الەمدىك وركەنيەتتىڭ ءبىر بولشەگىنە اينالعان قازاق ەلى دە «جاسىل ەكونوميكانى» دامىتۋعا سەرپىن بەرەتىن زاڭنامالاردى قابىلداپ، زامان كوشىنەن قالماۋعا تىرىسۋ قۇپتارلىق جايت. مۇنداي قولداۋ شارالارى ءوز ناتيجەسىن بەرىپ، الماتى مەن اقمولا وبلىسىندا جەل ەلەكتر ستانسالارىنىڭ بوي كوتەرگەنىن بىلەمىز.
بۇگىندە ەلىمىزدە «جاسىل ەكونوميكانى» دامىتۋدا قارجىلىق رەسۋرستاردىڭ قولجەتىمسىزدىگى ۇلكەن قول بايلاۋ بولىپ وتىرعانى جاسىرىن ەمەس. وسى رەتتە ەلىمىزدەگى قارجى نارىعىن رەتتەۋ مەن دامىتۋ اگەنتتىگى نارىققا «جاسىل وبليگاسيا» تەرمينىن ەنگىزۋگە كۇش سالىپ جاتىر.
ءار سالانىڭ وسىپ-وركەندەۋى قارجىعا كەلىپ تىرەلەتىنى جاسىرىن ەمەس. سوندىقتان قازاقستان دامىعان باتىس ەلدەرىندەگىدەي جاسىل ەكونوميكانى قارجىلاندىرۋ ءىسىن قولعا الۋى ايتۋلى وقيعا دەپ باعالاساق بولادى. بۇل باعىتتاعى جۇمىستار ەلىمىزدە جاڭعارمالى ەنەرگەيا كوزدەرى مەن تابيعي تازا ءونىم ءوندىرۋ ءىسىنىڭ وركەندەۋىنە جول اشاتىنى ءسوزسىز.
قارجى نارىعىن رەتتەۋ مەن دامىتۋ اگەنتتىگىنىڭ ءتورايمى مادينا ءابىلقاسىموۆا ەلىمىزدە جاسىل ەكونوميكانى قارجىلاندىرۋدىڭ قۇقىقتىق بازاسىن قالىپتاستىرۋدىڭ ماڭىزى زور ەكەنىن ايتىپتى.
– جاسى ەكونوميكانى قارجىلاندىرۋ ءىسى قازاقستاندا ەندى عانا قولعا الىنۋدا. جالپى العاندا بۇل باعىتتاعى جۇمىستار دامىعان ەلدەردە قولعا الىنعانىنا كوپ بولا قويماعانىن ەسكەرسەك، بۇل باعىتتا اتقارىلاتىن جۇمىستاردىڭ ۇشان-تەڭىز ەكەنىن بايقاۋعا بولادى. ۇستىمىزدەگى جىلدىڭ قاڭتار ايىندا ەلىمىزدىڭ زاڭ شىعارۋشى ورگانى جاڭا «ەكولوگيالىق كودەكستى» قابىلداپ، جاڭا قۇجات 1 شىلدەدەن باستاپ كۇشىنە ەنگەن بولاتىن. وسى جاڭا كودەكستى جاسىل ەكونوميكانى قارجىلاندىرۋ ماسەلەلەرى ءبىرشاما قامتىلعان. زاڭنامادا «جاسىل وبليگاسيا»، «جاسىل نەسيە» ۇعىمدارىنا كەڭىنەن تۇسىك بەرىلىپ، ولاردىڭ «جاسىل ەكونوميكانى» دامىتۋعا قالاي سەرپىن بەرەتىنى ايتىلعان، – دەيدى مادينا ءابىلقاسىموۆا.
قازىرگى تاڭدا «جاسىل ەكونوميكانى» قارجىلاندىرۋ جەتكىلىكتى دەڭگەيدە ەمەس. ول ءۇشىن تومەندەگى ستاتيستيكالىق مالىمەتتەرگە كوز جۇگىرتسەك جەتىپ جاتىر. ايتالىق، ازيا دامۋ بانكى ەلىمىزدە «جاسىل ەكونوميكانى» قارجىلاندىرۋ ىسىنە 32 ملن دوللار بولسە، «دامۋ» كاسىپكەرلىكتى دامىتۋ قورى جاسىل ەكونوميكاعا بار بولعانى 200 ملن تەڭگە عانا ينۆەستيسيا تارتقان. ءداستۇرلى ەنەرگەتيكاعا ارقا سۇيەگەن ەلدەردە «جاسىل ەكونوميكانى» دامىتۋ ىسىنە كۇدىكپەن قاراۋشىلاردىڭ كوپ ەكەنى جاسىرىن ەمەس. ينۆەستورلار ءۇشىن ۇكىمەت «جاسىل ەكونوميكانى» قولدايدى دەگەن ءسوز جەتكىلىكسىز. بۇل ءۇشىن جەكەلگەن زاڭنامالار، سالىقتىق جەڭىلدىكتەر مەن قارجىلاندىرۋ جۇيەسى قالىپتاسۋى ءتيىس.
وسى رەتتە قازاقستان جاسىل ەكونوميكانى دامىتۋ ءىسىن بۇگىن عانا قولعا الىپ وتىرعان جوق. بۇل باعىتتاعى جۇمىستاردىڭ قولعا الىنعانىنا ون جىلعا تاياپ قالدى. قازاقستاننىڭ «جاسىل ەكونوميكاعا» بەت بۇرۋىنىڭ ارقاسىندا ەلىمىز بۇل سالا بويىنشا ورتالىق ازيا ەلدەرى اراسىندا كوشباسشى ەلگە اينالىپ وتىر.
قارجى نارىعىن رەتتەۋ مەن دامىتۋ اگەنتتىگىنىڭ ماماندارى ەلىمىزدە قولعا الىنعان «جاسىل وبليگاسيالار» ءۇردىسى جاڭعارمالى ەنەرگيا كوزدەرىنە ينۆەستيسيا تارتۋعا جول اشاتىنىن ايتۋدا.
اگەنتتىكتىڭ باعالى قاعازدار نارىعى باسقارماسىنىڭ باسشىسى مىندەتىن اتقارۋشى گۇلشاحرا تالقامبايەۆا «جاسىل وبليگاسيا» دەپ بورىشتىق باعالى قاعازدى ايتاتىنىن العا تارتتى. مۇنىڭ كومەگىمەن «جاسىل وبليگاسيالار» شىعاراتىن كومپانيا ەلدەگى ەكولوگيالىق ماسەلەلەردى شەشۋگە باعىتتالعان جوبالاردى جۇزەگە اسىرۋعا ينۆەستيسيا تارتا الادى.
سونىمەن قاتار جاڭا جۇيە ەلىمىزدىڭ الەمدىك ەكونويكامەن تەرەڭ ىنتىماقتاسۋىنا جول اشادى. جالپى، «جاسىل ەكونومكا» دۇنيەجۇزى ەلدەرىنىڭ تەرەڭ قارجى-ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىعىنىڭ ارقاسىندا وركەندەپ كەلەدى. بۇل رەتتە قازاقستاننىڭ الەم ەلدەرى ءۇشىن ترەندكە اينالعان «جاسىل ەكونوميكانى» دامىتىپ، جەتەكشى ەلگە اينالۋىنا تولىقتاي مۇمكىندىگى بار.
كەڭ بايتاق جەرىمىزدە جاڭعىرمالى ەنەرگيا كوزدەرى مەن ورگانيكالىق ازىق-تۇلىكتەر وندىرۋگە مۇمكىندىگى زور. سول سەبەپتى قارجى نارىعىن رەتتەۋ مەن دامىتۋ اگەنتتىگىنىڭ «جاسىل وبليگاسيا» ۇعىمىن ەڭگىسىزپ، حالىقتىڭ قارجىلىق ساۋاتتىلىعىن شىڭداۋعا بەت بۇرعانىن قاۋانا قۇپتاۋعا بولادى.
