سىرعا سالۋ – قىز ۇزاتۋ، كەلىن ءتۇسىرۋ جورالعىلارىنان بۇرىن جاسالاتىن ءداستۇر. ايتتىرىلعان قىز قالىڭدىق اتانىپ، سول ساتتەن باستاپ ءوزىن جات جۇرتتىق سەزىنەدى.
قىزعا سىرعا سالماس بۇرىن جىگىت جاعى بويجەتكەننىڭ اتا-اناسىنىڭ رۇقساتىن الادى. سىرعا سالۋ – قازاقتىڭ ەرتەدەن كەلە جاتقان ءداستۇرى.
بۇرىن اتا-انالار ۇلدارىنا كەلىندى وزدەرى تاڭدايتىن بولعان. ۇلىنا لايىقتى جار بولاتىن قىزدى تاپقان كەزدە، ونىڭ وتباسىنا ءبىر ادامدى وكىل قىلىپ جىبەرگەن نەمەسە قىز كورۋگە ارنايى ءوزى بارعان. قىزىن كورۋگە كەلگەن ادامعا قىزدىڭ شەشەسى: "قىزدى كىم ايتتىرمايدى، قىمىزدى كىم ىشپەيدى، قىزىمنىڭ باسى بوس" دەگەن سىندى سوزدەرىمەن قارسى ەمەس ەكەنىن ەمەۋرىندەپ بىلدىرگەن.
وسىدان كەيىن قىزدى ايتتىرۋعا كەلگەن تاراپ ۇكى تاعۋ، سىرعا سالۋ سىندى جورالعىلاردى جاساسقان. ەكى جاق ءسوز بايلاسىپ، قۇدالىق تۋرالى ۋادەلەسكەن سوڭ، بىرتە-بىرتە قالىڭمالى تولەنەدى. ايتتىرىلعان قىز "قالىڭدىق" اتانادى.
وسى ساتتەن باستاپ قىزدىڭ اعايىن-تۋىسقانى ونىڭ كيىم كيىسىنە، ءجۇرىس-تۇرىسىنا، تارتىبىنە باسا نازار اۋدارعان. ۇلكەندەر جاعى ايتتىرىلعان قىزدىڭ قۇلاعىنا كەلىندىك مىندەتتەردى سىڭىرە بەرگەن.
قازاقتا بەسىكتە جاتقان بالالاردى دا اتاستىرىپ قوياتىن سالت بار. اسىرەسە، بىر-بىرىمەن جاقىن ارالاساتىن دوستار "سىزدەن قىز، بىزدەن ۇل تۋسا، قۇدا بولامىز" دەپ ۋاعدالاسقان. سالتىمىزدا مۇنى "بەسىك قۇدا" دەپ اتايدى.
بۇرىن قازاقتا ايتتىرىلعان قىزعا سىرعا ەمەس، ۇكى تاعۋ ءداستۇرى بولعان. جىگىتتەر قىزدىڭ بوركىندەگى ۇكىسىنە قاراپ، ونىڭ باسى بوس ەمەس ەكەنىن، ايتتىرىلىپ قويعانىن بىلگەن. ءقازىر ۇكى تاعۋ ءداستۇرىن سىرعا سالۋ الماستىردى.
ەڭ الدىمەن، جىگىتتىڭ ەڭ جاقىن تورت-بەس تۋىسى قىزدىڭ ۇيىنە كەلىپ، قالىڭدىقتى الىپ كەتەتىن كۇندى بەلگىلەيدى. قىزدىڭ اتا-اناسى مال سويىپ، قۇدالاردى داستارقان جايىپ قارسى الادى.
قۇدا تۇسەتىن قىزدىڭ قۇلاعىنا تەك التىن سىرعا تاعىلادى. سەبەبى، قازاق حالقى قىز بالانى "التىنعا" بالاعان.
قىزدىڭ جەڭگەلەرى قۇدالارعا قالىڭدىقتى كورسەتىپ، كورىمدىك العان. وسى كەزدە جىگىتتىڭ جەڭگەلەرى "قۇلاعىڭ جاماندىقتى ەستىمەسىن" دەپ قىزدىڭ قۇلاعىنا التىن سىرعا تاعىپ، بەتىنەن سۇيگەن. سونداي-اق، جىگىت جاعى قىزدىڭ اكە-شەشەسىنە، تۋعان-تۋىستارىنا اكەلگەن سىيلىعىن بەرەدى.
