قازاقستاندا ءبىر اي ىشىندە 300-دەن اسا قىتايلىق كومپانيا تىركەلىپ، كەيىنگى 3،5 جىلداعى ەڭ جوعارعى كورسەتكىشكە جەتتى. بۇل تۋرالى DATA HUB Telegram ارناسى جازدى. Ult.kz ساراپشى قانات قاھارۇلىمەن وسى باعىتتا تىلدەسكەن، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
Telegram ارنا مالىمەتىنشە، قازاقستاندا جۇڭگو بيزنەسى 1،5 جىلدان بەرى قارقىندى دامىپ كەلەدى. ءبىزدىڭ ەلدە بيزنەس جۇرگىزىپ وتىرعان شەتەل كومپانيالارىنىڭ ىشىندە رەسەي ءبىرىنشى ورىندا، وزبەكستان ەكىنشى، ال جۇڭگو ءۇشىنشى ورىندا ەكەن. ءبىراق ءبىر ايدا رەسەي فەدەراسياسىنىڭ كورسەتكىشى 22 بىرلىككە، 23،1 مىڭعا دەيىن قىسقارعان. ال جۇڭگو 307 بىرلىككە ارتىپ، 7،1 مىڭعا جەتتى.
ل.ن. گۋميليەۆ اتىنداعى ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ايماقتانۋ كافەدراسىنىڭ دوكتورانتى، استانا قالاسىنىڭ نازاربايەۆ زياتكەرلىك مەكتەبى (IB) گۋمانيتارلىق پاندەر كافەداراسى وقىتۋشىسى قانات قاھار ۇلى قىتاي-قازاقستان ساۋدا-ەكونوميكالىق قاتىناستارىنىڭ دامۋىن جانە جۇڭگو كومپانيالارىنىڭ كوبەيۋىن جۇڭگو ەلىنىڭ ىشكى جانە سىرتقى سەبەبىمەن بايلانىستىرۋعا بولاتىنىن ايتتى.
قانات قاھار ۇلى الدىمەن گەوگرافيالىق جانە رەسۋرستىق ارتىقشىلىقتار تۋرالى ايتتى.
"قازاقستان - قىتايدىڭ ورتالىق ازياداعى ءبىرىنشى ايالداماسى، قىتايدىڭ باتىس نارىعىنا شىعۋىندا ماڭىزدى ءرول اتقارادى. سونىمەن بىرگە، قازاقستان قىتايدى كەرەك شيكىزات رەسۋرستارىمەن (مۇناي، تابيعي گاز جانە ۋران سياقتى) قامتاماسىز ەتە الادى"، ‒ دەيدى ساراپشى.
ساياساتتا قولداۋ جانە ينۆەستيسيانى وڭتايلاندىرۋ تۋرالى دا ءسوز ەتكەن ساراپشىنىڭ ايتۋىنشا، كەيىنگى جىلدارى قازاقستاندا قىتايلىق كومپانيالاردى تىركەۋ، كەدەندىك راسىمدەۋ جانە لوگيستيكا پروسەدۋرالارىن وڭتايلاندىرۋ ءۇشىن "جاسىل ارنالار" سياقتى ساياسات ەنگىزىلدى. سونداي-اق، "ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول" باستاماسى اياسىندا سالىق جەڭىلدىكتەرى بەرىلدى. بۇل جۇڭگو كومپانيالارىنىڭ قازاقستاندا دامۋىنا تيىمدىلىك الىپ كەلدى.
ماماننىڭ سوزىنشە، قازاقستان ەنەرگەتيكاعا تاۋەلدى ەكونوميكادان ءارتاراپتاندىرىلعان ەكونوميكاعا كوشىپ جاتىر. ونىڭ ىشىندە وڭدەۋ ونەركاسىبى، لوگيستيكا جانە اقپاراتتىق تەحنولوگيالاردىڭ دامۋىنا باسا ءمان بەرەدى. بۇل قىتايلىق كومپانيالارعا جاڭا ينۆەستيسيالىق مۇمكىندىكتەر ۇسىنادى.
"قىتايدىڭ ىشكى سەبەبى جۇڭگو ونەركاسىپتىك كاسىپورىندار مەن كولىكتەردەن شىعاتىن زيان گازدار مەن حيميكاتتاردان تۋىنداعان كۇردەلى ەكولوگيالىق پروبلەمالاردان زارداپ شەگىپ وتىر. قىتايدى مودەرنيزاسيالاۋدا العا قويىلعان ماقساتتاردىڭ ءبىرى ‒ قورشاعان ورتانىڭ لاستانۋىمەن كۇرەسۋ جانە زيان شىعارىندىلاردى ازايتۋ. پرەمەر-مينيستر لي كەسيان 2013 جىلى قىزمەتىنە كىرىسكەننەن بەرى ۇكىمەت حالىقارالىق وندىرىستىك قۋاتتاعى ىنتىماقتاستىقتى دامىتۋ ءۇشىن كوپ كۇش سالىپ جاتىر"، ‒ دەدى ساراپشى.
قانات قاھار ۇلى قازاقستانداعى رەسەي بيزنەسى ازايىپ، جۇڭگو كومپانيالارىنىڭ كەرىسىنشە ءوسۋى اراسىندا بايلانىس بار ەكەنىن ايتادى.
"ءقازىر رەسەي ۋكرايناداعى "اسكەري وپەراسياسىمەن" (رەسەي سولاي اتايدى) اينالىسىپ جاتىر. بۇل باتىس ەلدەرىنىڭ نارازىلىعىن كۇننەن-كۇنگە كۇشەيتىپ، رەسەيگە ەكونوميكالىق سانكسيا سالىپ وتىر. ستراتەگيالىق ارىپتەسى بولعان قىتايعا رەسەيدىڭ ەكونوميكاسىنىڭ تاۋەلدىلىگى ارتىپ جاتىر. سول سەبەپتى ورتالىق ازيادا جۇڭگو ىقپالىنىڭ ارتۋى جانە رەسەيدىڭ "ءبىر كوزىن جۇما قاراۋى" ەشتاڭقالارلىق جاعداي ەمەس"، ‒ دەيدى ساراپشى.
ال جۇڭگو بيزنەسىنىڭ قازاقستاندا ءوسۋى ەكونوميكالىق تاۋەلدىلىككە الىپ كەلمەي مە؟ بۇل تۋرالى قانات قاھار ۇلى بىلاي دەيدى:
"الەمدە ەكونوميكالىق قاتىناستار تۋرالى ءبىر تەوريا بار. ونى "ايماقتىق ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىق تەورياسى" دەيدى. بەلگىلى ءبىر گەوگرافيالىق ايماقتاعى ەلدەردىڭ ساۋدا كەدەرگىلەرىن ازايتۋ، ەكونوميكالىق ساياساتتى ۇيلەستىرۋ، ورتاق ينفراقۇرىلىمدى دامىتۋ جانە ءوزارا قارجىلىق پايداعا قول جەتكىزۋ ماقساتىندا ەكونوميكالىق قاتىناستار ورناتۋعا تىرىسادى. الايدا كەي عالىمداردىڭ كوزقاراسى بويىنشا، ايماقتاعى عىلىم مەن تەحنيكاسى دامىعان بەلدى ەلدەر ماڭىنداعى ءالسىز ەلدەردى ەكونوميكالىق كەلىسىمشارتتارعا قول قويعىزۋ ارقىلى ولاردىڭ شيكىزاتتارىن ءوندىرىپ، وزدەرىنە ءونىم رەتىندە ساتىپ، ايماقتى شيكىزات بازاسى جانە اقشا تاباتىن نارىق رەتىندە ۋىسىندا ۇستاۋعا تىرىسادى. مەنىڭشە، بۇل - الەمدىك ساياساتتاعى تابيحي قۇبىلىس"، ‒ دەيدى ول.
