96 جىلدىق تاريحى بار قازاق ۇلتتىق اگرارلىق زەرتتەۋ ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ اكتيۆتەرى تالان-تاراجعا سالىنعان. بۇل تۋرالى "AMANAT" پارتياسى مالىمدەدى، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
الماتىدا "AMANAT" پارتياسى جانىنداعى سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى ءىس-قيمىل جونىندەگى رەسپۋبليكالىق كەڭەستىڭ وتىرىسى ءوتىپ، ۋنيۆەرسيتەتتىڭ مەملەكەت مەنشىگىنە قايتارىلۋى ماسەلەسى تالقىلاندى. جيىنعا مەملەكەتتىك ورگان وكىلدەرى، پروفەسسور-وقىتۋشىلار، قوعام بەلسەندىلەرى جانە قالا تۇرعىندارى قاتىستى.
كەڭەس ءتوراعاسى، ءماجىلىس دەپۋتاتى ەرلان سايروۆ ادىلەتتىلىكتى قالپىنا كەلتىرۋ جانە زاڭسىز ارەكەتتەرگە جول بەرگەن ازاماتتاردى جاۋاپقا تارتۋ قاجەتتىگىن ايتتى.
"2000 جىلداردىڭ باسىندا ۋنيۆەرسيتەتكە تيەسىلى ءۇش جاتاقحانا، بەس ءىرى زەرتحانا جانە التى گەكتار جەر بەلگىسىز سەبەپتەرمەن جەكەمەنشىككە ءوتىپ كەتكەن. بۇل – سىبايلاس جەمقورلىقتىڭ ايقىن كورىنىسى. مۇنىڭ ارتىندا سىبايلاس جەمقورلىق ارەكەتى تۇرعانى انىق. بۇگىندە "AMANAT" پارتياسىنىڭ اتسالىسۋىمەن باس پروكۋراتۋرانىڭ جانە سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى ءىس-قيمىل اگەنتتىگىنىڭ قىزمەتكەرلەرى وسى ماسەلەمەن اينالىسىپ جاتىر. ارينە، وسى جىلدار ارالىعىندا مەنشىكتەر ەكىنشى، ءۇشىنشى، ءتورتىنشى قولعا ءوتىپ كەتتى. سوعان قاراماستان، ادىلدىك قالپىنا كەلۋى كەرەك. بالالارىمىزدىڭ اۋزىنان جىرىپ الىنعان بارلىق ىرىزدىقتى قايتارۋىمىز قاجەت. بۇعان جول بەرگەن ازاماتتار قۇقىقتىق جاۋاپكەرشىلىككە تارتىلۋعا ءتيىس"، – دەدى ەرلان سايروۆ.
ءوز كەزەگىندە، سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى ءىس-قيمىل اگەنتتىگىنىڭ سوتقا دەيىنگى تەرگەۋ قىزمەتى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى قۋاندىق راشيت ۋنيۆەرسيتەت نىساندارىن جەكە قولعا بەرۋگە قاتىستى زاڭ بۇزۋشىلىق فاكتىلەرىنە توقتالدى.
"اگەنتتىك بىلتىردان بەرى وسى وقۋ ورداسىنىڭ مۇلىكتەرىن جەكە تۇلعالارعا ساتۋ دەرەكتەرى بويىنشا تەرگەۋ امالدارىن جۇرگىزىپ كەلەدى. قازىرگى ۋاقىتتا ءتيىستى ساراپتامالار جاسالۋدا. قۇزىرەتتى ورگانداردىڭ ماماندارىمەن بىرگە اتالعان مەنشىكتەر جەكە تۇلعالارعا قانداي جولمەن بەرىلىپ، نەندەي زاڭ بۇزۋشىلىق جاسالعانى تەكسەرىلىپ جاتىر. وسى فاكتىلەر بويىنشا تەرگەۋ امالدارى قولعا الىندى. بۇدان باسقا دا نىساندارعا قاتىستى تەرگەۋ جۇرگىزىلۋدە"، – دەدى قۋاندىق راشيت.
بۇل رەتتە، قازاق ۇلتتىق اگرارلىق زەرتتەۋ ۋنيۆەرسيتەتى رەكتورىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى ءپىرىمقۇل يبراگيموۆ اتالعان ءبىلىم ورداسى تەرگەۋ امالدارىن جۇرگىزۋگە جان-جاقتى اتسالىسىپ جاتقانىن جەتكىزدى.
"وزدەرىڭىزگە ءمالىم، ەلىمىزدە 120-عا جۋىق جوعارى وقۋ ورنى بار. سونىڭ ىشىندە ۇلتتىق دارەجەدەگى ساناۋلى ءبىلىم ورداسىنىڭ ءبىرى – وسى قازاق ۇلتتىق اگرارلىق زەرتتەۋ ۋنيۆەرسيتەتى. بۇل ۋنيۆەرسيتەتتىڭ 96 جىلدىق تاريحى بار ەكەنىن دە بىلەسىزدەر. اۋىل شارۋاشىلىعى سالاسىنا قاجەت ماماندار دايارلايتىن بىردەن-بىر ءبىلىم ورداسى دا – وسى. اگرارلىق سالاداعى ءبىلىم مەن عىلىمنىڭ كوشباسشىسىمىز. سوعان قاراماستان، ءبىر كەزدەرى ۋنيۆەرسيتەت قابىرعاسىندا سىبايلاس جەمقورلىق فاكتىلەرى بولدى. قۇزىرلى ورگاندار ونىڭ انىق-قانىعىن ءالى دە زەرتتەپ، زەردەلەپ جاتىر. ال تەرگەۋ امالدارىن جۇرگىزۋگە قاجەت بارلىق ماتەريال ۋنيۆەرسيتەت تاراپىنان تولىق قامتاماسىز ەتىلدى. ەڭ باستىسى، ادىلەتتى قازاقستاندا ادىلەتتى ۋنيۆەرسيتەت قۇرۋىمىز كەرەك"، – دەدى ءپىرىمقۇل يبراگيموۆ.
ال الماتى قالاسىنىڭ باسقارما پروكۋرورى ازات تۇرعانبەك اتالعان ءبىلىم ورداسىنداعى زاڭسىز ارەكەتتەردى انىقتاۋ جۇمىسىنا توقتالدى.
"كەيىنگى ەكى جىلدا قازاق ۇلتتىق اگرارلىق زەرتتەۋ ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ اكتيۆتەرىن مەملەكەت مەنشىگىنە قايتارۋ باعىتىندا قارقىندى جۇمىس جۇرگىزىلىپ جاتىر. ياعني، 2023 جىلى باس پروكۋراتۋرانىڭ تاپسىرماسىنا سايكەس، الماتى قالاسىنىڭ پروكۋراتۋراسى وسى ۋنيۆەرسيتەتتە تەكسەرۋ جۇرگىزگەن بولاتىن. سونىڭ ناتيجەسىندە، وسى ءبىلىم ورداسىنا تيەسىلى جىلجىمايتىن مۇلىكتەردى زاڭسىز يەلىكتەن شىعارۋ فاكتىلەرى انىقتالدى. ءبىز بۇل فاكتىنى ارنايى ەسەپكە الۋ كىتاپشاسىنا تىركەدىك. كەيىن وسى ءىس بويىنشا ارى قاراي تەكسەرىس جۇرگىزىلىپ، پروسەستىك شەشىم قابىلداۋ ءۇشىن قۇجاتتار سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى ءىس-قيمىل اگەنتتىگىنىڭ الماتى قالاسى بويىنشا دەپارتامەنتىنە جولداندى. بۇگىندە «بيلiكتi نەمەسە لاۋازىمدىق وكiلەتتiكتەردى اسىرا پايدالانۋ» بابى بويىنشا ءىس قوزعالىپ، تەرگەۋ امالدارى جۇرگىزىلۋدە. تيىسىنشە، وسى ءىستىڭ بۇگە-شىگەسى انىقتالىپ، ناقتى تارتىپتىك شەشىم قابىلدانادى"، – دەدى ازات تۇرعانبەك.
وسى ورايدا، قازاق ۇلتتىق اگرارلىق زەرتتەۋ ۋنيۆەرسيتەتى "اگرونوميا، سەلەكسيا، بيوتەحنولوگيا" كافەدراسىنىڭ پروفەسسورى تاستانبەك اتاقۇلوۆ ءبىر كەزدەرى اتالعان ءبىلىم ورداسىندا بولعان زاڭسىزدىقتاردى ايتتى.
"1967 جىلى وسى ءبىلىم ورداسىنىڭ قابىرعاسىن العاش ستۋدەنت بولىپ اتتاعان ەدىم. سول ۋاقىتتان بەرى بۇل قارا شاڭىراقتان ءبىر ەلى اجىراعان جوقپىن. تابان اۋدارماي ازدى-كوپتى 58 جىل ەڭبەك ەتىپ كەلەمىن. بۇگىن ايتىلىپ جاتقان بارلىق زاڭسىز ارەكەت كوز الدىمدا جاسالدى. ءبارىن بىلەمىن. الايدا بىزبەن ەشكىم اقىلداسىپ جاتقان جوق. قولدان كەلەر قايران بولمادى. بىرتىندەپ وقۋ كورپۋسىمىزدان دا، جاتاقحانامىزدان دا ايرىلا باستادىق. جەكە ادامداردىڭ ەنشىسىندە كەتتى. ءبىر كەزدەرى ساتبايەۆ، فۋرمانوۆ (قازىرگى نازاربايەۆ)، اباي، كراسينا (قازىرگى ءۋاليحانوۆ) كوشەلەرى قيىلىساتىن تۇستاعى شارشى جەر تولىق قازاق ۇلتتىق اگرارلىق زەرتتەۋ ۋنيۆەرسيتەتىنە تيەسىلى ەدى. ءبىر ەمەس، ەكى بىردەي دەنە شىنىقتىرۋ زالىمىز بولدى. سونىڭ ءبارى بىرتىندەپ جەكە ادامداردىڭ يەلىگىنە ءوتىپ كەتتى"، – دەدى تاستانبەك اتاقۇلوۆ.
جيىندى قورىتىندىلاي كەلە، كەڭەس ءتوراعاسى ەرلان سايروۆ ءبىر كەزدەرى ءبىلىم ورداسىنا تيەسىلى بولعان جىلجىمايتىن مۇلىكتەردى مىندەتتى تۇردە قايتارۋ قاجەت ەكەنىن جەتكىزدى. بۇل باعىتتاعى جۇمىس الداعى ۋاقىتتا دا جالعاسىن تابا بەرەدى.
