قازاقستاندا قوسىلعان قۇن سالىعىن (ققس) 12%-دان 20%-عا كوتەرۋ جانە تىركەلۋ شەگىن 78 ملن تەڭگەدەن 15 ملن تەڭگەگە دەيىن تومەندەتۋ جونىندەگى ۇكىمەت ۇسىنىسى قوعامدا قىزۋ تالقىعا تۇسۋدە. تانىمال زاڭگەر ەرجان ەسىمحانوۆ بۇل باستامانى سىنعا الىپ، مۇنداي قادام «ەكونوميكا مەن تۇرعىنداردىڭ قالتاسىنا اۋىر تيەدى» دەيدى، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
ۇكىمەتتىڭ ەكى ۇسىنىسى
ەسىمحانوۆتىڭ سوزىنشە، ۇكىمەت ەكى باستى وزگەرىستى قولعا الماق:
- ققس مولشەرىن 20%-عا دەيىن كوتەرۋ
- تىركەلۋ شەگىن 15 ملن تەڭگەگە تومەندەتۋ
زاڭگەر بۇل شەشىمدەردىڭ بيزنەسكە عانا ەمەس، قاراپايىم ازاماتتارعا دا سالماق تۇسىرەتىنىن اتاپ ءوتتى.
يمپورت جانە باعا ءوسىمى
قازاقستاندا ققس يمپورت پەن ىشكى اينالىمعا سالىنادى. ەسىمحانوۆ يمپورتتىڭ ەل ەكونوميكاسىنداعى ۇلەسى جوعارى ەكەنىن ەسكەرىپ، سالىقتىڭ ءوسۋى باعانى بىردەن شارىقتاتادى دەپ الاڭدايدى.
“كيىم-كەشەك، سمارتفون، قۇرال-جابدىق سەكىلدى تاۋاردىڭ باسىم بولىگى – شەتەلدەن كەلەدى. ققس مولشەرىنىڭ 12%-دان 20%-عا كوتەرىلۋى تاۋارلاردىڭ قىمباتتاۋىنا اكەلەدى. قاراپايىم ازاماتتارعا كۇندەلىكتى تۇتىناتىن ونىمدەرى ءۇشىن كوبىرەك تولەۋگە تۋرا كەلەدى”، – دەيدى ول.
شاعىن بيزنەسكە اسەرى
ەسىمحانوۆتىڭ ايتۋىنشا، تىركەلۋ شەگىن 15 ملن تەڭگەگە دەيىن تومەندەتۋ ەلدەگى 80%-عا جۋىق جەكە كاسىپكەردى (يپ) ققس تولەۋگە مىندەتتەيدى. بۇل قوسىمشا ەسەپ-قيساپ، بۋحگالتەرلىك شىعىنعا ۇشىراتادى. ناتيجەسىندە كىشىگىرىم دۇكەن، كيوسك نەمەسە اۋىلداعى قويما دا كۇردەلى ەسەپ جۇرگىزۋگە ءماجبۇر بولادى.
“تاجىريبە كورسەتكەندەي، بيزنەس مۇنداي شەكتەۋلەردەن ‘قاشۋ’ ءۇشىن بىرنەشە يپ-گە ءبولىنۋ تاكتيكاسىن قولدانادى. بۇل – كولەڭكەلى ەكونوميكانىڭ ۇلعايۋىنا جانە زاڭدى كىرىستىڭ جاسىرىلۋىنا اكەلۋى مۇمكىن”، – دەيدى زاڭگەر.
قارجىلىق اۋىرتپالىق جانە نەسيە
زاڭگەر يمپورت كەزىندە ققس الدىن الا تولەنەتىنىن ەسكە سالىپ، بۇل شارا كاسىپكەرلەردىڭ اينالىم قاراجاتىن ازايتاتىنىن اتاپ وتەدى. ءقازىر 12% بولسا، كەيىن ول 20%-عا جەتۋى مۇمكىن. شاعىن جانە ورتا بيزنەسكە نەسيە الۋعا تۋرا كەلسە، ونىڭ پايىزىن دا تۇتىنۋشى كوتەرەدى.
“يمپورتتىق تاۋارلار بىردەن 8%-عا عانا ەمەس، ودان دا جوعارى كولەمدە قىمباتتاۋى ىقتيمال. سەبەبى قوسىمشا نەسيە شىعىنى دا باعاعا قوسىلادى”، – دەيدى ول.
بيۋدجەت تاپشىلىعىنىڭ باسقا شەشىمى بار ما؟
ۇكىمەت بۇل رەفورمانى ەلدەگى بيۋدجەت تاپشىلىعىمەن بايلانىستىرىپ وتىر. ەسىمحانوۆ بولسا “ماسەلەنى شەشۋ ءۇشىن الدىمەن ءتيىمسىز شىعىنداردى ازايتۋ كەرەك” دەپ ەسەپتەيدى. ونىڭ ايتۋىنشا، “قاجەتسىز شىعىندار مەن جەمقورلىقتى جويۋ – بيۋدجەتتى تۇراقتاندىرۋداعى الدەقايدا ءتيىمدى جول”.
“شىندىقتى ايتۋ – جەكە مۇددە ەمەس”
ەسىمحانوۆ ءوزى بۇرىننان ققس تولەۋشى ەكەنىن، سوندىقتان جەكە قىزىعۋشىلىق ءۇشىن ەمەس، “ەكونوميكالىق تۇرعىدا نەگىزسىز” باستامانى توقتاتۋ نيەتىمەن ايتىپ وتىرعانىن باسا كورسەتتى.
“شاڭ قاۋىپ جاتقان ءتيىمسىز جوبالار مەن استىرتىن شىعىنداردى قىسقارتۋدىڭ ورنىنا، بيلىك بيزنەسكە قوسىمشا سالىق جۇكتەمەك. بۇل سايىپ كەلگەندە بارلىق ازاماتتىڭ قالتاسىنا اۋىر تيەدى”، – دەيدى زاڭگەر.
ۇكىمەتتىڭ سالىق ساياساتىنا قاتىستى ۇسىنىستارى قوعامدا تالقىلانىپ جاتقان تۇستا، ساراپشىلار مەن كاسىپكەرلەر “شارالاردى اسىقپاي، جان-جاقتى تارازىلاپ بارىپ ەنگىزۋ” قاجەت ەكەنىن ەسكەرتەدى. ال ازىرگە ۇكىمەت رەفورمانى جالعاستىرۋعا دايىن ەكەندىگىن اڭعارتۋدا.
