعى «ءبىزدىڭ ماقتانىشتارمىز» دەگەن جەرگە جۇلدىزدى جۇپتىڭ سايىس كەزىندەگى فوتوسى ءبىر جىل بويى ءىلۋلى تۇرادى.
ال وسىدان تاربيەگە قاتىستى ءبىر جايتتى تاۋىپ كورىڭىزشى؟ ەشتەڭە جوق. قايتا كەرى تاربيە بەرۋ بايقايتىن شىعارسىز. بەسىكتەن بەلى شىقپاعان جاستاردى جىنىستىق قاتىناستارعا يتەرمەلەپ نە تابامىز؟ بۇل ەندى «ەكى جۇلدىز» جوباسىنىڭ ءبىلىم بەرۋ سالاسىنداعى جەتىلگەن ءتۇرى.
جالپى ساۋىقتىق باعدارلامادان مەملەكەتكە قاندايدا ءبىر كەلىپ، كەتەتىن پايداسى بار ما؟ بىرەۋلەر ايتۋى مۇمكىن «كۆن-ششيك جىگىتتەرىمىز تمد ەلدەرى اراسىندا كوك بايراعىمىزدى كوتەرىپ، ەلىمىزدى الەمگە تانىتىپ ءجۇر» دەپ. وسى كۆنشيكتەر سىرت ەلدەرگە قازاقستاندى كەلەكە ەتكەن ازىلدەرىمەن مەملەكەتىمىزدى تانىتپاي-اق قويسىنشى. قازاقستاندى بوراتتىڭ مازاقتاعانى دا جەتەر.
سودان كەيىن تاربيە ىسىنە جاۋاپتى جانداردىڭ ءبىر-بىرىنىڭ اۋىزىنا تۇكىرىپ قويعانداي مىناداي اڭگىمە ايتاتىنىن بىلەتىن شىعارسىز؟
"جاستاردىڭ قولى بوس كەزىندە كۆن ويناپ، تەمەكى شەكپەي اراق ىشپەي جامان قىلىقتان بويىن اۋلاق سالادى"، دەپ اڭگىمە ايتاتىنى بار.
مەنىڭشە وسى "رەپليكانى" قوياتىن كەز جەتتى. سوندا كۆنچيكتەردىڭ ءبارى ءوزىن-وزى ۇستاي المايتىن ادام بولعانى ما؟ قولى بوس جاستار كۆن-مەن اينالىسپاسا تەمەكى شىگىپ، ىشكىلىككە سالىنىپ كەتەدى دەگەن نە ءسوز؟ اينالىسام دەگەن ادامعا شارۋا كوپ ەمەس پە؟
كۆن-عا قاتىسۋىشالىر اۋىردىڭ استى، جەڭىلدىڭ ۇستىمەن جۇرۋگە بەيىمدەلگەندەر عوي. ولاردىڭ ىرجالاعىنان مەملەكەتكە ءبىر تيىندا پايدا جوق. ال مال باعىپ، ءشوپ شاۋىپ، عىلىممەن اينالىسقان جاستاردىڭ مەملەكەتىمىزگە مىڭ سان پايدا كەلتىرەدى.
قايتا ساباقتان قالىپ، كۆن ويناپ، توي جاعالاعاندار ىشكىلىككە جاقىن بولاتىنىن ەستەن شىعارماعان ابزال. سوندىقتان كۆن جاستاردى جامان ادەتتەن الاستاتۋشى دەپ ءوزىمىزدى الداماي-اق قويالىق. قاجەت بولسا وسى كۆن-دى جامان قىلىقتاردىڭ قاتارىنا جاتقىزىپ قوياتىن كەز جەتتى.
نۇرلان جۇماحان
https://dalanews.kz/29622
