سەناتور: «قويناۋى مۇنايعا تولى جەرلەردىڭ قىزىعىن دەلدالدار كورىپ وتىر»

Dalanews 01 قاز. 2020 09:11 622

پرەمەر-مينيسترگە جولدانعان دەپۋتاتتىق ساۋالدا سەنات دەپۋتاتتارى ەلدە شەتەلدىك ينۆەستورلارعا جەر قويناۋىن پايدالانۋ قۇقىعىن قايتا ساتاتىن دەلدالداردىڭ كوپ اشىپ ايتتى. سول سەبەپتى سەناتور نۇرلان بەكنازاروۆ جەر قويناۋىن پايدالانۋعا، ونىڭ ىشىندە شەتەلدىك كومپانيالارعا بەرۋدىڭ ترانسپارەنتتىك ەمەس مەحانيزمىن قۇرۋ ارەكەتى قوعامداعى الەۋمەتتىك شيەلەنىستەرگە اكەلۋى مۇمكىن ەكەنىن ايتىپ، ۇكىمەتكە دەپۋتاتتىق ساۋال جولدادى.

بۇگىندە ەلىمىزگە تارتىلعان ينۆەستيسيالاردىڭ جارتىسىنان كوبى مۇناي-گاز سەكتورىنا تيەسىلى. سوندىقتان ەلىمىزدىڭ ءبىرقاتار ايماقتارىندا مۇناي-گاز سالاسىنىڭ ۇيىمدارى الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق تۇراقتىلىققا، جۇمىسپەن قامتۋعا جانە حالىقتىڭ كىرىستەرىن قالىپتاستىرۋعا ايتارلىقتاي ەلەۋلى قولداۋ كورسەتەتىنى ايقىن. سونىمەن قاتار، مۇناي سەكتورى ۇيىمدارىنان الىناتىن تىكەلەي سالىقتار – قازاقستاننىڭ ۇلتتىق قورىن قالىپتاستىرۋ كوزدەرىنىڭ ءبىرى.

وسىلايشا، مۇناي-گاز سەكتورىنىڭ بارلىق اسپەكتىلەرىن رەتتەۋدىڭ اشىقتىعى، اتاپ ايتقاندا، جەر قويناۋىن پايدالانۋ قۇقىعىن بەرۋ ماسەلەلەرىنىڭ وزەكتىلىگى جوعارى بولىپ تۇر.

دەپۋتات ن.بەكنازاروۆتىڭ ايتۋىنشا ەنەرگەتيكا ءمينيسترىنىڭ بۇيرىعى بويىنشا جەر قويناۋىن پايدالانۋ قۇقىعىن بەرۋگە ارنالعان ەلەكتروندىق اۋكسيوندار وتكىزۋ قاعيدالارى بەكىتىلگەن.

– كودەكس قابىلداعاننان بەرگى 2،5 جىلدان استام ۋاقىت ىشىندە ەنەرگەتيكا مينيسترلىگى ونى ىسكە اسىرۋ ءۇشىن قاجەتتى نورماتيۆتىك قۇقىقتىق اكتىلەردى دايىندادى. ءبىراق وسى ۋاقىت ارالىعىندا كومىرسۋتەكتەر سالاسىندا بىردە-بىر كونكۋرس وتكىزگەن جوق. وسىلايشا، كونكۋرس ءۇشىن جەر ۋچاسكەلەرىنىڭ جاساندى جەتىسپەۋشىلىگى قالىپتاسىپ، ناتيجەسىندە ەل ايماقتارىنا تارتىلاتىن ينۆەستيسيا كولەمى ايتارلىقتاي تومەندەدى، – دەدى ن.بەكنازاروۆ.


دەپۋتتاتىڭ ويىنشا، مينيسترلىك قابىلداعان ەرەجەلەردە ءىس جۇزىندە قاتىسۋشىلارعا اشىق ەمەس جانە تەڭ ەمەس جاعدايلار جاساىپ، كاسىپكەرلەر ءۇشىن زاڭنامادا كوزدەلمەگەن شەكتەۋلەر ورناتۋعا تىرىسقان.

قابىلدانعان ەرەجەلەر پرەزيدەنتتىڭ اشىق ۇكىمەت تۋرالى، حالىقتىڭ اقپاراتقا قول جەتىمدىلىگى، سىبايلاس جەمقورلىقتى جويۋ ماقساتىندا مەملەكەتتىك رەسۋرستاردى قوعامدىق باقىلاۋ تۋرالى تاپسىرمالارىنا قايشى كەلەتىنىن سەناتور اشىپ ايتتى.

سونىمەن بىرگە، ەرەجەدە كەلەسى ماسەلەلەر اشىلماعان نەمەسە ولار وتە قىسقا جانە تۇسىنىكسىز، اسىرەسە رەيدەرلىك پروبلەمالارىن بولدىرماۋعا نەمەسە ازايتۋعا باعىتتالعان ەرەجەلەردىڭ جوقتىعى بايقالادى. تەحنيكالىق اقاۋلار ماسەلەلەرى جەتكىلىكتى تۇردە رەتتەلمەگەن، ىشكى قايشىلىقتارى دە جەتكىلىكتى.

– ەلەكتروندىق اۋكسيونداردىڭ وپەراتورى رەتىندە جارعىلىق كاپيتالىندا مەملەكەتتىڭ قاتىسۋى بار كوممەرسيالىق ۇيىم تاڭدالدى جانە وعان مەملەكەتتىك فۋنكسيالاردىڭ ءبىر بولىگى سەنىپ تاپسىرىلدى، ونى بەرۋ زاڭمەن قاراستىرىلماعان. سونىمەن بىرگە، وپەراتور الدىن-الا ساتىلاردا (وتىنىمدەردى قاراۋ جانە تىركەۋ جانە ت.ب.)، سونداي-اق اۋكسيون كەزىندە بولۋى مۇمكىن تەرىس ىس-ارەكەتتەرى ءۇشىن جاۋاپكەرشىلىك تارتپايدى. وپەراتوردى سىبايلاس جەمقورلىق قۇقىق بۇزۋشىلىق قۇرامى ءۇشىن جاۋاپكەرشىلىككە تارتۋ دا كۇمان تۋدىرادى، – دەدى سەنات دەپۋتاتى.

سەناتورلار مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ باسقارۋ شەشىمدەرىندەگى جانە كومىرسۋتەكتەر بويىنشا ەلەكتروندى اۋكسيوندار وتكىزۋ تۋرالى شەشىم قابىلداۋداعى كەمشىلىكتەر پوتەنسيالدى جانە شىناي ينۆەستورلارمەن سپەكۋلياتيۆتى كەلىسىمشارتتار ۇيىمداستىراتىن ءتۇرلى دەلدالدىق جانە رەيدەرلىك كومپانيالاردىڭ جاندانۋىنا سەبەپشى بولعان.


سەناتورلار قاعيدالاردى قابىلدانعان نۇسقادا قالدىرۋ مەملەكەت ءۇشىن ميلليونداعان دوللار كىرىس الماۋ، اشىق بلوكتاردى دەلدالداردىڭ قولىنا بەرۋ جانە سونىڭ سالدارىنان شەتەلدىك كومپانيالاردىڭ ءبىزدىڭ ەلدىڭ ەكونوميكاسىنا ينۆەستيسيا سالۋعا دەگەن قىزىعۋشىلىقتارىن جوعالتاتىنىن العا تارتتى.

وسىعان وراي سەناتورلار نۇرلان بەكنازاروۆ، قاناتبەك سافينوۆ جانە ءلاززات سۇلەيمەن ۇكىمەت باسشىسىنا جولداعان ساۋالىندا ەڭ ماڭىزدى تابيعي رەسۋرستاردى بەرۋ بويىنشا ەلەكتروندىق اۋكسيوندار كەزىندە قوعامدىق باقىلاۋدى ۇيىمداستىرۋ ماقساتىندا ساراپشىلار مەن قوعامدى تارتۋ قاجەت ەكەنىن ايتتى.

ۇسىنىلعان
سوڭعى جاڭالىقتار