2025 جىلعى 30 قىركۇيەكتە بۋراباي كەنتىندە (قازاقستان رەسپۋبليكاسى، اقمولا وبلىسى) تاۋەلسىز مەملەكەتتەر دوستاستىعىنا (تمد) قاتىسۋشى مەملەكەتتەردىڭ سايلاۋ ورگاندارى باسشىلارىنىڭ كونسۋلتاتيۆتىك كەڭەسىنىڭ (سوب كك) VI وتىرىسى ءوتتى، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.

ءىس-شاراعا تمد-عا قاتىسۋشى مەملەكەتتەردىڭ ورتالىق سايلاۋ ورگاندارىنىڭ باسشىلارى مەن وكىلدەرى، تمد اتقارۋشى كوميتەتىنىڭ جانە تمد-عا قاتىسۋشى مەملەكەتتەردىڭ پارلامەنتارالىق اسسامبلەياسىنىڭ وكىلدەرى، تمد پا-عا قاتىسۋشى مەملەكەتتەردىڭ دەموكراتيانى، پارلامەنتاريزمدى دامىتۋ جانە ازاماتتاردىڭ سايلاۋ قۇقىقتارىنىڭ ساقتالۋىنا مونيتورينگ جۇرگىزۋ جونىندەگى حالىقارالىق ينستيتۋتىنىڭ وكىلدەرى، تمد سوب كك جانىنداعى ەلەكتورالدىق سالاداعى جاستار ساياساتى جونىندەگى جۇمىس توبىنىڭ جانە ق ر وسك جانىنداعى ساراپشىلار كەڭەسىنىڭ مۇشەلەرى، جاستار ۇيىمدارىنىڭ، سونداي-اق قازاقستاننىڭ سايلاۋ كوميسسيالارىنىڭ وكىلدەرى قاتىستى.

2025 جىلعى 1 قىركۇيەكتەن باستاپ تمد-عا قاتىسۋشى مەملەكەتتەردىڭ سايلاۋ ورگاندارى باسشىلارىنىڭ كونسۋلتاتيۆتىك كەڭەسىنە ءتوراعالىق ەتۋ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ورتالىق سايلاۋ كوميسسياسىنا وتكەنىن اتاپ ءوتۋ كەرەك.

ءىس-شارالار باعدارلاماسى سايلاۋ سالاسىندا مەملەكەتارالىق ارىپتەستىكتى نىعايتۋعا، تاجىريبە الماسۋعا جانە اسىرەسە جاستار اراسىندا سايلاۋ مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋدىڭ پراكتيكالىق تاسىلدەرىن دامىتۋعا باعىتتالدى.

تمد سوب كك ءتوراعاسى، ق ر وسك ءتوراعاسى نۇرلان ءابدىروۆ كەڭەس وتىرىسىن اشىپ، «سايلاۋ مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋ – بۇل ادامي كاپيتالعا، دەموكراتيالىق ينستيتۋتتاردى نىعايتۋعا جانە ءبىزدىڭ ەلدەرىمىزدىڭ بولاشاعىنا سالىنعان ينۆەستيسيا. بۇل – قۇقىقتىق رەفورمالاردى، ءبىلىم بەرۋ باستامالارىن جانە زاماناۋي تەحنولوگيالاردى بىرىكتىرىپ، جۇيەلى تۇرعىدان قاراۋدى تالاپ ەتەتىن ۇدەرىس.

سوندىقتان دا ءبىزدىڭ تاراپ قازاقستاندىق ءتوراعالىق ەتۋ كەزەڭىن سايلاۋ پروسەسىنىڭ بارلىق قاتىسۋشىلارىنىڭ، اسىرەسە جاستاردىڭ اراسىندا سايلاۋ مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋ جانە دامىتۋ ماسەلەسىن تالقىلاۋعا ارناۋدى ۇسىندى» دەپ اتاپ ءوتتى. 

تمد-عا قاتىسۋشى مەملەكەتتەردىڭ سايلاۋ ورگاندارى باسشىلارىنىڭ كونسۋلتاتيۆتىك كەڭەسىنىڭ VI وتىرىسىندا سايلاۋ پروسەستەرىنىڭ تيىمدىلىگىن جانە وعان قاتىسۋشىلاردىڭ ەلەكتورالدىق مادەنيەتىن ارتتىرۋ جونىندەگى وزەكتى ماسەلەلەر تالقىلاندى. 

تمد پا كەڭەسىنىڭ باس حاتشىسى دميتريي كوبيسكيي بەينەقۇتتىقتاۋ جولدادى، تمد سوب كك تەڭ ءتوراعاسى، بەلارۋس رەسپۋبليكاسىنىڭ ورتالىق سايلاۋ كوميسسياسىنىڭ ءتوراعاسى يگور كارپەنكونىڭ (ونلاين رەجيمدە) تمد سوب كك-نە ءتوراعالىق ەتكەن كەزەڭدەگى اتقارىلعان جۇمىستار تۋرالى اقپاراتى تىڭدالدى.

سايلاۋ تاقىرىبىنا ارنالعان پىكىرتالاس بارىسىندا ارمەنيا رەسپۋبليكاسىنىڭ ورتالىق سايلاۋ كوميسسياسىنىڭ ءتوراعاسى ۆااگن وۆاكيميان «2026 جىلى وتەتىن پارلامەنتتىك سايلاۋلار اياسىندا ارمەنيا رەسپۋبليكاسىنىڭ سايلاۋ زاڭناماسىنداعى جاڭاشىلدىقتار» تاقىرىبىندا، تمد سوب كك ءتوراعاسى، ق ر وسك ءتوراعاسى نۇرلان ءابدىروۆ «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى جەرگىلىكتى سايلاۋلار جانە ساياسي جۇيەنى ودان ءارى جەتىلدىرۋ تۋرالى»، قىرعىز رەسپۋبليكاسىنىڭ سايلاۋ جانە رەفەرەندۋمدار وتكىزۋ جونىندەگى ورتالىق كوميسسياسىنىڭ ءتوراعاسى تىنچتىك شاينازاروۆ – «قىرعىز رەسپۋبليكاسىنداعى 2025 جىلعى سايلاۋ پروسەستەرى» (ونلاين)، رەسەي فەدەراسياسىنىڭ ورتالىق سايلاۋ كوميسسياسىنىڭ ءتوراعاسى ەللا پامفيلوۆا (بەينەبايانداما ارقىلى) - «14 قىركۇيەكتە رەسەي فەدەراسياسىندا وتكەن ءبىرىڭعاي داۋىس بەرۋ كۇنىنىڭ قورىتىندىلارى تۋرالى»، تاجىكستان رەسپۋبليكاسىنىڭ سايلاۋ جانە رەفەرەندۋمدار جونىندەگى ورتالىق كوميسسياسىنىڭ ءتوراعاسى ءباحتيور ءحۋدوورزودا – «تاجىكستان رەسپۋبليكاسىندا شىعىپ قالعان دەپۋتاتتاردىڭ ورنىنا جەرگىلىكتى حالىق دەپۋتاتتارى ماجىلىستەرىنە وتكەن سايلاۋلار تۋرالى»، وزبەكستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ورتالىق سايلاۋ كوميسسياسىنىڭ ءتوراعاسى زاينيددين نيزامحودجايەۆ – «وزبەكستان رەسپۋبليكاسى ورتالىق سايلاۋ كوميسسياسىنىڭ سايلاۋدان كەيىنگى كەزەڭدەگى جۇمىسىنىڭ كەيبىر اسپەكتىلەرىنە شولۋ» تاقىرىبىندا ءسوز سويلەدى. 

«تمد-عا قاتىسۋشى مەملەكەتتەردىڭ پارلامەنتارالىق اسسامبلەياسىنا قاتىسۋشى مەملەكەتتەردە جاستاردىڭ قۇقىقتىق مادەنيەتى مەن سايلاۋ بەلسەندىلىگىن ارتتىرۋ ماسەلەلەرى بويىنشا تمد سوب كك جانىنداعى ەلەكتورالدىق سالاداعى جاستار ساياساتى جونىندەگى جۇمىس توبى مەن تمد پا-عا قاتىسۋشى مەملەكەتتەردىڭ دەموكراتيانى، پارلامەنتاريزمدى دامىتۋ جانە ازاماتتاردىڭ سايلاۋ قۇقىقتارىنىڭ ساقتالۋىن مونيتورينگىلەۋ جونىندەگى حالىقارالىق ينستيتۋتىنىڭ ءوزارا ءىس-قيمىلى تۋرالى» تمد پا كەڭەسى حاتشىلىعى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى، تمد پا ددمحي ديرەكتورى يۆان مۋشكەت، «تمد سوب كك مۇشەلەرىنىڭ دۇنيەجۇزىلىك سايلاۋ ورگاندارى قاۋىمداستىعى (A-WEB) قىزمەتىنە قاتىسۋى تۋرالى» تمد سوب كك تەڭ ءتوراعاسى، بەلارۋس رەسپۋبليكاسىنىڭ ورتالىق سايلاۋ كوميسسياسىنىڭ ءتوراعاسى يگور كارپەنكو (ونلاين)، «تمد سوب كك حاتشىلىعىنىڭ باسشىسى (حاتشىسى) لاۋازىمىنا كانديداتۋرا ۇسىنۋ تۋرالى» تمد سوب كك ءتوراعاسى، ق ر وسك ءتوراعاسى نۇرلان ءابدىروۆ بايانداما جاسادى. 

وتىرىستىڭ باستالۋى الدىندا قاتىسۋشىلار تمد-عا قاتىسۋشى مەملەكەتتەردىڭ سايلاۋ ورگاندارىنىڭ قۇقىقتىق اعارتۋ جانە ەلەكتورالدىق قاتىسۋدىڭ مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋ سالاسىنداعى تاجىريبەلەرىن كورسەتەتىن ادىستەمەلىك ماتەريالدار كورمەسىمەن تانىستى.

كورمەدە ارمەنيا، بەلارۋس، قازاقستان، قىرعىزستان، رەسەي، تاجىكستان،  وزبەكستاننىڭ ورتالىق سايلاۋ ورگاندارى مەن تمد پا ددمحي-نىڭ جۇمىس بارىسىندا قولداناتىن ءتۇرلى وقۋ-ادىستەمەلىك جانە اقپاراتتىق ماتەريالدارى ۇسىنىلدى.

باسپا ونىمدەرىنەن بولەك، ءىس-شاراعا قاتىسۋشىلارعا ينتەراكتيۆتى ەكراندار ارقىلى قاتىسۋشى-مەملەكەتتەردىڭ سايلاۋ ورگاندارىنىڭ تاجىريبەلىك قىزمەتىندە قولدانىلاتىن بەينەماتەريالدار مەن سيفرلىق رەسۋرستار كورسەتىلدى.

بۋرابايدا وتكەن وتىرىسقا قاتىسۋشىلار ونىڭ قورىتىندىلارى تمد ەلدەرىنىڭ سايلاۋ ورگاندارى اراسىندا ەلەكتورالدىق سالادا ءوزارا ارىپتەستىكتى دامىتۋعا تاجىريبەلىك ۇلەس قوساتىندىعىنا سەنىم ءبىلدىردى. سونىمەن قاتار، ولار ق ر وسك حاتشىسى شاۆحات وتەمىسوۆتىڭ تمد سوب كك حاتشىلىعىنىڭ باسشىسى (حاتشىسى) لاۋازىمىنا كانديداتۋراسىن قولدادى.

1 قازاندا تمد سوب كك VI وتىرىسى اياسىندا «سايلاۋ پروسەسىنە قاتىسۋشىلاردىڭ سايلاۋ مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋ» تاقىرىبىندا دوڭگەلەك ۇستەل جانە تمد سوب كك جانىنداعى ەلەكتورالدىق سالاداعى جاستار ساياساتى جونىندەگى جۇمىس توبىنىڭ العاشقى وتىرىسى وتەدى.

انىقتاما ءۇشىن:

تاۋەلسىز مەملەكەتتەر دوستاستىعىنا (تمد) قاتىسۋشى مەملەكەتتەردىڭ سايلاۋ ورگاندارى باسشىلارىنىڭ كونسۋلتاتيۆتىك كەڭەسى (تمد سوب كك) ازاماتتاردىڭ سايلاۋ قۇقىقتارى مەن بوستاندىقتارىن قامتاماسىز ەتۋ، سايلاۋ جانە رەفەرەندۋمدار وتكىزۋدىڭ قۇقىقتىق نەگىزدەرىن تمد-عا قاتىسۋشى مەملەكەتتەردىڭ زاڭناماسى مەن حالىقارالىق مىندەتتەمەلەرىنە سايكەس جەتىلدىرۋ ماسەلەلەرى بويىنشا تاجىريبە الماسۋ ءۇشىن تۇراقتى كەزدەسۋلەر مەن كونسۋلتاسيالار وتكىزۋ ماقساتىندا قۇرىلدى.

2022 جىلعى 14 قازاندا استانادا تمد مەملەكەت باسشىلارى كەڭەسىنىڭ وتىرىسى بارىسىندا تمد-عا قاتىسۋشى مەملەكەتتەردىڭ سايلاۋ ورگاندارى باسشىلارىنىڭ كونسۋلتاتيۆتىك كەڭەسىن قۇرۋ تۋرالى كەلىسىمگە قول قويىلدى.

اتالعان كەلىسىم تمد-عا قاتىسۋشى كەلەسى مەملەكەتتەر ءۇشىن كۇشىنە ەندى: ارمەنيا، بەلارۋس، رەسەي، قىرعىزستان، تاجىكستان، وزبەكستان.

قازاقستان رەسپۋبليكاسى كەلىسىمگە 2024 جىلدىڭ 7 تامىزىندا قوسىلدى. قۇرىلعان ساتتەن باستاپ تمد سوب كك-نىڭ 5 وتىرىسى وتكىزىلدى. 2025 جىلعى 27 ماۋسىمدا چولپون-اتا قالاسىندا وتكەن تمد سوب كك  V وتىرىسىندا 2025 جىلعى قىركۇيەكتەن باستاپ تمد سوب كك-نە 1 جىل ءتوراعالىق ەتۋ قۇقىعى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنا بەرىلەتىنى تۋرالى شەشىم قابىلداندى.