قازاقستاندا شەتەلدىك قارجىلاندىرۋ ارقىلى جۇمىس ىستەيتىن ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمداردىڭ (ۇەۇ) بەلسەندىلىگى ارتىپ كەلەدى. بۇل ءۇردىس قوعامدا الاڭداۋشىلىق تۋعىزىپ وتىر. ءبىرقاتار جۋرناليستەر مەن ساراپشىلار سىرتتان كەلەتىن گرانتتاردىڭ اشىقتىعى مەن مازمۇنىنا باقىلاۋ ورناتۋ قاجەت ەكەنىن العا تارتۋدا،- دەپ حابارلايدى Dalanews.kz
وڭعار كابدەن: "قوعامدى بولەتىن ەمەس، بىرىكتىرەتىن يدەيالار قاجەت"
جۋرناليست ءارى قوعام بەلسەندىسى وڭعار كابدەن شەتەلدىك گرانتتاردىڭ استارىندا ۇلتقا جات يدەولوگيا جاتقانىن ايتىپ، ۇەۇ-لاردىڭ كەيبىرى «ادام قۇقىعى» مەن «ايەل تەڭدىگى» ۇرانىن جامىلىپ، لگبت مەن باتىستىق قۇندىلىقتاردى ناسيحاتتاۋمەن اينالىسادى دەپ ەسەپتەيدى.
«مەملەكەت ايەلدەر قۇقىعىن قورعاي الماي وتىر دەۋ — ادىلەتسىز. ءبىراق بۇل تاقىرىپتى سىلتاۋ ەتىپ، تەرىس ناسيحات جۇرگىزەتىن ۇيىمدار كوبەيدى. ولار ۇلتتىق قۇندىلىقتارعا قارسى كەلەدى»، — دەيدى كابدەن.
ول سونداي-اق الماتىداعى اتىشۋلى كلۋبتاعى وقيعاعا نازار اۋدارىپ، گرانت الۋشى ۇيىمداردىڭ كەيبىر وكىلدەرى ءتىپتى قىلمىسقا دا بارىپ جاتىر دەگەن كۇدىك ايتادى.
ەربول ماندىبەك: "گرانت – قۇرال، ال ماقسات – ىقپال ەتۋ"
ەربول ماندىبەك، تاجىريبەلى جۋرناليست جانە پۋبليسيست، شەتەلدىك ۇيىمدار تاراپىنان بولىنەتىن قارجىنىڭ ارتىندا گەوساياسي مۇددە جاتقانىن ايتادى. ونىڭ پايىمىنشا، دەموكراتيا، ءسوز بوستاندىعى، ادام قۇقىعى دەگەن ۇعىمدار — سىرتقى كۇشتەردىڭ «جۇمساق كۇش» تەتىگىنە اينالعان.
«باتىستىق دونورلار بىرتىندەپ وزدەرىنىڭ قۇندىلىقتارىن ەنگىزىپ جاتىر. لگبت، فەمينيزم سىندى قوزعالىستارعا قارجى ءبولۋ ارقىلى ولار قوعامدى ىشتەن ءىرىتىپ، بيلىك پەن حالىقتىڭ اراسىنا سىنا قاعۋعا تىرىسادى»، — دەيدى ول.
ماندىبەك گرانت جۇيەسىنىڭ ىشىندە ارنايى «ىڭعايلى» بلوگەرلەر مەن مەديا قۇرىلىمداردى قولداۋ ارقىلى اقپاراتتىق كەڭىستىكتى باسقارۋ ءجۇرىپ جاتقانىن دا ەسكەرتەدى.
توقتار جاقاش: "بىزدەگى ۇەۇ-لار ناقتى پروبلەمالاردى شەشپەيدى"
توقتار جاقاش — اشىق كوزقاراسىمەن تانىمال قازاقستاندىق جۋرناليست. ونىڭ ايتۋىنشا، ەلىمىزدەگى ۇەۇ-لار ناعىز الەۋمەتتىك ماسەلەلەردى كوتەرۋدىڭ ورنىنا، شەتەلدەن كەلەتىن گرانتتارعا ەسەپ بەرۋ ءۇشىن «مودالى» تاقىرىپتاردى عانا ءىلىپ اكەتەدى.
«اۋىز سۋ جەتىسپەيدى، مەديسينا، ەكولوگيا، اۋىل شارۋاشىلىعى سەكىلدى ماسەلەلەر قوردالانىپ جاتىر. ءبىراق بىزدەگى ۇەۇ-لار كوبىنە لگبت مەن فەمينيزم سياقتى يدەولوگيالىق باعىتقا جۇمىس ىستەيدى»، — دەيدى جاقاش.
ول سونداي-اق ساتيرا مەن فەيك جاڭالىقتى ارالاستىراتىن پاراقشالار (مىسالى، Qaznews24) ارقىلى بيلىككە قارسى كوزقاراس قالىپتاستىرۋ جۇمىسى ءجۇرىپ جاتقانىن اتاپ ءوتتى.
قازاقستانداعى شەتەلدىك ۇەۇ-لاردىڭ جۇمىسى تۋرالى پىكىرتالاس — ەل بولاشاعىنا قاتىستى ماڭىزدى سۇراق. ءبىر تاراپ ولاردى ازاماتتىق قوعامنىڭ دامۋىنا ۇلەس قوساتىن ينستيتۋت دەسە، ەكىنشى تاراپ ولاردىڭ كەيبىرى ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك پەن قوعامدىق تۇتاستىققا ءقاۋىپ ءتوندىرۋى مۇمكىن دەپ الاڭدايدى.
وسى تۇرعىدا ساراپشىلاردىڭ پىكىرلەرى — بيلىككە ەسكەرتۋ عانا ەمەس، سونىمەن بىرگە ءتيىمدى رەتتەۋ ساياساتىن ازىرلەۋگە بەرىلگەن ۇسىنىس رەتىندە قارالۋى ءتيىس.