قازاقستاندا مۇمكىندىگى شەكتەۋلى بالاڭىزدىڭ نەمەسە جاقىنىڭىزدىڭ قۇقىعى بۇزىلعان جاعدايدا، قايدا جانە قالاي شاعىمدانۋ كەرەك؟ قانداي مەملەكەتتىك نەمەسە قوعامدىق ۇيىمدار كومەكتەسە الادى؟ بۇل سۇراقتار كوپ اتا-انانى، اسىرەسە ەرەكشە قاجەتتىلىكتەرى بار بالاسى بار وتباسىلاردى ءجيى مازالايدى،- دەپ حابارلايدى Dalanews.kz
مەملەكەت ينكليۋزيانى دامىتۋ مەن الەۋمەتتىك ادىلەتتىلىككە باعىتتالعان ءتۇرلى تەتىكتەردى ەنگىزگەنىمەن، كۇندەلىكتى ومىردە ەرەكشە بالالار مەن ەرەسەك مۇگەدەكتەردىڭ قۇقىعى ەسكەرۋسىز قالىپ جاتاتىن جاعدايلار كەزدەسەدى. وسىنداي جاعدايدا قايدا جانە قالاي جۇگىنۋگە بولاتىنىن تومەندە ناقتىلاپ بەردىك.
جەرگىلىكتى جۇمىسپەن قامتۋ جانە الەۋمەتتىك قورعاۋ باسقارمالارى
ەگەر مۇگەدەكتىك مارتەبەسىن الۋ، وڭالتۋ قۇرالدارىنا نەمەسە الەۋمەتتىك كومەككە قاتىستى قيىندىق تۋىنداسا، جەرگىلىكتى جۇمىسپەن قامتۋ جانە الەۋمەتتىك قورعاۋ باسقارمالارىنا جۇگىنۋگە بولادى.
نە ءۇشىن جۇگىنۋگە بولادى:
- مۇگەدەكتىك ستاتۋسىن انىقتاۋ،
- جاردەماقىلار مەن الەۋمەتتىك تولەمدەر،
- ارنايى الەۋمەتتىك قىزمەتتەر (كۇندىزگى ورتالىقتار، پانسيوناتتار)،
- وڭالتۋ قۇرالدارى مەن قىزمەتتەرى.
قايدا جۇگىنۋ كەرەك:
- حالىققا قىزمەت كورسەتۋ ورتالىعى (سون)،
- نەمەسە قالا/اۋدان اكىمدىگى جانىنداعى الەۋمەتتىك قورعاۋ بولىمىنە.
ءبىلىم باسقارمالارى مەن مەكتەپ اكىمشىلىگى
ينكليۋزيۆتى ءبىلىم بەرۋ قۇقىعى بۇزىلعاندا، بالاباقشاعا نەمەسە مەكتەپكە قابىلداماۋ فاكتىسى ورىن العاندا ءبىلىم باسقارمالارىنا جۇگىنۋگە بولادى.
نە ءۇشىن جۇگىنۋگە بولادى:
- ينكليۋزيۆتى ءبىلىم بەرۋدەن باس تارتۋ،
- پەداگوگ، اسسيستەنت، پسيحولوگتىڭ جەتىسپەۋى،
- قاتىگەزدىك، شەتتەتۋ، مەكتەپ ىشىندە كەمسىتۋ.
قايدا جۇگىنۋ كەرەك:
- مەكتەپ نەمەسە بالاباقشا اكىمشىلىگىنە،
- قالالىق نەمەسە وبلىستىق ءبىلىم باسقارماسىنا،
- 1414 ءنومىرى ارقىلى ق ر وقۋ-اعارتۋ مينيسترلىگىنە.
ادام قۇقىقتارى جونىندەگى ۋاكىل (ومبۋدسمەن)
ەگەر مەملەكەتتىك ورگاندار تاراپىنان ادىلەتسىزدىك ورىن السا:
نە ءۇشىن جۇگىنۋگە بولادى:
- زاڭسىز ارەكەتتەر نەمەسە ارەكەتسىزدىك،
- قىزمەت كورسەتۋدەن باس تارتۋ،
- قۇقىق بۇزۋشىلىقتار مەن كەمسىتۋشىلىك.
جۇگىنۋ جولى:
- kense@ombudsman.gov.kz
- تەل.:8-(7172)-74-05-48
قازاقستاندا ادام قۇقىقتارى جونىندەگى ۋاكىل - ارتۋر لاستايەۆ.
بالالاردىڭ قۇقىقتارى جونىندەگى ۋاكىل (بالالار ومبۋدسمەنى)
نە ءۇشىن جۇگىنۋگە بولادى:
- بالاعا قاتىستى زورلىق-زومبىلىق،
- ءبىلىم الۋ قۇقىعى بۇزىلۋى،
- پسيحولوگيالىق قىسىم، كەمسىتۋ.
بالالاردىڭ قۇقىقتارى جونىندەگى ۋاكىل - دينارا زاكييەۆا
ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمدار مەن قوعامدىق قورلار
قۇقىقتىق، پسيحولوگيالىق، الەۋمەتتىك كومەك كەرەك بولعان جاعدايدا:
مىسالى:
- "شىراق" قورى – مۇگەدەك ايەلدەر مەن بالالاردىڭ قۇقىعىن قورعايدى،
- "ARDI" قورى – ينكليۋزيا مەن ءبىلىم سالاسىنا قاتىستى ماسەلەلەردى شەشۋگە كومەكتەسەدى،
- "قولجەتىمدى قازاقستان" – ينفراقۇرىلىم مەن قوعامدىق كەڭىستىكتەردىڭ قولجەتىمدىلىگىن باقىلايدى،
- "داعدارىس ورتالىقتارىنىڭ وداعى" – وتباسىنداعى زورلىق پەن قيىن جاعدايعا تاپ بولعان انالارعا كومەك كورسەتەدى.
پروكۋراتۋرا مەن پوليسيا
نە ءۇشىن جۇگىنۋگە بولادى:
- قىزمەت كورسەتۋدەن زاڭسىز باس تارتۋ،
- فيزيكالىق نەمەسە پسيحولوگيالىق زورلىق،
- قۇقىق بۇزۋشىلىقتار.
جۇگىنۋ جولى:
- اۋداندىق پروكۋراتۋرا،
- 102 ءنومىرى ارقىلى پوليسيا.
ەلەكتروندىق جانە ونلاين پلاتفورمالار
قولجەتىمدى سەرۆيستەر:
- eGov.kz – الەۋمەتتىك قىزمەتتەر مەن شاعىمدار،
- 1414 – ءبىرىڭعاي call-ورتالىق،
- eotinish.kz
ەسكە سالايىق، جاقىندا استانا قالاسىندا قوعامدىق كولىكتە ەرەكشە بالاسى بار انا مەن جولاۋشى اراسىنداعى داۋ قوعامدى ءدۇر سىلكىندىردى. ۆيدەودا ايەل ادام ءاۋتيزمى بار بالاعا دورەكى سويلەپ، بالا مەن اناسىن بالاعاتتاعانى انىق ەستىلەدى. اناسى جاعدايدى سابىرمەن تۇسىندىرۋگە تىرىسقانىمەن، قارسى تاراپتىڭ اگرەسسياسى توقتاماعان.
وقۋ-اعارتۋ مينيسترلىگىنىڭ بالالاردىڭ قۇقىقتارىن قورعاۋ كوميتەتى بۇل جاعدايعا بەيجاي قاراماي، تەكسەرىس باستاعانىن حابارلادى.
“مۇنداي ارەكەتكە جول بەرۋگە بولمايدى. ءاربىر بالا دامۋ ەرەكشەلىكتەرىنە قاراماستان، قۇرمەتكە، قورعاۋعا جانە قوعام ومىرىنە قاتىسۋعا قۇقىلى”، – دەپ مالىمدەدى كوميتەت.
بالالاردىڭ نەمەسە ەرەسەك مۇگەدەكتەردىڭ قۇقىعى بۇزىلعان جاعدايدا ءۇنسىز قالۋعا بولمايدى. قۇقىق قورعاۋ قۇرالدارى بار، تەك ونى ءبىلۋ جانە قولدانا ءبىلۋ قاجەت. ءاربىر اتا-انا، ءاربىر ازامات ءوزىنىڭ جانە بالاسىنىڭ قۇقىعىن قورعاي الاتىن دەڭگەيدە اقپاراتتانۋى كەرەك. ال قوعام – ءوزارا سىيلاستىق پەن جاناشىرلىققا نەگىزدەلۋى ءتيىس.
