قازاقستان – تاريحى مەن مادەنيەتى باي مەملەكەت. سوندىقتان، مادەني مۇرانى قورعاۋ – باستى مىندەتتەردىڭ ءبىرى. بۇگىندە قازاقستان يۋنەسكو كونۆەنسيالارىنا قاتىسۋ ارقىلى ەلىمىز ءوز مادەني نىساندارىن ۇيىم تىزىمدەرىنە ەنگىزىپ، الەمدىك قاۋىمداستىققا تانىتۋدا. دەگەنمەن، بۇل جەتىستىك تەك ماقتانىش ەمەس، سونداي-اق وسى مۇرالاردى قورعاۋ مەن ساقتاۋ بويىنشا ناقتى مىندەتتەمەلەردى ورىنداۋدى تالاپ ەتەدى.
وسى ماقساتتا 2024 جىلعى تامىز ايىندا ق ر مادەنيەت جانە اقپارات ءمينيسترى ايدا بالايەۆانىڭ توراعالىعىمەن جۇمىس توبى قۇرىلدى. بۇل توپتىڭ مىندەتى – ورتالىق جانە جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگانداردىڭ، يۋنەسكو جانە يسەسكو ىستەرى جونىندەگى ق ر ۇلتتىق كوميسسياسىنىڭ مۇشەلەرىنىڭ، عالىمداردىڭ، ارحەولوگتاردىڭ، ەتنوگرافتاردىڭ جانە قوعامدىق ۇيىمداردىڭ وكىلدەرىنىڭ كۇش-جىگەرىن ۇيلەستىرۋ.
بۇل ستراتەگيالىق باستاما الەمدىك مۇرا تىزىمىنە ەنگەن ماڭىزدى تاريحي جانە ساۋلەت ەسكەرتكىشتەرىن ساقتاۋعا عانا ەمەس، سونداي-اق داستۇرلەر، سالت-جورالار، ءتىل، مۋزىكا، قولونەر سياقتى ماتەريالدىق ەمەس مادەني مۇرا ەلەمەنتتەرىن جانە قۇجاتتىق مۇرالاردى قورعاۋعا باعىتتالعان. بۇل ەلەمەنتتەر مادەني دارالىقتى قالىپتاستىرۋدا، ۇلتتىق بىرەگەيلىكتى نىعايتۋدا جانە قۇندىلىقتاردى بولاشاق ۇرپاققا جەتكىزۋدە ماڭىزدى ءرول اتقارادى.
ايدا بالايەۆا بارلىق مۇددەلى قۇرىلىمداردىڭ جۇيەلى ءارى ۇيلەسىمدى جۇمىس ىستەۋى قاجەتتىگىن ەرەكشە اتاپ ءوتتى. مينيستر قويىلعان مىندەتتەردى ورىنداۋ جانە كونۆەنسيانىڭ تالاپتارىن ءتيىمدى جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن كۇش-جىگەردى بىرىكتىرۋدىڭ ماڭىزدىلىعىنا نازار اۋداردى.
بۇگىنگە دەيىن جۇمىس توبىنىڭ ەكى وتىرىسى ءوتتى. وندا قاتىسۋشىلار مادەني مۇرانى قورعاۋ جانە ساقتاۋ بويىنشا نەگىزگى باعىتتاردى انىقتادى.
2024 جىلعى 30 قاراشادا الماتى قالاسىندا وتكەن وتىرىستا ءۇش كىشى توپتىڭ جۇمىس جوسپارلارى تانىستىرىلدى. ءار توپ مادەني مۇرانى قورعاۋ جانە ناسيحاتتاۋ سالاسىنداعى ناقتى اسپەكتىلەرگە باعىتتالعان.
ۇسىنىلعان جۇمىس جوسپارلارى اراسىندا ماتەريالدىق جانە ماتەريالدىق ەمەس مادەني مۇرانى قورعاۋ جانە ناسيحاتتاۋ، يۋنەسكو-نىڭ «الەم جادى» باعدارلاماسى اياسىندا قۇجاتتىق مۇرانى ساقتاۋ سەكىلدى نەگىزگى باعىتتار ايقىندالدى.
بۇل جوسپارلاردا مامانداردىڭ بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋ بويىنشا شارالار قامتىلعان. ونىڭ ىشىندە ماتەريالدىق ەمەس مادەني مۇرانى انىقتاۋ جانە دامىتۋ ادىستەرىن وقىتۋعا ارنالعان وقۋ مودۋلدەرىن ازىرلەۋ مەن ىسكە اسىرۋ قاراستىرىلعان. مينيستر وقۋ مازمۇنىنىڭ پايدالى ءارى تاجىريبەگە باعىتتالعان بولۋى ءتيىس ەكەنىن اتاپ ءوتتى.
سونداي-اق جۇمىس توبى ماتەريالدىق جانە ماتەريالدىق ەمەس مۇرا نىساندارىن تۇگەندەۋ، قولدا بار دەرەكتەردى سيفرلاندىرۋ، مادەني مۇرانى حالىقارالىق جانە جەرگىلىكتى دەڭگەيدە ناسيحاتتاۋ ستراتەگياسىن ازىرلەۋ، سونداي-اق جاڭا نىساندار مەن ەلەمەنتتەردى يۋنەسكو تىزىمىنە ەنگىزۋ قاجەتتىگىن ايتتى.
يۋنەسكو قورعاۋىنداعى نىسانداردى ءتيىمدى باسقارۋ جانە قورعاۋ ادىستەرىن ازىرلەۋگە ايرىقشا ءمان بەرىلدى. جەرگىلىكتى بيلىك ورگاندارى مەن قوعامدىق ۇيىمداردى مادەني مۇرانى قورعاۋ جانە ناسيحاتتاۋ ءىس-شارالارىنا بەلسەندى تارتۋ، سونداي-اق حالىقتىڭ مادەني مۇرانىڭ ماڭىزدىلىعى تۋرالى حاباردارلىعىن ارتتىرۋ ءۇشىن تۇراقتى ءىس-شارالار مەن اقپاراتتىق ناۋقاندار ۇيىمداستىرۋ جوسپارلانعان.
جالپى، جۇمىس توپتارىنىڭ جەتەكشىلەرى ۇسىنعان جوسپارلار ماتەريالدىق، ماتەريالدىق ەمەس جانە قۇجاتتىق مۇرانى ساقتاپ، ناسيحاتتاۋعا باعىتتالعان اۋقىمدى شارالاردى قامتيدى. مادەنيەت جانە اقپارات مينيسترلىگى بۇل باستامالاردى قولعا الاتىن بولادى. اتالعان شارالار قازاقستاننىڭ مادەني مۇراسىن قورعاۋ مەن دامىتۋ ءىسىن جاڭا دەڭگەيگە كوتەرۋى ءتيىس.
