قازاقستاندا مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەرگە ءبىر ۋاقىتتا بىرنەشە مەكەمەدە تولىق ەڭبەك ەتۋگە تىيىم سالىندى. بۇل تۋرالى ەڭبەك ۆيسە-مينيسترى ولجاس انافين مالىمدەدى. بۇل مالىمدەمە الەۋمەتتىك جەلىدە قىزۋ تالقىعا ءتۇستى، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.

ونىڭ ايتۋىنشا، ەگەر قىزمەتكەر ءبىر ۇيىمعا تولىق جۇمىسقا ورنالاسسا، وندا باسقا جەردە ول تەك قانا قوسا اتقارۋشىلىق نەگىزدە ەڭبەك ەتە الادى، ءبىراق تولىق مولشەرلەمەلىك شارتتا ەمەس.

"بىرنەشە جەردە تولىق ستاۆكادا جۇمىس ىستەۋگە بولمايدى. ياعني ءبىر جەردە تولىق ستاۆكادا بولسا، ەكىنشى جەردە قوسىمشا جۇمىس بولۋى ءتيىس. سوندىقتان مۇنىڭ بارلىعى ەڭبەك شارتتارىن تىركەۋدىڭ ءبىرىڭعاي جۇيەسىندە باقىلانادى"، – دەپ ءتۇسىندىردى ۆيسە-مينيستر.

انافين مينيسترلىك مەملەكەتتىك ۇيىمدار بويىنشا ءبىر قىزمەتكەردىڭ ءارتۇرلى جۇمىس بەرۋشىلەرمەن تولىق ستاۆكالىق بىرنەشە ەڭبەك شارتىنا يە بولۋىن بولدىرماۋ ءۇشىن جۇمىس جۇرگىزىپ جاتقانىن اتاپ ءوتتى.

"ءقازىر ءبىز مەملەكەتتىك ۇيىمداردا جۇمىس ىستەپ جاتىرمىز. مۇنداي جاعدايلار بولماۋى ءتيىس: قىزمەتكەرلەردىڭ ءارتۇرلى مەكەمەلەرمەن تولىق ستاۆكالىق ەڭبەك شارتىنا وتىرۋى زاڭعا قايشى"، – دەدى ول.

جاقىن ارادا ەڭبەك مينيسترلىگى قىزمەتكەرلەردىڭ قوسىمشا جۇمىس ىستەپ جۇرگەن-جۇرمەگەنىن تەكسەرۋدى باستايدى.

قازاقستاندا ءبىر مەزەتتە ەكى جەردە جۇمىس ىستەۋگە بولا ما؟

سيتۋاسيالىق جاعدايدى قاراستىرايىق.

"ءبىز نەگىزگى جۇمىسقا ەكى قىزمەتكەردى قابىلدادىق، مىسالى، جالاقىسى 280 000 تەڭگە. ءبىر ايدان كەيىن بۇل قىزمەتكەرلەردىڭ تاعى ءبىر كومپانيادا جۇمىس ىستەيتىنى انىقتالدى. ەندى ءبىزدىڭ كومپانيا نە ىستەۋى كەرەك؟ ولاردى قوسا اتقارۋشىلىققا قالاي اۋىستىرۋعا بولادى؟ جانە باستاپقىدا بۇل قىزمەتكەردىڭ باسقا جەردە قوسىمشا جۇمىس ىستەپ جۇرگەنىن قالاي انىقتاۋعا بولادى؟". 

جاۋاپ:

قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ەڭبەك كودەكسىنىڭ 68-بابىنا سايكەس، جۇمىس ۋاقىتىنىڭ قالىپتى ۇزاقتىعى اپتاسىنا 40 ساعاتتان اسپاۋى ءتيىس.

نەگىزگى جۇمىس ورنى مەن قوسىمشا جۇمىس ورنىنىڭ جيىنتىق ۇزاقتىعى كودەكستىڭ 71-بابى 4-تارماعىندا بەلگىلەنگەن كۇندەلىكتى جۇمىس ۇزاقتىعىنان 4 ساعاتتان ارتىق بولماۋى قاجەت. ياعني اپتاسىنا 60 ساعاتتان اسىرىلمايدى.

ەگەر قىزمەتكەر ەڭبەك شارتىن جاساسۋ كەزىندە جالعان مالىمەت بەرسە، ال شىنايى قۇجاتتار نەمەسە دەرەكتەر ەڭبەك شارتىن جاساسۋدان باس تارتۋعا نەگىز بولا السا، وندا جۇمىس بەرۋشى ەڭبەك شارتىن ق ر ەڭبەك كودەكسىنىڭ 52-بابى 1-تارماعىنىڭ 17-تارماقشاسىنا سايكەس بۇزۋعا قۇقىلى. بۇل جاعدايدا جاۋاپكەرشىلىكتى قىزمەتكەردىڭ ءوزى كوتەرەدى.

قازىرگى تاڭدا قىزمەتكەردىڭ باسقا كومپانيادا جۇمىس ىستەپ جۇرگەنىن ناقتى تەكسەرۋ مۇمكىن ەمەس. جۇمىس بەرۋشى تەك قىزمەتكەردەن زەينەتاقى اۋدارىمدارى بويىنشا انىقتاما تالاپ ەتە الادى. ءبىراق ەڭبەك شارتتارىن ەلەكتروندى تىركەۋگە تولىق وتكەننەن كەيىن عانا بۇل فۋنكسيا قولجەتىمدى بولادى.

جۇمىس بەرۋشى اتالعان قىزمەتكەرلەرمەن ەڭبەك قاتىناسىن جالعاستىرعىسى كەلسە، الدىمەن ولاردىڭ قاي جۇمىسى نەگىزگى، قايسىسى قوسىمشا جۇمىسى ەكەنىن انىقتاۋى ءتيىس.

ەگەر ءسىزدىڭ كومپانياداعى جۇمىس قوسىمشا جۇمىسى بولسا، وندا:

قوسىمشا جۇمىسى بار قىزمەتكەر مەن نەگىزگى قىزمەتكەردىڭ تابىسىنا سالىناتىن سالىق ءارتۇرلى بولعاندىقتان، شاتاسۋدىڭ الدىن الۋ ءۇشىن قىزمەتكەرلەرمەن قولدانىستاعى ەڭبەك شارتىن (ولاردىڭ ءوتىنىشى نەمەسە تاراپتاردىڭ كەلىسىمى بويىنشا) بۇزىپ، قوسىمشا جۇمىس تۋرالى جاڭا ەڭبەك شارتىن جاساسۋ ۇسىنىلادى.

قوسا اتقارۋشىلىق (قوسىمشا جۇمىس) – بۇل قىزمەتكەردىڭ نەگىزگى جۇمىسىنان تىس ۋاقىتتا باسقا دا تۇراقتى اقى تولەنەتىن جۇمىستى ەڭبەك شارتى نەگىزىندە اتقارۋى.

قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ەڭبەك كودەكسىنىڭ 32-بابى 4-تارماعىنا سايكەس، قوسا اتقارۋشىلىققا ەڭبەك شارتىن جاساسۋ ءۇشىن قىزمەتكەر جۇمىس بەرۋشىگە نەگىزگى جۇمىس ورنى، لاۋازىمى، ەڭبەك جاعدايى تۋرالى انىقتاما ۇسىنۋى ءتيىس.

ەڭبەك كودەكسىنىڭ 26-بابى 2-تارماعىنىڭ 5-تارماقشاسىندا 18 جاسقا تولماعان قىزمەتكەرلەرگە جانە اۋىر جۇمىستاردا، ەڭبەك جاعدايى زياندى نەمەسە ءقاۋىپتى جۇمىستاردا ىستەيتىن قىزمەتكەرلەرگە قوسا اتقارۋشىلىقپەن جۇمىس ىستەۋگە جول بەرىلمەيتىنى كورسەتىلگەن (مەديسينالىق قىزمەتكەرلەردەن باسقا).

وسىلايشا، قوسىمشا جۇمىس بويىنشا ەڭبەك شارتىن جاساسقاندا بۇل تالاپتار ەسكەرىلۋى ءتيىس. ەڭبەك شارتىندا اتالعان جۇمىستىڭ قىزمەتكەر ءۇشىن قوسا اتقارۋشىلىق ەكەنى ناقتى جازىلۋى كەرەك.

ال شتات كەستەسىنىڭ نىسانى زاڭنامادا ناقتى رەتتەلمەگەندىكتەن، ءاربىر ۇيىم ونى ءوز قالاۋىنشا راسىمدەيدى.