ەكس-مينيستر قۋاندىق بيشىمبايەۆقا قاتىستى سوت وتىرىسى اياسىندا تۇرمىستىق زورلىق-زومبىلىق تاقىرىبى ۋشىعىپ تۇر. جۋىردا ءتيىستى زاڭ قابىلداندى. بۇل زاڭ حالىق اراسىندا "سالتانات زاڭى" دەگەن اتاۋعا يە بولدى. ياعني زاڭدا ايەلدەر مەن بالالاردىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ كوزدەلگەن.
زاڭنىڭ ماقساتى - ايەلدەردىڭ قۇقىعى مەن بالالاردىڭ قاۋىپسىزدىگىن قورعاۋدى كۇشەيتۋ، ولاردىڭ قاۋىپسىزدىگىن بۇزعانى ءۇشىن اكىمشىلىك جانە قىلمىستىق جاۋاپكەرشىلىكتى قاتاڭداتۋ، وتباسىنداعى زورلىق-زومبىلىقتىڭ الدىن الۋ. جاۋاپتى ورگان وكىلدەرى زاڭنىڭ ماڭىزىن ءتۇسىندىرىپ بەردى، - دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
ەندى وتباسىندا كۇش كورسەتكىش "مىقتىلاردى" ەكى جىلعا دەيىن باس بوستاندىعىنان ايىرۋ، سوققىعا جىققانى ءۇشىن ءىرى كولەمدە ايىپپۇل سەكىلدى جازالار كۇتىپ تۇر.
"وسى زاڭدى دايىنداۋ ءۇشىن سوڭعى ءبىر جارىم جىل ىشىندە ىشكى ىستەر مينيسترلىگى بىرنەشە حالىقارالىق فورۋم وتكىزدى. بارلىق جەردە قوعام تۇرمىستىق زورلىق-زومبىلىققا جاۋاپكەرشىلىكتى كۇشەيتۋ قاجەتتىگىن ايتتى. وسىدان كەيىن دەپۋتاتتار ۇرىپ-سوعۋ مەن دەنساۋلىققا قاساقانا جەڭىل زيان كەلتىرۋدى قىلمىستىق جاۋاپكەرشىلىككە تارتۋ تۋرالى باستاما كوتەردى.
وسىلايشا، قىلمىستىق كودەكستىڭ 108-بابىنىڭ 1-بولىگىنە ("دەنساۋلىققا قاساقانا جەڭىل زيان كەلتىرۋ") ەنگىزىلگەن وزگەرىستەرگە سايكەس، سانكسيا 200 اەك (2024 جىلى 738 400 تەڭگە) مولشەرىندە ايىپپۇل سالۋدى نەمەسە 200 ساعاتقا دەيىن قوعامدىق جۇمىستارعا تارتۋ نەمەسە 50 تاۋلىككە دەيىن قاماۋعا الۋ جازاسىن كوزدەيدى"، - دەدى زۋلحايىروۆ.
سونداي-اق، 108-باپتىڭ 2-بولىگىنە سايكەس قىزمەتتىك ارەكەتتى جۇزەگە اسىرۋعا بايلانىستى، اسا قاتىگەزدىكپەن ەكى جانە ودان دا كوپ ادامعا قاتىستى جاسالعان ءدال سول ىس-ارەكەتتەر، سول سياقتى كىنالىگە كورىنەۋ تاۋەلدى (ماتەريالدىق، وتباسىلىق قاتىناستاردا) ادامدار توبىندا كامەلەتكە تولماعاندارعا قاتىستى بۇزاقىلىق نيەتپەن جاسالعان ارەكەتكە 1000 اەك-كە دەيىن (3 ملن 692 مىڭ تەڭگە)، 1000 اەك-كە دەيىن تۇزەۋ جۇمىستارى، 600 ساعاتقا دەيىن قوعامدىق جۇمىستار، ەكى جىلعا دەيىن باس بوستاندىعىنان ايىرۋ نەمەسە شەكتەۋ جازاسى قاراستىرىلادى.
"كۇيەۋى ايەلىنىڭ كوزىن كوگەرتسە جانە ساراپشى مۇنى دەنساۋلىققا كەلتىرىلگەن زيان دەپ تانىسا، وندا بۇرىنعىداي 15 تاۋلىككە ەمەس، ەكى جىلعا دەيىن باس بوستاندىعىنان ايرىلادى. ەگەر دەنساۋلىققا مۇنداي زياندى جۇبايى ەمەس، ايتالىق، بىرگە تۇراتىن ادام نەمەسە جابىرلەنۋشىنىڭ جاي تانىسى كەلتىرسە، وندا ول 200 اەك-كە دەيىن ايىپپۇل تولەيدى نەمەسە 50 تاۋلىككە دەيىن قاماۋعا الىنادى"، - دەپ جازىلعان مالىمەتتە.
دەنە جاراقاتىن كەلتىرگەن، ءبىراق دەنساۋلىعىنا جەڭىل زيان كەلتىرىلمەگەن (ياعني دەنە جاراقاتى بولماعان كەزدە) جاعدايدا ۇرىپ-سوعۋ نەمەسە وزگە دە زورلىق-زومبىلىق ارەكەتتەرىن جاساعانى ءۇشىن 80 اەك-كە دەيىن (295 360 تەڭگە) ايىپپۇل، 80 اەك-كە تۇزەتۋ جۇمىستارى، 80 ساعاتقا دەيىن قوعامدىق جۇمىستار نە 25 تاۋلىككە دەيىن قاماۋعا الۋ كوزدەلەدى. بىرنەشە رەت ۇرىپ-سوعۋ نەمەسە دەنساۋلىعىنا جەڭىل زيان كەلتىرۋ ءۇشىن تيىسىنشە 30-50 تاۋلىك قاماۋعا الۋ نەمەسە ەكى جىلعا دەيىن باس بوستاندىعىنان ايىرۋ جازاسى تاعايىندالادى.
"سونىمەن بىرگە، زاڭدا اگرەسسوردى باسقا تۇرعىن ءۇيى بولعان جاعدايدا عانا ۇيىنەن شىعارۋعا بولاتىنى تۋرالى ەرەجە الىنىپ تاستالدى. ەندى ەرەكشە جاعدايلاردا، سوتتىڭ شەشىمى بويىنشا، اگرەسسوردى تۇراتىن جەرى بولماسا دا، ۇيدەن شىعارۋعا بولادى. ول بەيىمدەلۋ ورتالىعىندا (ۇيسىزدەر ورنالاستىرىلعان جەردە) تۇرا الادى، ءبىراق ءوز ەسەبىنەن"، - دەپ جازىلعان مالىمەتتە.
2017 جىلى سوققى جانە دەنساۋلىققا جەڭىل زيان كەلتىرۋ بابىن اكىمشىلىك كودەكسكە قايتارۋ ۇيعارىلعان.
"وسىدان كەيىن ستاتيستيكا كوتەرىلە باستادى. ءبىراق ودان ءارى تالداۋ ءۇش نەگىزگى ماسەلەنى كورسەتتى. وسىلايشا، اگرەسسور مەن جابىرلەنۋشى بىرنەشە رەت تاتۋلاسا الدى. سوتتاردىڭ شەشىمىمەن ءتارتىپ بۇزۋشىلار نەگىزىنەن ءبىر تاۋلىككە عانا قاماۋعا الىندى. ەڭ باستىسى، جابىرلەنۋشىلەر ارىز جازۋدان باس تارتتى. وسىعان بايلانىستى 2023 جىلدىڭ 1 شىلدەسىنەن باستاپ تاتۋلاسۋ ءراسىمى قاتايتىلدى - ەندى تاتۋلاسۋ تەك سوتتا ءبىر رەت جاسالۋى مۇمكىن.
اكىمشىلىك قاماۋعا الۋدىڭ ناقتى مەرزىمدەرى ەنگىزىلدى: وتباسىلىق جانجال ءۇشىن 5 تاۋلىك، ۇرىپ-سوققانى ءۇشىن 10 جانە دەنساۋلىققا جەڭىل زيان كەلتىرگەنى ءۇشىن 15 تاۋلىك. ۇشىنشىدەن، ءبىز دەكلاراتيۆتىلىكتەن تۇرمىستىق قۇقىق بۇزۋشىلىقتاردى تىركەۋدىڭ انىقتاۋ سيپاتىنا كوشتىك. بۇرىن قوڭىراۋلاردىڭ 60 پايىزى جاۋاپسىز قالسا، ءقازىر 95 پايىزىندا كىنالىلەر جاۋاپقا تارتىلادى"، - دەدى قۇقىق قورعاۋ مامانى.
